skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Stef Uijens
Stef Uijens RA Tilburg
Menu
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Stef Uijens
Stef Uijens RA Tilburg

Vortum-Mullem in vogelvlucht

Rien Wols
Rien Wols Bhic
vertelde op 18 mei 2009
bijgewerkt op 18 november 2013
Vortum-Mullem is een “tweelingdorp”. Zoals die aanduiding al doet vermoeden, bestaat het dorp uit twee kernen, ieder met hun eigen geschiedenis. Mullem behoorde eeuwenlang tot Sambeek en Vortum tot Vierlingsbeek. De nederzetting Vortum heeft zich waarschijnlijk het eerst ontwikkeld. Mullem lag aan de zogeheten Luinbeek, die langs het Sambeekse drostenkasteel Hatendonck, beter bekend als de Oude Waranda, stroomde.

In Mullem stond ook lange tijd de molen, die in de twintigste eeuw naar Vortum verhuisde. Doordat er een aantal boerderijen aan de verbindingsweg tussen de twee buurtschappen werd gebouwd, groeiden Vortum en Mullem langzaam naar elkaar toe. De dorpen ontwikkelden zich met name langs de beken die naar de Maas stroomden, wat de langgerekte vorm van de kernen verklaart. Inmiddels is het echt één dorp met in het midden de kerk en de school.

De naam

Zowel in de naam Vortum als in de naam Mullem zit in het tweede deel het element -heim, dat woonplaats betekent. Het eerste deel in Vortum, “vort”, duidt op een voorde of doorwaadbare plaats in de St. Jansbeek of Zannebeke. “Vorthum” wordt voor het eerst in archiefstukken genoemd in 1326. In dat jaar moet de kapel in Vortum nog worden ingezegend, maar er staat ook in dat er al een hoeve aanwezig is.

Veel ouder is de vermelding van Mullem. In de Bibliothèque Nationale te Parijs wordt een perkament uit 1152 bewaard, waarin sprake is van een boerenhoeve bij de Maas, grangiam que dicitur Molna iuxta Mosa (ofwel: een uithof die “Molna nabij de Maas” heet). Deze buitenhoeve was verbonden aan de cisterciënzerabdij Camp nabij Rheinberg, ten noorden van Krefeld. Het element “mol” duidt op de aanwezigheid van een molen. Een latere variant van de plaatsnaam is Mollum.

Oudste bewoning en bevolkingsontwikkeling

Vortum-Mullem en omgeving moet al in de prehistorie bewoond zijn door mensen die werkten in de landbouw- en veeteelt. Zij waren op zoek naar vruchtbare grond waarbij ze geen last hadden van wateroverlast. Er zijn in deze contreien sporen gevonden van bewoning van duizenden jaren vóór Christus.

In het begin van de vijftiende eeuw bezat Mullem een eigen kapel, nauw verbonden aan de kerk in Sambeek. De Mullemse kapel was gewijd aan de H. Cornelius, een paus uit de derde eeuw. Eeuwenlang was Mullem de bedevaartplaats van Sinte Knillis om te bidden voor bescherming tegen stuipen, lamheid, zenuwziekte en voor een goede verzorging van kalveren. In 1879 werden de kapellen van Vortum en Mullem tot één parochie verheven.

In het schepenprotocol over de inkomsten van de kapel worden 25 met name genoemde gezinnen in Mullem genoemd. De twee ‘rijkste’ gezinnen brachten jaarlijks zes vat rogge op. De anderen droegen een of meer vaten rogge aan. In het midden van de negentiende eeuw telde Vortum 24 huizen met 160 inwoners. De boerderijen lagen rondom een kleine kapel, toegewijd aan de H. Hubertus. De Vortumse kapel werd net als de Mullemse oorspronkelijk vanuit Sambeek bediend door een rector. In 1879 kregen de twee rectoraten Mullem en Vortum toestemming van de Bossche bisschop Adrianus Godschalk zich te verenigen tot een zelfstandige parochie onder de bescherming van de H. Hubertus en de H. Cornelius. De beide middeleeuwse kapellen werden gesloopt voor de bouw van een grotere parochiekerk. 

