Oordeel zelf: tussen 1825 en 1831 trok er onder verantwoordelijkheid van de Gouverneur een flink aantal taxateurs of schatters door de hele provincie om alle gebouwde en ongebouwde eigendommen van een waardering te voorzien ten behoeve van de nieuwe grondbelasting die de regering wilde gaan instellen. Het vaststellen van de belastbare opbrengst was logischerwijze een van de meest heikele onderdelen van het hele kadaster- en belastingplan.
De taxateurs begonnen met het maken van een beschrijving van iedere gemeente. Zie hier wat ze over Geffen te melden hadden in hun Tabel van klassificatie der grondeigendommen.
Algemeen
Ligging
De gemeente Geffen ligt aan de steenweg van ’s-Hertogenbosch naar Grave, 12 km ten noordoosten van ’s-Hertogenbosch, de hoofdplaats van het arrondissement.
Geffen grenst ten noorden aan Lithoijen en Oss, ten oosten aan Heesch en ten zuiden en westen aan Nuland.
Rivieren en beken
Door Geffen stromen geen rivieren. De beken die hier lopen zijn enkel sloten die dienst doen als afwateringssloten van boerderijen. In de zomer staan ze meestal droog.
Grote wegen en buurtwegen
De steenweg van ’s-Hertogenbosch naar Grave loopt van west naar oost door deze gemeente. Er zijn drie buurtwegen die redelijk onderhouden worden en daardoor gedurende het hele jaar begaanbaar zijn.
Bodemreliëf
Het bodemoppervlak is vrij vlak.
Vruchtbaarheid van de grond
De grond is van middelmatige kwaliteit, maar wordt zeer goed bebouwd in grote, maar meestal in middelgrote en kleine percelen.
Er zijn enkele heide- en broekgronden die voor ontginning in aanmerking zouden kunnen komen, maar ook veel die daarvoor niet geschikt zijn.
Landbouwproducten
De landbouwproducten zijn rogge, boekweit, haver, gerst, klaver, hooi en aardappelen. Oliehoudende planten worden er bijna niet geteeld, omdat de grond daarvoor niet geschikt is.
Veeteelt
Het aantal paarden, dat hier gefokt wordt, is voldoende voor gebruik in de landbouw. Er worden geen paarden buiten Geffen verkocht.
Het gedeelte van de grassen dat niet als voer voor de paarden dient, wordt gebruikt voor het vee en de schapen. Er zijn slechts 3 á 4 kleine kudden schapen.
Nijverheid en handel
De belangrijkste tak van nijverheid is de landbouw. De meeste handel wordt gedreven in de verkoop van landbouwproducten en veeteelt. Daarnaast is er nog handel in boter en andere voorwerpen voor eigen gebruik van de inwoners.
Gebouwde eigendommen
Deze gemeente bestaat uit de hoofdplaats, die 1,5 km ten noorden van de steenweg en aan de noordwestkant van haar grondgebied ligt. De hoofdplaats bestaat uit ongeveer 60 huizen die redelijk goed gebouwd zijn. De overige huizen liggen verspreid door de gemeente. De 1e klasse bestaat uit slechts één gebouw, geschikt voor het drijven van handel. Het gebouw is ruim en erg comfortabel. De 3 volgende klassen bestaan uit redelijk grote en goed gebouwde huizen. De overige klassen zijn klein of minder comfortabel ingericht.
Bevolking
De totale bevolking van de gemeente bedraagt 1.020 inwoners.
Ongebouwde eigendommen
Landbouwgronden
Deze zijn onderverdeeld in vijf klassen naar de volgende maatstaven:
De 1e klasse bestaat uit goede bruine zandgronden met een laag groeiaarde van 4 decimeter, gelegen op een doorgaande ondergrond. - en zomervruchten. De geschatte waarde per bunder is ƒ 30,00.
De 2e klasse bestaat uit bruine zandgronden met een laag groeiaarde van 3,5 decimeter, gelegen op een vochtdoorlatende, enigszins scherpe, ondergrond. - en zomervruchten. De geschatte waarde per bunder is ƒ 24,00.
De 3e klasse bestaat uit lichtbruine zandgronden met een laag groeiaarde van 2,5 decimeter, gelegen op een scherpe ondergrond. 17,00.
De 4e klasse bestaat uit licht schrale zandgronden met een laag groeiaarde van 1,5 decimeter, gelegen op een schrale harde ondergrond. Door bemesting kan deze grond enkel geschikt gemaakt worden voor de teelt van rogge, boekweit en spurrie. De geschatte waarde per bunder is ƒ 10,00.
De 5e klasse bestaat uit nieuw ontgonnen heidegronden, die slechts sinds enkele jaren een geringe vruchtbaarheid opleveren. De geschatte waarde per bunder is ƒ 3,00.
