skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Astrid de Beer
Astrid de Beer RA Tilburg
Menu
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Astrid de Beer
Astrid de Beer RA Tilburg

De Veghelse koekenbakkers Van den Boer

In Veghel is bijna honderd jaar lang koek gebakken. De koekfabriek 'Bretagnia' van de familie Van den Boer exporteerde na 1945 over de hele wereld. De introductie van goedkope koek en een veranderend consumptiepatroon maakte in 1989 een eind aan het familiebedrijf, dat overigens al in 1973 de productie in Veghel had gestaakt.

De Stoomkoekfabriek Bretagnia anno 1910Het koekavontuur begon in 1875, toen bakker A.J. van den Boer aan de Markt een stoomkoekfabriek opende. Hij noemde zijn fabriek Bretagnia, omdat uit Bretagne de uiterst fijne (en volgens kenners de beste) honing voor de fabriekskoek werd geïmporteerd.

Het bedrijf van Van den Boer floreerde: in 1906 opende de familie een tweede bakkerij annex kruidenierswarenwinkel in de Molenstraat (een zaak die later uitgroeide tot het cateringbedrijf Maison Van den Boer) en in 1919 kwam er naast de bestaande bakkerij (annex winkel-woonhuis) aan de Markt een aparte koekbakkerij met drie dubbele inschuifovens die in één uur zes platen koek van 1 bij 2 meter tegelijk konden bakken.

In 1924 werd de koekfabriek uitgebreid met een dubbele heteluchtoven. Voor het vervoer van de producten kwam er dat jaar een kleine vrachtauto. De vertegenwoordiger van de fabriek ging daarmee met een lading koek de winkels langs om te proberen koekproducten aan de man te brengen.

De Tweede Wereldoorlog was in alle opzichten een bijzondere periode, maar voor de koekfabriek liep het zo gek nog niet. Dat kwam door de gelukkige omstandigheid dat directeur Augustinus van den Boer in december 1939 vanwege de lage prijzen een extra-grote voorraad roggebloem en suiker had ingekocht. Door zijn vooruitziende blik was de firma in staat gedurende de steeds schralere oorlogsjaren de Veghelse bevolking alsmaar koek te blijven leveren. 

De klanten kregen extra bonnen toegewezen, zodat zij minstens éénmaal per maand een koek konden afhalen in de winkel. Wanneer de extra koekbonnen uitkwamen, stonden er al vroeg in de ochtend rijen mensen voor de bakkerswinkel aan de Hoofdstraat, soms tot aan "concurrent" bakker Van de Sande toe.

Veghel heeft nog een andere oorlogsherinnering aan de koekenbakkerij: de harmonie repeteerde onder leiding van de heer Van der Weijden in deze jaren in de bakkerij, omdat dat ’s avonds de enige warme ruimte was in het dorp waar ze met zijn allen in konden.

In 1946-1947 is de koekfabriek flink verbouwd en uitgebreid met een kettingoven van 20 meter en een koekspuitmachine. Men kon nu continu doorbakken. Er kwam een eind aan de gewone brood- en banketbakkerij aan de Markt en de winkelverkoop daar.

De locatie Markt specialiseerde zich vanaf nu in gewone en luxe koeksoorten. Arnoldus van den Boer maakte zijn entree in het familiebedrijf, waarvan hij later directeur zou worden. Bretagnia produceerde in de jaren vijftig ontbijtkoek, kandij- en gemberkoek, speculaas en taai-taai. Deze naoorlogse jaren waren een toptijd voor koekfabrikanten.

De Nederlandse consument at graag en veel koek. In 1960 kreeg Bretagnia een geheel vernieuwde gevel en de fabriek een eigen ingang. Tegelijk veranderde de naam koekfabriek Bretagnia in Van den Boer’s koekfabriek. De rol van de Bretonse honing was na de oorlog immers al lang uitgespeeld: men gebruikte kunsthoning uit de fabriek.