Middelen van bestaan

Landbouw en veeteelt zijn eeuwenlang het middel van bestaan geweest. De boerenstand maakte een groeispurt aan het begin van de twintigste eeuw, zo blijkt uit een artikel van het Boxmeers Weekblad van 1919. “In dit gehucht ging de boerenstand in den laatsten tijd zeer sterk vooruit. Zoo werden in den laatsten herfst van hier uit veel meer dan honderd wagons aardappelen verzonden.” Het artikel is overigens een oproep tot betere wegen. De boeren “die hier zeldzaam eensgezind zijn”, volgens de krant, werken samen om een halte te krijgen aan de spoorlijn.
Verder deed in 1900 een sigarenfabriek zijn intrede. Rond die tijd telde het dorp zes kasteleins. Sommige daarvan hielden het lang vol: café Fransen vierde in 1981 het zeventigjarig bestaan. In de jaren zestig opende een pettenfabriek zijn deuren, maar vooral het metaalverwerkende bedrijf Van Mullekom zorgde én zorgt nog steeds voor veel werkgelegenheid. 

Vortum-Mullem nu Op 27 september 1944 werd het dorp geëvacueerd. Na de bevrijding troffen de bewoners een verwoest dorp aan. Van de oude molen uit 1868 bleef slechts ‘een klein hoopje puin’ over. Van de acht boerderijen raakten er vier onbewoonbaar en in het centrum was er geen enkel huis dat ongeschonden uit de strijd was gekomen. Een jaar na de bevrijding, in september 1945, maakte het dorp zich ernstig zorgen over de naderende winter. “Verschillende families logeeren nog in kippenhokken, kapotgeschoten huizen en afdakken. Langzaam, tergend langzaam, gaat de opbouw verder. Geen materiaal, geen glas, geen pannen om onze dorpsbewoners te beschutten tegen den gierenden herfststorm. Geen ondergoed om behoorlijk te kleeden voor den winter, die voor de deur staat. Moge toch spoedig een keerpunt komen om het bestaan van onze menschen weer menschwaardig te maken”, schrijft het Boxmeers Weekblad.

Maar het dorp krabbelde weer op en heeft tegenwoordig zelfs ‘pittoreske vormen’ aangenomen. Althans, zo beweert de eigen dorpssite met daarop maandelijks het dorpsblad om te downloaden. Inmiddels heeft het dorp zelfs landelijke bekendheid gekregen (bij voetballiefhebbers, tenminste) dankzij de slogan ‘Vortum-Mullem groet Oranje’ van voetbalfanaat Arold Arts, die bij iedere EK-wedstrijd van het nationale elftal zijn spandoek uithangt.

Reacties (32)

G.Kluck zei op 2 mei 2017 om 20:26
Rien WoLs,
Bent u een zoon van Pierre WoLs, de voormalige directeur van de Rotterdamsche Pettenfabriek, die in 1961 van de Oostzeedijk 214 Rotterdam naar Vortum Mullem is verhuisd? Ik heb uw vader dan gekend en de heer Stiphout en de oude heer Gijs van de lange Holleweg te Rotterdam.
Rien Wols
Rien Wols bhic zei op 3 mei 2017 om 10:19
Beste G. Kluck, nee, er is voorzover ik weet zelfs geen enkele familierelatie (al draag ik wel graag petten).
Gerard Kluck zei op 5 mei 2017 om 19:41
Toevallig kwam ik uw naam tegen en dacht dat u wellicht een zoon was van...
Immers het is wel toevallig dat een uit Rotterdam komende familie Wols zich vestigt in Vortum Mullem met bedrijf en dat is bij u ook een Wols kennelijk onbekend en bestaat er geen familierelatie. Maar het kan. In elk geval hartelijk dank voor uw antwoord.
gerard Klück zei op 5 mei 2017 om 22:09
Is er van de vestiging van De Rotterdamse Pettenfabriek in Vortum/Mullum niets bewaard gebleven, behalve een vermelding in het register van de KvK. Zijn er nog inwoners of nazaten (bijv. van de heer Stiphout) die er gewerkt hebben? Wie weet te vertellen waarom het bedrijf zo kort na vestiging ophield te bestaan??
Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman bhic zei op 6 mei 2017 om 10:41
Het zou kunnen dat er nog informatie in het archief van het gemeentebestuur van Vierlingsbeek is, maar die archieven hebben wij maar t/m 1942 in huis. De periode ná 1942 is nog niet aan ons overgedragen.
Ik hoop dan ook dat er inwoners van Vortum-Mullem of oud-medewerkers van deze fabriek met ons meelezen en u aan deze informatie kunnen helpen.
g.kluck zei op 6 mei 2017 om 16:05
Nog geen vier jaar geleden las ik op internet iets over het voormalige pand, waar nu een autobedrijf in zou zijn gevestigd. Maar ik jkan die pagina niet meer vinden.
Bedankt voor je bericht overigens. Het gaat over een heel korte periode. Te weten de tijdspanne eind 1960 eind 1961.
Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman bhic zei op 8 mei 2017 om 20:20
Mocht je de naam van dit bedrijf weten, dan zou je wat gemakkelijker kunnen zoeken op internet naar deze pagina. Want zonder de bedrijfsnaam is het erg moeilijk om te hiernaar te zoeken.
gerard Klück zei op 8 mei 2017 om 23:16
Is het mogelijk via onderstaande info kennis te vergaren over hoe het met de Rotterdamse Pettenfabriek is vergaan in Vortum Mullem. Een van de personen Stiphout heeft er gewerkt. Misschien kunnen de kinderen iets vertellen??
Bidprentje gevonden van
Anthonius Wilhelmus Josephus Stiphout