Moestuinen
1e klasse: Tuinen, die beplant zijn met enkele fruitbomen en waar men zich met zorg op het telen van hoofdzakelijk grove groenten toelegt die door de burgers en de handelslieden verbruikt worden. Deze tuinen zijn gelegen op gronden van de 1e en 2e klasse landbouwgrond. De geschatte waarde per bunder is ƒ 40,00.
2e klasse: Tuinen, gelegen op gronden van de overige klassen landbouwgrond, waarin enkel grove groenten worden geteeld die weinig zorg nodig hebben. Deze groenten worden verbruikt door de boeren en de dagloners. De geschatte waarde per bunder is ƒ 30,00.
Boomgaarden
Deze zijn beplant met appel-, peren- en kersenbomen die niet erg goed groeien. De geschatte waarde per bunder is ƒ 30,00.
Hooilanden
1e klasse: Lage kleigronden die in de winter door de Beerse Maas worden overstroomd. Ze leveren een rauw hooi op van slechte kwaliteit, dat slechts in de eigen gemeente verbruikt wordt. De geschatte waarde per bunder is ƒ 14,00.
2e klasse: Zeer lage kleigronden die net als de 1e klasse overstroomd worden door de Beerse Maas. Ze leveren een slechte kwaliteit hooi op en soms zelfs niets meer dan strooisel. De geschatte waarde per bunder is ƒ 9,00.
Weilanden
1e klasse: Goede, bruine zandgronden met een laag groeiaarde van 4 decimeter gelegen op een vochtdoorlatende ondergrond. Door bemesting leveren deze weilanden veel en voedzaam gras op. Geschatte waarde per bunder is ƒ 30,00.
2e klasse: Bruine zandgronden met een laag groeiaarde van 3½ decimeter gelegen op een doorgaande, iets scherpe ondergrond. Door goede bemesting levert deze grond een goed en voedzaam gras op. Geschatte waarde per bunder is ƒ 24,00.
3e klasse: Lage zandgronden die enigszins met klei zijn vermengd. Zij leveren een redelijke kwaliteit gras op die echter niet zo voedzaam is. Geschatte waarde per bunder is ƒ 17,00.
4e klasse: Zandgronden die enigszins met klei zijn vermengd. Zij leveren slechts weinig en met biezen en ongewenste planten vermengd gras op. Geschatte waarde per bunder is ƒ 10,00.
5e klasse: Nieuw ontgonnen heidegronden die slechts sinds enkele jaren een geringe vruchtbaarheid opleveren. Geschatte waarde per bunder is ƒ 3,00.
Hakhout
1e klasse: Ruim beplant met goed groeiende eiken die om de 5 jaar gekapt worden. Ze liggen over het algemeen op gronden van de 3e klasse landbouwgrond. Geschatte waarde per bunder is ƒ 16,00.
2e klasse: Ruim beplant met redelijk groeiende eiken, elzen en berken die ook om de 5 jaar gekapt worden. Meestal zijn ze gelegen op gronden van de 4e klasse landbouwgrond. Geschatte waarde per bunder is ƒ 8,00.
3e klasse: Beplant met weinig en slecht groeiende bomen, gedeeltelijk op heide- of te lage gronden. Ze worden om de 8 à 10 jaar gekapt. Geschatte waarde per bunder is ƒ 3,00
Dennenbossen
Goed beplant met langzaam groeiende dennenbomen, aangelegd op heidegronden. Geschatte waarde per bunder is ƒ 6,00.
Opgaand geboomte
Dat bestaat uit voorpotingen langs de wegen, beplant met eiken en berken. Geschatte waarde per bunder ƒ 16,00.
Boomkwekerij
Landbouwgronden van de 1e klasse beplant met eiken. Geschatte waarde per bunder is ƒ 30,00.
Heide
1e klasse: Heidegronden die weinig beweiding opleveren, hoogstens voor het jonge vee. Tevens leveren ze plagturf en zijn ze voor ontginning geschikt. Geschatte waarde per bunder is ƒ 1,50.
2e klasse: Heidegronden die wat plagturf en strooisel voor het vee opleveren en die redelijk geschikt zijn voor ontginning. Geschatte waarde per bunder is ƒ 0,50.
3e klasse: Heidegronden die niets opleveren dan wat strooisel voor het vee en die niet geschikt zijn voor ontginning. Geschatte waarde per bunder is ƒ 0,25.
Water
Geschat op dezelfde waarde als het land ernaast. Dus de geschatte waarde per bunder van de 1e klasse is ƒ 8,00 en die van de 2e klasse is ƒ 0,25.
