De Blauwe Sluis ligt in de Maasdijk in de buurtschap Gewande. De weg op de dijk is plaatselijk bekend als Krommenhoek. Waarschijnlijk is hier al vanaf het begin van de veertiende eeuw een uitwateringssluis aanwezig geweest om het water van onder meer het waterschap Het Hoog Hemaal op de Maas te kunnen lozen.
In 1309 stelde hertog Jan II van Brabant het bestuursstatuut voor de Polder van der Eigen vast. Daarin wordt een sluis te Gewande genoemd, waarvan we mogen aannemen dat het de sluis in de monding van de Hertogswetering betrof. We weten dat er in 1568 en 1569 grote reparaties zijn verricht aan de sluis. De kosten (3.835 gulden) werden opgebracht door Lith, Lithoijen, Oss en Geffen. De naam Blauwe Sluis werd toen nog niet gebruikt, dat kwam pas in 1768.
Toen kreeg de sluis namelijk drempels van blauwe Naamse steen. De nieuwe sluis bestond uit twee kokers, elk 1.89 meter wijd en 2.48 meter hoog. Beide kokers zijn voorzien van een deur. De slagbalken liggen op respectievelijk 1.77 meter en 1.74 meter boven AP. De gebruikte (blauwkleurige) hardsteen gaf de nieuwe sluis zijn naam. In het metselwerk van de noordelijke vleugelmuur is een hardstenen peilschaal opgenomen. Hoogstwaarschijnlijk is deze peilschaal geplaatst in 1856.
Bovenaanzicht 1768; klik voor een groter beeld
In aanleg vormde de sluis een aanvulling op het zogenaamde Blauwe fort en had zowel een uitwaterings- als een inundatiefunctie. Toen in de negentiende eeuw de stoomgemalen voor de afwatering van de verschillende weteringen werden aangelegd, verloor de sluis deels zijn functie. Die functie verviel geheel, toen in 1941 het naastgelegen Hertogsgemaal de lozingstaak overnam. Bij de dijkverhogingen in circa 1979 werd de sluis halverwege dichtgemetseld en in het dijklichaam opgenomen.
Dwarsprofiel 1768, de beide kokers
De overblijfselen van de Blauwe sluis zijn tegenwoordig Rijksmonument, omdat je er zo mooi de geografisch/landschappelijke en de militair-historische ontwikkelingen in de regio aan kunt afzien. Vanwege de functionele samenhang met de overige gemalen bij Gewande heeft de sluis ook zogenaamde ensemblewaarden. Ten slotte is de sluis van bijzondere betekenis voor de ontwikkeling van de waterstaatkundige huishouding rond 's-Hertogenbosch.
In A. Kappelhof, Archief van het Groot Begijnhof ‘s-Hertogenbosch, Regesten van oorkonden, dln III en IV, nr 349,
kom ik het volgende tegen: "1474, april 29: overdracht erfpachten van goederen in Heesch.
Zebrecht de Donker, zoon van wijlen Hendrik de Donker, draagt erfpachten over aan Adriana, zijn dochter, verwekt bij Luitgaard, dochter van wijlen Lambrecht van der Sluizen van Gewande (mijn cursivering).
Ik denk dat we hier de oudst bekende sluiswachter van Gewande te pakken hebben!
In 1309 stelde hertog Jan II van Brabant het bestuursstatuut voor de Polder van der Eigen vast. Daarin wordt een 
Toen kreeg de sluis namelijk drempels van blauwe Naamse steen. De nieuwe sluis bestond uit twee kokers, elk 1.89 meter wijd en 2.48 meter hoog. Beide kokers zijn voorzien van een deur. De slagbalken liggen op respectievelijk 1.77 meter en 1.74 meter boven AP. De gebruikte (blauwkleurige) hardsteen gaf de nieuwe sluis zijn naam. In het metselwerk van de noordelijke vleugelmuur is een hardstenen peilschaal opgenomen. Hoogstwaarschijnlijk is deze peilschaal geplaatst in 1856.
