Het BHIC beheert bijna 50 kilometer aan archieven en collecties, papier en perkament, bits en bytes. Een onuitputtelijke bron voor historisch onderzoek. Voor jouw onderzoeksvoorstel voor het fellowship kun je naar hartelust kiezen. Voor de meeste onderzoeken zul je natuurlijke in verschillende archieven onderzoek doen, bronnen combineren enz. Op deze pagina slechts wat suggesties, maar blader vooral eens door het volledige gerubriceerde archievenoverzicht.
We denken met je mee
Onderstaande lijst is bij lange niet uitputtend. En we kunnen ons voorstellen dat het ook best overweldigend is hoeveel mogelijkheden er zijn. Misschien lijkt een bron je heel interessant, maar twijfel je over de insteek? Of vond je zelf op onze website prachtige archieven, maar twijfel je over de toegankelijkheid?
Neem gerust contact met ons op en dan denken we met je mee. Uiteindelijk bepaal jij en maak jij natuurlijk jouw eigen onderzoeksvoorstel.
Scannen op verzoek
Allereerst goed om te weten, dat alle archieven (mits openbaar en in goede materiële staat) voor je gescand kunnen worden via onze gratis service scannen op verzoek. Via onze website vraag je archiefstukken aan om te laten scannen, daarna zijn ze digitaal te bekijken en te downloaden. Meer informatie >
Data op verzoek
Ook goed om te weten, dat je voor jouw onderzoek gebruik kunt maken van alle data in onze databases. Vind je op onze website een index of bronbestand dat je graag op een andere manier wilt doorzoeken en bewerken dan via de zoekmachine op de website mogelijk is? Geen probleem. Neem contact op met ons en we leveren je de 'ruwe data' in de vorm van bijvoorbeeld een Excel-bestand. Samen bekijken we de mogelijkheden.
Zoeken in digitale archiefstukken
Het BHIC heeft met technische partner DE REE archiefsystemen een zoekfunctie voor archieven gebouwd, waarmee je ook makkelijk in digitale archiefstukken kunt zoeken, niet alleen naar deze stukken. Op dit moment kunnen al honderdduizenden scans doorzocht worden op woorden die in onze archiefstukken voorkomen. Het gaat om de notulen van gemeenteraden, het provinciebestuur van Noord-Brabant, de Commissaris van de Koningin en oude akten van enkele notarissen. Hier zullen snel andere archieven aan worden toegevoegd. Meer informatie >
Suggesties voor bronnen
Notulen Provinciaal Bestuur 1814-1986
De complete serie notulen van het provinciaal bestuur is gescand en via OCR toegankelijk gemaakt. In deze notulen is informatie te vinden over alle onderwerpen waarbij de provincie betrokken was en de maatschappij aangaan. Doordat de notulen tot op woordniveau doorzoekbaar zijn, is de bron geschikt voor bijvoorbeeld tekstanalyses en eigen zoektools. Je bent niet beperkt tot de zoekmachine op onze website, je kunt de 'ruwe data' van ons krijgen om zelf te gebruiken. Als voorbeeld vind je hier de gedrukte notulen over de periode 1850-1920, zodat je een beeld krijgt van het materiaal. Met de zoekfunctie kan gezocht worden naar specifieke stukken in dit archief, maar ook naar woorden die voorkomen in die archiefstukken zelf. Je hoeft dus niet zelf door de notulenboeken te bladeren. Daarnaast zijn er gestructureerde zoekmogelijkheden via bijvoorbeeld trefwoordenregisters en agenda's op ingekomen stukken. Deze notulen van de provincie zijn perfect te combineren met bijvoorbeeld besluiten en correspondentie. En je kunt dit overheidsarchief prachtig langs particulier archief leggen, bijvoorbeeld van maatschappelijke groepen als feministen, milieuactivisten enz.
Persoonsadministraties
Veel mensen in Nederland tot ver daarbuiten duiken in hun familiegeschiedenis en onderzoeken hun stamboom. Maar ook voor vele andere onderzoeken zijn bronnen als de Burgerlijke Stand en het Bevolkingsregister interessant. De dataset bevat meer dan 20 miljoen persoonsvermeldingen - de grootste collectie persoonsgegevens in Brabant - en beslaat een periode van ruim vier eeuwen. Het gaat om dezelfde indexen en afbeeldingen die ook via de zoekmachine op onze eigen website toegankelijk zijn, maar dan beschikbaar als open data, zodat je er zelf mee aan de slag kunt. Je zult als onderzoeksvoorstel niet je stamboom willen maken, maar deze gegevens bieden wel volop mogelijkheden om bijvoorbeeld demografische trends op het spoor te komen.