• Alternatieve naam: Antoon
• Hij is geboren op 7 maart 1908 in Vortum-Mullem, Noord-Brabant, NLD.
• Hij is overleden op 13 maart 1974 in Vortum-Mullem, Noord-Brabant, NLD, hij was toen 66 jaar oud.
• Hij is begraven maart 1974 in Vortum-Mullem, Noord-Brabant, NLD.Bron 2

• Tevens het bidprentje van zijn later overleden vrouw
Gertruda Antonia Stiphout-Lensen

Naar mijn mening heeft Antoon in 1961 gewerkt op de Rotterdamse Pettenfabriek. Ik weet bijna zeker dat hij het is en ik heb hem leren kennen als een heel aardige man. Is er via zijn kinderen informatie te verkrijgen hoe een en ander zo snel kon zijn afgelopen met die Pettenfabriek in Vo0rtum Mullem??

Persoonlijke gegevens Martinus Johannes Antonius Stiphout 
Bron 1
• Alternatieve naam: Martien
• Hij is geboren op 24 juli 1911 in Sambeek, Noord-Brabant, NLD.
• Hij is overleden op 29 mei 1972 in Vierlingsbeek, Noord-Brabant, NLD, hij was toen 60 jaar oud.Bron 2
• Hij is begraven in het jaar 1972 in Vierlingsbeek, Noord-Brabant, NLD.Bron 3
Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman bhic zei op 9 mei 2017 om 15:06
Ik hoop dat een van de genoemde personen dit zal lezen en er op zal reageren, Gerard. De gegevens die je noemt zijn nog te recent om op een andere manier met hen in contact te komen.
Gerard Kluck zei op 9 mei 2017 om 15:09
Bedankt voor uw snelle reactie. Met vriendelijke groet.
Patrick Peeters zei op 15 juli 2017 om 21:35
Beste Gerard,
Ik kom uit Vortum Mullem en heb nooit geweten dat er een pettenfabriek was. Ik zal eens uitzoeken wat ik kan vinden over die pettenfabriek. mvg.Patrick
G.Klück zei op 15 juli 2017 om 23:25
Hallo Patric,
Op oud briefhoofdpapier vond ik de volgende adressering:
Rotterdamsche Pettenfabriek
Vortum-Mullem (N.B.)
Postadres: Postbus 30
Boxmeer
Tel.: 08855-427
Leuk dat je meedenkt. Tip: Wdeet je wellicht een oud telefoonboek uit die tijd (1961) en de streek??PS> Ik meende ooit dat er een automobielbedrijf in is getrokken. In de buurt van de Langstraat?? Een vrijstaand pand.
Patrick Peeters zei op 16 juli 2017 om 19:54
Beste Gerard, Ik heb de gegevens van een oud medewerker. Lijkt me handiger dat we even persoonlijk (via de email) contact hebben. Volgens mij kunnen we elkaars gegevens uitwisselen via de BHIC ? mvg.Patrick
Gerard Klück zei op 16 juli 2017 om 21:48
Hier mijn email adres. Ik hoor van je.
Annemarie van Geloven
Annemarie van Geloven bhic zei op 18 juli 2017 om 11:31
De contacten zijn gelegd!
Gerard Klück zei op 18 juli 2017 om 18:18
Bedankt. Ik vind het wel leuk om te zien waarin een klein plaatsje groot kan zijn.
Ik probeer een verhaal te maken naar de waarheid.
Het gaat er mij om om vast te leggen, dat er in Vortum Mullem deels een einde kwam aan een tak van industrie die Rotterdam verliet en het daar niet redde. Dat het in de vergetelheid is geraakt stoort mij, terwijl er nog bewoners in Vortum-Mullem zijn die er gewerkt hebben. Het gaat om het maken van de betere pet als hoofdbekleding en waarvoor in 1960 nog steeds een heel grote markt was. Wat zeg ik een groeiende markt.
Annemarie van Geloven
Annemarie van Geloven bhic zei op 19 juli 2017 om 10:41
In uw verha(a)l(en) is het BHIC erg geïnteresseerd. We houden achter de schermen contact. Ik heb u ook wat onderzoekssuggesties toegestuurd.
G.Klück zei op 19 juli 2017 om 21:47
Inmiddels heb ik wat herinneringen aan het papier toevertrouwd, maar moet nog wat met uw 'tips'doen. Bovendien moet ik volgende week nog bellen met ene tante Jo Peeters. Ik ben benieuwd wat daar voor nieuws uitkomt.
Martijn Jans zei op 27 juli 2018 om 10:28
Beste Gerard,

