Huisartsen van de oude stempel: Dokter Helwegen

Na de oorlog vestigde Pim Helwegen (1918-2003) zich als huisarts in Uden, in het prachtige pand met rieten dak aan de Prior van Milstraat. Daar heeft hij tot 1976 gewerkt, toen Dokter Kingma zijn praktijk overnam.

Mijn ouders waren zeer tevreden over Helwegen als huisarts. Ik vond wel dat hij, ook al was hij vriendelijk, een strenge blik had. Hij was ook nog echt een autoriteit. Niet alléén omdat hij zich zo opstelde, maar evenzeer, omdat patiënten toen nog gewoon waren op te kijken tegen een dokter. Dat is anno 2021 volgens mij ingrijpend veranderd: veel mensen zijn gelukkig een stuk mondiger geworden, sommigen wanen zichzelf op basis van wat gegoogle nog slimmer dan de dokter. Dat is dan wel weer wat minder.

Hierna beschrijf ik twee situaties die volgens mij tekenend zijn voor Dokter Helwegen en het tijdsgewricht waarin wij ons toen bevonden. In beide gevallen was ik het slachtoffer en Helwegen de handige doe-het-zelver.

Carnaval

Ik vierde dat jaar carnaval in De Schouw. Het was er kei-gezellig, totdat iemand een deur wat al te enthousiast dichtsmeet met mijn vingertoppen klem tussen kozijn en deur. Wat werkte dat ontnuchterend, zeg! Toen ik mijn pijnlijke hand bekeek zag ik drie ernstig gekwetste vingernagels. Koud stromend water en het bier dat ik gedronken had verdoofden de pijn voldoende, maar de lol was er wel vanaf. De volgende ochtend ben ik naar dokter Helwegen gegaan, want mijn drie gekneusde vingers zagen er inmiddels uit als saucijsjes. De dokter heeft ze een beetje schoongepoetst,  gedesinfecteerd. Vervolgens rommelde hij wat in zijn bureau en haalde een minuscuul instrument tevoorschijn: een boortje. “Ik ga je van de drukkende pijn verlossen door gaatjes te boren in je aangedane nagels, zodat het bloed eruit kan.” En, verdomd, ik was verlost van de pijn die veroorzaakt werd door de bloeduitstortingen onder mijn nagels. “Die nagels moet je met rust laten; die vallen er vanzelf af.” Maanden later kreeg híj gelijk en ík nieuwe nagels.

Effen een lamp ophangen

Niet zo lang voor Helwegens pensioen verhuisde ik naar De Raam. We hadden een betonnen plafond in het nieuwe huis en er moesten lampen worden opgehangen. Aan veiligheidsbrillen deed men - of ik - nog niet. Ik boorde er als een gek op los, maar kwam al snel geen millimeter verder meer. De betonboor werd zowat roodgloeiend en tot overmaat van ramp viel er iets in mijn oog dat ik niet weggewreven kreeg.  Dat was zo irritant dat ik moest stoppen met boren. Mijn oog bleef maar tranen en inspectie voor de spiegel leverde niks op. Ook mijn eega keek mij eens heel diep in de ogen, maar dat leidde ook tot niets. Telkens als ik met mijn ogen knipperde, deed mijn linkeroog pijn, alsof mijn ooglid een kleine obstructie passeerde.

De volgende dag naar Dokter Helwegen. Je kon in die tijd nog meestal dezelfde dag bij je eigen huisarts terecht. Hij had geen vrije dag, was niet naar een symposium of bijscholing. Hij luisterde naar mijn bevindingen en met een vergrootglas keek hij in mijn oog. Hij zag een splinter zitten. Het moest een metaalsplinter zijn want er zat al een beetje roest omheen. Hij druppelde een of andere pijnstiller in mijn oog, zodat hij rustig kon werken. Hij zocht even ergens in huis een magneet en dacht daarmee de kwelgeest te kunnen verwijderen. Niet dus. Weer verdween hij om even later terug te komen met een minischroevendraaiersetje (mooi woord voor Scrabble). Hij selecteerde zijn kleinste platte schroevendraaiertje en begon daarmee tegen de ijzersplinter te duwen, van links naar rechts en van onder naar boven, tot er voldoende beweging kwam in de splinter. Vervolgens zette hij de magneet opnieuw in en nu met succes. Splinter eruit, einde geïrriteerd oog.

Ter afsluiting een snelle diagnose (als grapje)

"Dokter ik heb last van hallucinaties."
"Dat beeldt u zich maar in."
“Ik heb daar een enorm schuldcomplex door ontwikkeld.”
“U moet zich schamen!”

Lees meer verhalen over de familie Dekkers en hun huisartsen