Gebouwde eigendommen
Windkorenmolen
Deze houten standaard windkorenmolen heeft twee paar stenen die niet gelijktijdig werken. Het is een goed gebouw dat goed onderhouden is. De netto huurwaarde wordt geschat op ƒ 400,00.
Paardenoliemolen
Een goed gebouw met één paar lopende stenen en een bank met een hei. Dit gebouw wordt ook gedeeltelijk gebruikt voor de landbouw. De netto huurwaarde wordt geschat op ƒ 40,00.
Bierbrouwerij
De brouwerij heeft een roerkuip met een capaciteit van 24 vaten, 10 kannen, een ketel, 2 koelbakken en een mouterij voor eigen gebruik. Dit alles bevindt zich in een goed en goed onderhouden gebouw. De bierproductie is jaarlijks 800 vaten die in Geffen en omstreken wordt verbruikt. De netto huurwaarde is geschat op ƒ 80,00.
Huizen
Vanwege de onderlinge verschillen zijn de huizen in Geffen verdeeld in 11 klassen. Over het algemeen worden de huizen door de eigenaren bewoond. Over het kleine aantal landerijen, die vaak via mondelinge afspraken zijn verhuurd, is onvoldoende informatie om daarop een schatting te funderen. Daarom heeft men deze een gefingeerde huurwaarde toegekend al naar gelang grootte, ligging en de staat van onderhoud.
De 1e klasse bestaat uit een stevig en goed ingericht gebouw, geschikt voor renteniers en handelaars. Het huis ligt in de kom van de gemeente en heeft een huurwaarde van ƒ 90,00. Kadastraal sectie C nr. 209, eigendom van Zadok van den Berg.
De huizen van de 2e, 3e en 4e klasse zijn huizen van ambachtslieden gelegen in het belangrijkste gedeelte van de kom.
Representatieve huizen voor de 2e klasse met huurwaarde ƒ 63,00 zijn:
kadastraal sectie C nr. 31, eigendom van de weduwe van C. van Kreij;
kadastraal sectie C nr. 224, eigendom van A. Baars.
Representatieve huizen voor de 3e klasse met huurwaarde ƒ 54,00 zijn:
kadastraal sectie C nr. 214, eigendom van de weduwe van G. van Erp;
kadastraal sectie C nr. 157, eigendom van J. van Erp.
Representatieve huizen voor de 4e klasse met huurwaarde ƒ 45,00 zijn:
kadastraal sectie C nr. 222, eigendom van J. Schouten;
kadastraal sectie C nr. 230, eigendom van J. van Erp.
De huizen van de 5e, 6e en 7e klasse zijn huizen van de voornaamste boeren en van de ambachtslieden die wat afgelegener wonen.
Representatieve huizen voor de 5e klasse met huurwaarde ƒ 36,00 zijn:
kadastraal sectie C nr. 32, eigendom van G. van de Graaf;
kadastraal sectie C nr. 167, eigendom van J. van Drunen.
Representatieve huizen voor de 6e klasse met huurwaarde ƒ 27,00 zijn:
kadastraal sectie C nr. 343, eigendom van R. Rijken;
kadastraal sectie C nr. 361, eigendom van de weduwe van F. van Kreij.
Representatieve huizen voor de 7e klasse met huurwaarde ƒ 21,00 zijn:
kadastraal sectie C nr. 254, eigendom van N. Baars;
kadastraal sectie C nr. 423, eigendom van J. en M. van Nuland.
De 8e, 9e en 10e klasse bestaan uit kleine boerenwoningen en uit woningen van ambachtslieden en dagloners.
Representatieve huizen voor de 8e klasse met huurwaarde ƒ 15,00 zijn:
kadastraal sectie C nr. 410, eigendom van J. v.d. Leest en H. de Bie;
kadastraal sectie C nr. 624, eigendom van de weduwe van J. van der Leest.
Representatieve huizen voor de 9e klasse met huurwaarde ƒ 9,00 zijn:
kadastraal sectie C nr. 388, eigendom van C.J. de Haas;
kadastraal sectie C nr. 446, eigendom van J.G. Schellen.
Representatieve huizen voor de 10e klasse met huurwaarde ƒ 6,00 zijn:
kadastraal sectie C nr. 393, eigendom van A.J. Krol;
kadastraal sectie C nr. 669, eigendom van A. van Heesch.
De 11e klasse zijn hutten die slechts dienen tot schuilplaats voor de allerarmsten.
Representatieve huizen voor de 11e klasse met huurwaarde ƒ 3,00 zijn:
kadastraal sectie C nr. 308, eigendom van L van den Bogaard;
kadastraal sectie C nr. 421, eigendom van de weduwe van W. de Veer.
Gedaan en gesloten te ’s-Hertogenbosch, 29 februari 1832
De schatter, P. Hagoort
De controleur, Fr. Van Bijlandt