Een belangrijke afzetmarkt voor Van den Boer waren de Nederlandse kloosters (die toen nog goed gevuld waren met geestelijken): meer dan de helft daarvan nam koek van Van den Boer af. Een tijdje leverde Van den Boer ook aan de Canadese markt, waar immers een snelgroeiende Nederlandse emigrantengemeenschap te vinden was. Dat duurde echter maar een paar jaar.

De Duitse markt was een ander goed afzetgebied. Op het hoogtepunt produceerde de koekfabriek zo’n 300.000 koeken per jaar. Er werkten 12 tot 14 man personeel. De concurrentie van Bussink uit Deventer en Peijnenburg uit Geldrop was groot, maar wat Van den Boer echt marktaandeel zou gaan kosten was de introductie van goedkope koek via de supermarkten in de jaren zeventig.

Om de problemen het hoofd te bieden, zou de fabriek gemoderniseerd  moeten worden. Omdat het centrum van Veghel geen uitbreidingskansen bood, wilde Van den Boer bovendien weg van de Veghelse Markt. Versterking door samenwerking, bijvoorbeeld met de Udense concurrent, was een andere methode om het hoofd boven water te houden.

Zo kwam op 1 januari 1973 een fusie tot stand tussen De Slinger uit Uden en Koekfabriek Van den Boer uit Veghel. De nieuwe firma, onder de naam Verenigde Koekfabrieken Van den Boer?De Slinger, produceerde rond de 20.000 koeken per dag. Een jaar later werd de firma Fransen uit Maastricht overgenomen. De gehele productie ging naar Uden. Het tij bleek echter niet te keren: in 1977 nam Peijnenburg uit Geldrop het Udens-Veghelse koekbedrijf over. In Uden werd nog wel koek gebakken tot 1989. De overplaatsing van alle activiteiten naar Geldrop viel samen met de pensionering van Arnoldus van den Boer. Daarmee was het hoofdstuk van de Veghelse koekenbakker definitief afgesloten.

In de voormalige koekfabriek aan de Markt is nog enkele jaren drukkerij H. Bek & Zonen gevestigd geweest; daarna kocht de firma Van Heeswijk het pand. In 1981 kocht tuincentrum H. van Lankveld het woonhuis met adres Hoofdstraat 2. Dat werd in 1986 herbouwd: op de begane grond kwamen bedrijfsruimten, daarboven appartementen.

Reacties (21)