Archieven rond criminaliteit
Kruimeldieven en moordenaars, maar ook stropers en pyromanen... Honderdduizenden grote boeven en kleine criminelen die voorkomen in Brabantse gevangenisregisters, strafvonnissen van rechtbanken en andere bronnen zijn online doorzoekbaar op naam, leeftijd, geboorteplaats en misdrijf. Deels zijn de gegevens reeds als open data beschikbaar, deels als data op verzoek (zie boven). Wil je een duik nemen in de zelfkant van Brabant, dan kun je met deze bronnen volop vooruit. In een handig overzicht vind je ze overzichtelijk op een rij. Het mooie is, dat ze niet alleen inzicht geven in crimineel gedrag, maar ook in het leven van gewone mensen, bijvoorbeeld in getuigeverklaringen voor de rechtbank. Maar denk ook aan hoe het gevangeniswezen functioneerde, bijvoorbeeld door notulen en correspondentie van het college van regenten van gevangenissen te onderzoeken.
Oorlog en defensie
Brabant is een zwaar bevochten provincie. Een bekend archief rond de Tweede Wereldoorlog is dat van het Militair Gezag, maar eigenlijk vind je in talloze archieven informatie met betrekking tot oorlog. Denk aan de archieven van gemeentebesturen, maar ook van particuliere personen. In het archief van de Vughtse gemeentepolitie zitten veel gegevens over het Concentratiekamp Vught, maar ook over het latere Interneringskamp. Maar niet alleen de Tweede, maar ook de Eerste Wereldoorlog is volop te onderzoeken. Denk aan de enoeme vluchtelingenstromen vanuit België, die onder andere tot een Vluchtoord in Uden hebben geleid. Los van deze wereldoorlogen, zijn er archieven van de garnizoenscommando's in Brabant, van keurings- en militieraden, van rusterijen en commandanten van vestingen.
Queer / LHBTIQ+
Het plegen van seksuele handelingen met iemand van gelijk geslacht werd ooit gezien als een van de zwaarste zonden die je kon begaan. 'Queer' individuen (iedereen die niet heteroseksueel en/of cisgender is (mensen die zich prettig voelen bij het geslacht dat ze kregen bij geboorte)) werden vóór 1650 zwaar bestraft. Ook is hun bestaan lange tijd doodgezwegen. Gedrag wat afweek van de cisgender heteronorm werd gezien als Crimen Nefandum: een misdrijf waar niet over gesproken mocht worden. Toen in januari 1730 in de Noordelijke Nederlanden netwerken van homoseksuelen aan het licht kwamen werd dit zwijgen doorbroken. In 1911 werd, met de opname van artikel 248bis in het Wetboek van Strafrecht, alle gedrag wat afweek van de heteronorm hard en openlijk aangepakt. Historisch onderzoek naar seksueel, sekse- en genderdivers gedrag (zoals dat van homoseksuele mannen en lesbische vrouwen) vraagt om een iets andere aanpak dan je wellicht gewend bent. In deze zoekwijzer lees je welke archieven en andere bronnen zich daarvoor lenen; met welke termen je het beste kunt zoeken en welke termen je in de bronnen tegenkomt. De term 'queer' gebruiken we in dit kader voor iedereen die niet heteroseksueel en/of cisgender is (mensen die zich prettig voelen bij het geslacht dat ze kregen bij geboorte). LHBTIQ+ staat voor 'Lesbisch, Homo, Biseksueel, Transgender, Intersekse, Queer' en de + staat voor alle andere manieren waarop mensen zichzelf kunnen identificeren. Dit doen we omdat dit in onze huidige samenleving de meest veelgebruikte en inclusieve termen zijn als het gaat om seksuele, sekse- en genderdiversiteit.
Stads- en dorpsarchieven
Het BHIC beheert een groot aantal dorpsarchieven en ook enkele stadsarchieven. Digitalisering daarvan is in volle gang en veel staat al geheel of deels online. Het archief van de stad Grave (1290-1810) bijvoorbeeld (225.000 scans, zoals van stadsrekeningen, prenten, reglementen van de Raad van State, een brief uit 1473 van de hertog van Bourgondië) is al geheel digitaal doorzoekbaar. BHIC fellow Rosalie Versmissen deed bijvoorbeeld onderzoek in dorpsarchieven om de (nog onderbelichte) politieke agency van plattelandsbewoners in de vroegmoderne periode in beeld te brengen.
