skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Ans Holman
Ans Holman RA Tilburg
Menu
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Ans Holman
Ans Holman RA Tilburg

Bellen in Veghel, 1905-1958

Rien Wols
Rien Wols Bhic
vertelde op 23 augustus 2007
bijgewerkt op 22 februari 2023
Voor de meeste mensen is het tegenwoordig ondenkbaar dat je onbereikbaar zou zijn: het “mobieltje” is overal. De mobiele telefoon is een fase in een lange ontwikkeling die in de tweede helft van de negentiende eeuw begonnen is.

het postkantoor bij de Aa-brugDe Italiaan Antonio Meucci bedacht in 1855 een werkend huistelefoonsysteem. Wegens geldgebrek slaagde hij er niet in patent aan te vragen. Door diefstal van zijn ontwerpen en fraude slaagde Alexander Graham Bell daar in 1876 wél in (het Amerikaanse Congres nam in 2002 een wet aan, waarin Meucci als uitvinder van de telefoon de eer kreeg die hem toekomt).

Vijf jaar later, op 1 juni 1881, opende de Nederlandsche Bell Telephoon Maatschappij in Amsterdam het eerste Nederlandse openbare telefoonnetwerk met 49 aangesloten abonnees. Het zou nog bijna 25 jaar duren voordat het ook zover was in Veghel.

Plannen waren er al eerder: in 1897 wilde men namelijk het gemeentehuis gaan verbouwen. In een nieuw aan te bouwen vleugel was een postkantoor voorzien. Op een bestektekening heeft dit postkantoor een telefooncel en een telefoonvertrek. De verbouwing is echter niet doorgegaan en het zou vervolgens tot 1905 duren, voordat er wél telefoon kwam. In april 1900 kwam er wel een nieuw postkantoor bij de Aabrug, maar zónder telefonie-faciliteiten. Met name het bedrijfsleven was daar niet blij mee.

De plaatselijke Kamer van Koophandel reageerde in november 1905 dan ook verheugd, maar kritisch op een telefoonaansluiting in het nieuwe postkantoor. Men schreef aan de directeur-generaal der posterijen en telegraaf  in  Den Haag (in de gedragen stijl van die dagen):

Tot groot genoegen der Kamer heeft zij gezien dat de telephoonaansluiting van ons Post- en Telegraafkantoor is tot stand gekomen.  Zij meent Uw Hoogedel Gestrenge dank te moeten brengen voor Uwe verleende bemiddeling tot de totstandkoming der telephonische aansluiting. Echter is het kantoor nog niet voor het publiek opengesteld om van de telephonische aansluiting te kunnen gebruik maken en zij durft zich met de meeste bescheidenheid tot Uw Hoogedel Gestrenge te wenden met beleefd verzoek die openstelling zoo spoedig mogelijk te willen doen plaats hebben. Wel is waar moet men nog met den aanleg van het plaatselijk telephoonnet beginnen, doch de Kamer zou het op hoogen prijs stellen, indien maatregelen konden worden genomen, dat het kantoor reeds voor den telephoondienst kon worden opengesteld. Daardoor zou aan veler verlangen worden voldaan. etc. …

de Veghelse aansluitingen in 1915 (klik voor een vergroting)Het postkantoor is kort daarna blijkbaar van een telefoonvertrek of een openbare spreekcel voorzien, want een week later antwoordt de directeur-generaal de Kamer dat de opening van het Rijkstelefoonkantoor te Veghel op 1 december 1905 zal plaats hebben.

In de jaren daarna is het plaatselijke telefoonnet ontstaan. Dat liep naar onze begrippen nog niet zo’n vaart, want in de tien jaar na deze eerste stap, kwamen er 23 abonnees in Veghel, zoals blijkt uit het (toen nog voor het hele land geldende) telefoonboek uit 1915.

Maar het net breidde zich gestaag uit: in de raadsvergadering van 7 maart 1922 kwam het nieuws ter sprake dat Eerde een "publiek telefoonstation" bij M. Kuijpers zou krijgen. Onmiddellijk vroeg een raadslid of er dan in Zijtaart ook zoiets kon komen. Pas in augustus 1928 verleende het gemeentebestuur garantie voor de oprichting van een telefoonstation daar. De gemeente leek geen bijzondere haast te hebben om zelf aan de telefoon te raken: het gemeentehuis kreeg pas in 1926 een eigen telefoonaansluiting.

een telefoniste voor het paneel waar de verbindingen tot stand werden gebrachtIn deze tijd was er nog geen sprake van dat je rechtstreeks iemand kon bellen. Je moest een telefoongesprek aanvragen bij de telefooncentrale. Een telefoniste verbond je dan door met het aangevraagde telefoonnummer. Als het druk was moest je wachten. En buiten de werktijden van de telefonisten van het telefoonkantoor kon je niet bellen.

: in 1957 waren er 22 telefonisten en 1 nachttelefonist in dienst en was de telefoondienst inmiddels doorlopend geopend voor aangeslotenen. Veghel telde dan ook al ruim 700 aansluitingen, maar “Veghel” omvatte in dit verband meer dan alleen de gemeente: de telefoonsector Veghel bestond uit telefoonabonnees in Veghel, Uden, Sint-Oedenrode, Volkel, Erp, Dinther, Heeswijk en Loosbroek.

Het was opnieuw het bedrijfsleven dat aandrong op vernieuwing: Veghelse industriëlen en zakenmensen hadden er in 1956 bij de directeur-generaal van de PTT op aangedrongen om het telefoonnet te automatiseren. Hun kritiek was dat het telefoonkantoor niet langer in staat was de gesprekken snel en tijdig te verwerken.

Die twintig telefonisten moesten per dag vierduizend gesprekken verwerken, dus dat liep regelmatig fout. Dit werkte remmend op de ontwikkeling van het bedrijfsleven en het stond de vestiging van nieuwe industrieën in de weg. Kortom: het zakenleven ondervond schade doordat het niet automatisch bereikbaar was.

Of het nu aan deze lobby lag, of dat de ontwikkelingen toch al die kant opgingen, in ieder geval kwam er einde 1957 een gebouw aan de Frisselsteinstraat voor een geautomatiseerde telefooncentrale. In januari 1958 werd het officieel geopend.

Het duurde echter nog tot 15 november 1959 voor de telefoonautomatisering ook daadwerkelijk tot stand kwam. Op die dag schakelde men de oude Veghelse telefooncentrale in de Kalverstraat om naar de hypermoderne knooppuntcentrale aan de Frisselsteinstraat. Het was een groots moment voor Veghel, dat dan ook met de nodige plechtigheid omgeven werd.

Tijdens een feestelijke bijeenkomst in hotel Jilesen stond een telefoontoestel centraal waarmee burgemeester J.P. Schreven de verbinding tot stand bracht met de Commissaris van de Koningin C. Kortmann in Den Bosch. Het gesprek kon door het aanwezige publiek in Veghel en Den Bosch gevolgd worden via luidsprekers. De Veghelse burgemeester sprak over “een nieuwe stap in de ontsluiting van onze streek, die niet alleen voor het dagelijks leven van belang is, maar vooral ook voor de industrie”.

Reageer op dit verhaal

Heb je al een account? Log in met je gegevens.

Heb je nog geen account? Plaats zonder inloggen, of Registreer een account

Help spam voorkomen en los de volgende som op:
Geef mij een andere som.