m.v.d.Burgt zei op 27 augustus 2010 om 09:03
We kregen een Udense koek cadeau. Die was zo goed dat er vraag is naar meer. Waar kan deze Udense koek gekocht worden??
In de buurt van Zeeland - Uden ?
Henk Buijks, namens BHIC bhic zei op 27 augustus 2010 om 14:39
Heb deze vraag al beantwoord!
koos van lieshout vorstenbosch zei op 12 januari 2011 om 16:58
Ik wekrte in die tijd bij Sligro in Veghel. Wij betrokken de koke van de fa Van de Ven/Schrieks koekfabriek uit Vlijmen. Later toen van de Boer met de Slinger was gefuseerd betrokken we de koke van de fa van de Boer. In deze tijd is de Echte Bossche Koek"" ontstaan. Deze wordt nu nog geproduceerd doot Peijnenburg en is vooral in Den Bosch rond de St. Jan te Koop. Ook in alle sligro vestigingen ligt deze nog steeds in het schap. Ik denk dat we bij Sligro honderduizenden van de koek van de fa van de Boer hebben verkocht o.a. in de kerstapektten en gewoon in de ZB's.
Even ter correcvtie: ik zag in een van de ingezonden stukken over "concurrent "van De Zande. ( dit waqs echter in die tijd helemaal niet zo.En de naam is verkeerd geschreven want het moet zijn Pieter van de Sanden die ook koek bakte en vooral rond st.nicolaas wijd en zijd bekent stond met zijn krollen met speculaas en niet te vergeten zijn alom geroemde taai-taai die tot in de verrre omtrek werd verkocht. Jammer genoeg heeft zoon Harrie het recept meegenomen in zijn graf. ( P.S. ) twee van mijn oudste broers hebben beiden nog gewerkt bij van de Sande en mijn oudste broer heeft er toen oojk zijn latere vrouw leren kennen, Lien van de Berg dochter van aannemer Graad van de Berg waarvan nu nog 2 zoons leven, die als huishoudster werkte bij van de Sanden.
Koos van Lieshout, De Helling 18, 5476KD Vorstenbosch.
A Huberts zei op 29 juli 2012 om 18:06
Leuk om deze geschiedenis te lezen, sinds vandaag ben ik in het bezit van een oude kist van de koekfabriek, zodoende ben ik aan het zoeken gegaan over de herkomst van de kist.
marieke zei op 26 september 2018 om 22:51
Beste, Ik ben op zoek naar de geneologie informatie over H.J. van den Boer die getrouwd was met Maria Elisabeth van Esch (Betsy) geb. 27-5-1883 ovrl. 12-7-1927. Zij namen samen Hotel van Esch in het centrum van 's Hertogenbosch over van haar vader en in onze familie historie wordt naar Harry van den Boer verwezen. "wiens nazaten later Maison van den Boer zouden bezitten". Kunt u mij van extra informatie voorzien?
Norah zei op 27 september 2018 om 11:05
Dag Marieke,

Een klein begin:

Henricus Johannes Anna van den Boer, geboren te Veghel 29-09-1883, bakker van beroep, trouwt op 17-06-1912 's-Hertogenbosch, met Maria Elisabeth van Esch, geboren te 's-Hertogenbosch.
Ouders waren Arnoldus Johannes van den Boer, bakker, en Adriana Maria van den Broek, overleden.
En Johannes van Esch en Henrica Havens, beiden overleden.


Arnoldus Johannes van den Boer en Adriana Maria van den Broek, trouwen op 13-05-1875 Veghel, bruidegom was bakker van beroep.
Ouders Gijsbertus Johannes van den Broek(huisschilder) en Geertruda Verbakel.

Verder onderzoek bij het BHIC; stamboom; zoeken naar personen.
En eventueel www.wiewaswie.nl
Mvg.
Norah zei op 27 september 2018 om 11:21
Voor de van Esch-kant kan men ook nog zoeken bij www.erfgoedshertogenbosch.nl > personen.

B.v. Maria Elisabeth van Esch, geboren 27-05-1883 Den Bosch, dochter van Johannes van Esch, 52 jaar, en Henrica Havens. Men woonde op de Vischmarkt.
Vader was molenaar van beroep...handig voor een bakker;)
Norah zei op 27 september 2018 om 11:46
Henricus J.A. van den Boer overlijdt te Veghel 08-09-1942, handelsreiziger, echtgenoot van (2e) Anna Jacoba Maria de Graauw.