Jouw verhaal trok mijn aandacht omdat ik de omgekeerde reis heb gemaakt, geboren in Vortum-Mullem en al jaren woonachtig in R'dam. Ik weet er zelf niet veel van, maar bij familieleden navraag gedaan. De locatie is getraceerd en wat familieleden blijken er gewerkt te hebben. Martien Stiphout is ook bekend. Als je meer info wilt of ik kan je ergens mee helpen, laat het dan zeker even weten.
Gerard Klück zei op 28 juli 2018 om 23:08
Beste Martijn Jans,
Het zou leuk zijn, als er foto's boven water kwamen van de periode, dat ik aldaar werkzaam was. Let wel het was maar kort. Eind oktober 1960 kwam ik uit militaire dienst en ik werkte al van voor mijn diensttijd bij de fabriek. Het dienstverband eindigde door een onheuse bejegening van de directeur(eigenaar) Ik heb toen op ontslag aangedrongen. Het was eind maart 1961. Uw familieleden zouden mogelijk nog de oude heer Gijs gekend kunnen hebben. Dat was destijds al een oude heer van ver in de 70. Het was een oud vakman, waarop nog vaak een beroep werd gedaan, vooral met betrekking tot uniformpetten. Ik ben benieuwd wat u boven tafel weet te halen. Wat weet de familie van de eindtijd van de Pettenfabriek?? Toch leuk zo'n reactie na bijna een jaar. Bedankt daarvoor.
Helaas is er een pc chrash geweest en moet ik het verhaal opnieuw opstarten. Maar ik weet het nog wel. Hoewel ik wellicht geholpen kan worden in het geval dat iki het stuk al eens naar Annemarie van Geloven heb gezonden??
Martijn Jans zei op 28 juli 2018 om 23:28
Beste Gerard,

Hoe kan ik het beste met u in contact komen?
Gerard Klück zei op 29 juli 2018 om 00:13
Via mijn email, om te beginnen?
Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman bhic zei op 30 juli 2018 om 12:15
@Martijn en @Gerard, gaan jullie er beide mee akkoord als ik jullie e-mailadressen aan elkaar toestuur? En ik ga voor je verhaal, Gerard, ook even navraag doen bij mijn collega Annemarie.
Martijn Jans zei op 30 juli 2018 om 12:47
Beste Mariët, Prima
Gerard Klück zei op 30 juli 2018 om 17:41
O.K. Mariët,
Geef mijn email maar door.
Wel is er het nodige gepasseerd, waardoor ik info op de media ben kwijt geraakt.
Ik zal dus opnieuw met mijn verhaal moeten beginnen.
Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman bhic zei op 31 juli 2018 om 14:33
De mailadressen zijn verstuurd!
Annemarie van Geloven
Annemarie van Geloven bhic zei op 1 augustus 2018 om 10:32
Beste Gerard, ik zal je onze e-mailuitwisseling nog een keer toe mailen. Dan heb je de gegevens weer bij de hand.
Gerard Klück zei op 1 augustus 2018 om 12:52
Hartelijk dank, Annemarie,
Na veel zoeken heb ik toch aantekeningen terug gevonden. Zoek en gij zult vinden, immers?
Groet G.Klück
Joke van den Heuvel-Jans zei op 3 december 2018 om 15:35
Pettenfabriek-Vortum-Mullem.
Marius van Duuren zei op 8 april 2021 om 09:39
Beste Gerard Klück, Mariët Bruggeman en Annemarie van Geloven,

Ik heb een krantenpagina gevonden met een verhelderend stuk over de Rotterdamse Hoeden- en Pettenfabriek VeRo.

Groet,

Marius D.
Marilou Nillesen
Marilou Nillesen bhic zei op 8 april 2021 om 21:38
Hallo Marius, veel dank voor het doorgeven van deze link. Een welkome aanvulling voor een ieder die meer wil weten!

Reageer op dit verhaal

Heb je al een account? Log in met je gegevens.

Heb je nog geen account? Plaats zonder inloggen, of Registreer een account

Help spam voorkomen en los de volgende som op:
Geef mij een andere som.