De familie van Esch kwam van oorsprong uit Son en Breugel(molenaar).
Albert zei op 27 september 2018 om 14:20
Ik heb op de site van bhic ooit een foto gezien van een gestrande auto (ongeluk) van Firma de Boer uit Veghel. Misschien ook interessant voor Marieke?
marieke zei op 27 september 2018 om 16:11
Wat geweldig allemaal, dank jullie wel! De vader (Antonius Victor) van mijn opa was de jongste zoon uit het gezin van Henrica Havens en Johannes van Esch. Hij nam de Molen over van zijn vader als molenaar en graanhandelaar. De stellingmolen stond naast de 'Knuppeltjesbrug in 's Hertogenbosch' (https://www.erfgoedshertogenbosch.nl/verhalen/knuppeltjesbrug)
Helaas zijn beiden verdwenen. Het pand aan de Vischmarkt 'Hotel van Esch' is er nog wel. Antonius Victor trouwde met Helena de Leijer (mijn overgrootmoeder), oudste dochter van de beroemde Harrie de Leijer van Bierbrouwerij de Lelie uit St. Oedenrode. (https://www.bhic.nl/ontdekken/verhalen/brouwerij-de-lelie-1)
Zij was tante van de jongere generatie Harrie de Leijer van de film 'Harry and Snowman' te zien op Netflix.
Norah zei op 27 september 2018 om 16:25
Dacht dat het je louter om de familie van den Boer ging?
marieke zei op 27 september 2018 om 16:51
Ik wilde heel graag weten hoe de link ligt met Maison vd Boer en Maria Elisabeth van Esch (mijn moeders meisjesnaam). Maar als ik het goed begrijp heeft een andere zoon van Arnoldus Johannes van den Boer de bakkerij voortgezet?
Norah zei op 27 september 2018 om 19:54
Het zou om Gijsbertus J. M. van den Boer gaan 1878/1952 Veghel. Zijn zoon heeft "Maison van den Boer" opgericht als ik het goed heb.

Zijn jongere broer Henricus J.A. van den Boer 1883/1942 Veghel is dan met een zus(= Maria Elisabeth van Esch) van je overgrootvader getrouwd.
Men was zijdelings verwant, en men was zeer ondernemend;)
Rini de Groot. zei op 31 januari 2019 om 20:40
We hadden geen leervak Frans op school en sprake de naam van catering Maison de Boer de onderneming van ons buurdorp uit als zoals het geschreven stond.
Zoals de schilderszaak in Erp, Piere van Uden en de Bioscoop in Uden, Paricien.
Marilou Nillesen
Marilou Nillesen bhic zei op 1 februari 2019 om 18:26
Dank je Rini, dat zal nu misschien niet zo snel meer voorkomen, maar het is wel heel begrijpelijk dat het destijds zo gebeurde. Fijn dat je dat hier meldt.
W. de Jong zei op 24 januari 2020 om 13:45
Ik zoek een oude foto van een koekbakker voor een kunstwerk. Kan iemand die mij leveren
Marilou Nillesen
Marilou Nillesen bhic zei op 27 januari 2020 om 09:04
Hallo W. de Jong,

Bedankt voor je berichtje. Een oude foto van een koekenbakker, dat valt nog niet mee - zo leert een snelle zoektocht online. Ik vind wel wat illustraties, mogelijk kun je daarmee uit de voeten?

Klik maar eens hier:
http://www.beroepenvantoen.nl/Oude-beroepen-B.html
https://www.rijksmuseum.nl/nl/zoeken?q=koekenbakker&ii=0&p=1

Op de site van het Nederlands Bakkerijmuseum vind je ook veel info en wat beeldmateriaal. Kijk maar eens hier:
http://www.bakkerijwiki.nl/index.php?t=2&h=14&s=26

Succes met je zoektocht (en het kunstwerk!)
w. de Jong zei op 27 januari 2020 om 11:29
Dankjewel Marilou, ik ga dit pad eventjes volgen. Hopelijk met goed resultaat.
w. de Jong zei op 27 januari 2020 om 15:12
Ik zie een foto met een bakker met schieter in een goede pose op een plaat. Zou wellicht geschikt zijn, vooral omdat ook de over er op staat. Beetje klein, maar uitsnijden en vergroten zou wellicht kunnen.
Marilou Nillesen
Marilou Nillesen bhic zei op 28 januari 2020 om 09:10
Hopelijk gaat het lukken... succes ermee!

Reageer op dit verhaal

Heb je al een account? Log in met je gegevens.

Heb je nog geen account? Plaats zonder inloggen, of Registreer een account

Help spam voorkomen en los de volgende som op:
Geef mij een andere som.

Lees ook deze verhalen