skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Ans Holman
Ans Holman RA Tilburg
Menu
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Ans Holman
Ans Holman RA Tilburg

Betekenis Gallum ( in doop boek)

Jimmy Schulten vertelde op 30 december 2019 om 17:16 uur
Tijdens een zoektocht naar de doop akte van Anna Jacobs ben ik er nu achter dat zij als onwettig kind is gedoopt te Groesbeek op 06-09-1799.

Wat betekent Gallum ? Letterlijk vertaald uit het latijns is dit Haan. En heb al andere suggesties gezien dat voor Fransman gebruikt wordt.

Klopt dit ?

Heb nog een andere vraag over deze kwestie, maar zal die apart stellen. Is meer een algemene vraag.

Reacties (23)

Norah zei op 30 december 2019 om 20:10
In 2008 is een dergelijke vraag ook gesteld bij het stamboomforum door Theo A. > -van deursen project 8000-. Dit betrof deze keer een doop 1798 in Arcen(L.). Men kwam toen niet tot een oplossing.
Helena zei op 30 december 2019 om 20:57
Als ik het zo lees dan denk ik dat de pastoor heeft willen zeggen wie de verwekker was. ' gallum' in de betekenis van haan / verwekker.
Helena zei op 30 december 2019 om 21:01
Kan ook op Fransman duiden, maar denk hier eerder aan verwekker. Je ziet het alleen bij dopen van illeg. kinderen.
Maurice zei op 31 december 2019 om 18:17
Zou natuurlijk ook een combinatie kunnen zijn: de Gallische haan, die een symbool was van de Franse revolutie (kijk ook naar de tijd waarin dit speelt).
Misschien ook een woordspeling, bedoelt als steek onder water omdat de Fransen de kerk dwars zaten ...
Maurice zei op 1 januari 2020 om 09:48
Ik heb nog eens zitten denken: zou het woord "Gallum" niet kunnen verwijzen naar iemand die Frans spreekt? Dus ook iemand uit Wallonië of uit een streek waar Frans misschien voertaal was (denk aan gebieden van het Prinsbisdom Luik).
Norah zei op 1 januari 2020 om 12:18
De Waal werd aangeduid met Walo.
Michiel zei op 2 januari 2020 om 09:41
Naamvalsuitgang Latijn -> Gallus = uit Frankrijk.
Michiel zei op 2 januari 2020 om 10:19
Misschien, met name vanwege het jaar, hier inderdaad in een dubbele betekenis gebruikt : 'haan' (de verwekker) en 'Fransman' (een meer specifieke aanduiding van de gedachte verwekker). Waren er in december 1798 Franse soldaten ingekwartierd in Groesbeek of Nijmegen?
Norah zei op 2 januari 2020 om 11:43
Misschien was het niet Bode, maar Baudet? ;)
Jimmy Schulten zei op 2 januari 2020 om 13:29
Nog niet zo lang gezocht, maar kwam onder andere dit al tegen:

Deze windkorenmolen was een aan de heren van Groesbeek toebehorende dwangmolen.
Hendrik Hoogers heeft in 1777 een tekening van de domeinmolen en het molenaarshuis gemaakt(afb. 65).
Omstreeks 1800 werd de molen door Franse soldaten in beslag genomen om vanaf dit hoge punt schietoefeningen te houden in de richting van de But en het Rijkswoud.
Michiel zei op 2 januari 2020 om 13:42
Heb ik toch maar even de originele akte bekeken; er staat letterlijk achter de naam de vader Gallum: met een streepje boven de m. De schrijver van de akte gebruikt de : voor afkortingen, het streepje boven de m duidt op verdubbeling, dus mm
Misschien wordt de herkomst (in het Latijn) van Petrus Bode achter de naam aangegeven, kwam wel meer voor aangegeven; ik bedenk nu iets: zou bedoeld kunnen zijn: Gallummare - Galle aan de zee d.w.z. Galle op Ceylon (tegenwoordig Sri Lanka). Galle betekent overigens in het Portugees ook haan.
Helena zei op 3 januari 2020 om 02:48
N.a.v Michiel's reactie nog eens naar de inschrijving gekeken en vermoed nu toch ook dat het woord hier eerder zijn herkomst bedoeld kan zijn [ hij werd weliswaar als de biologische vader genoemd, maar mogelijk werd dat hier niet uitgedrukt met het woord 'Gallum', maar werd daarmee eerder zijn herkomst uitgedrukt].

Zie wel het afkortingsteken: , maar zou het hier niet eerder staan voor wat gaat volgen -> de ontbrekende woorden [ susceptores fuerunt] -> gevolgd door de namen van de doopgetuigen. Het streepje boven de 'm' kan ook als boogje boven de 'u' bedoeld zijn. Daar was deze pastoor wel wat inconsequent mee...schreef het soms wel, soms niet. Vergelijk bij Petrum en bij andere dopen op deze pagina bijv. bij fuerunt, illegitimus. Petri Bode (waarschijnlijk de vader zelf bedoeld? -> Petrus Bode ) werd genoteerd als de doopgetuige en hij werd waargenomen door Johannes Petrus.

Even vergeleken met wat er dan bij de doop van het illeg. kind in Arcen stond waar Norah naar verwijst in haar bijdrage van 30 december 2019 om 20:10 uur . Daar werd het woord zonder afkortingsteken: en zonder streepje op de 'm' genoteerd. Daarin werd de vader van het illeg. kind genoteerd als Jacobum des Angelle Galum, wat ik denk te mogen lezen als als Jacobus des Angelle [ Fransman/ uit Frankrijk/ Franse herkomst ] Zie link naar die doop in 1798 in Arcen. https://www.familysearch.org/ark:/61903/3:1:3QSQ-G9C4-CZDB?i=343&cc=2037001&cat=102058 Bij overlijden van dit kind, ca. 5 maanden later - en dan in het eerste register van de BS al - staat de naam van het kind alleen als Jacobina desangele.
https://www.familysearch.org/ark:/61903/3:1:939N-ML97-VS?i=75&cc=2026214&cat=102152
In hetzelfde doopboek van Arcen, jaar later, werd de vader van een illeg. kind - min of meer dus vergelijkbaar - ook aangeduid met zijn plaats van herkomst -> Joannis Francisci Kliggen ""Paderbornensis""
Helena zei op 3 januari 2020 om 03:05
Correctie: in Arcen in 1798-> Jacobum des Angelle Gallum (met dubbel 'l')
Michiel zei op 3 januari 2020 om 05:28
N.a.v. de reactie van Helena ben ik er nu toch wel zeker van dat de herkomst van de vader werd aangeduid. Nog eens de akte bekeken en wat Helena zegt, klopt: bij Petrum (Petrum Bode) staat het streepje ook boven de 'm' terwijl dat boven de 'u' moet staan. Dus geen dubbele m (mm). En waarschijnlijk duiden de : hier niet op een afkorting. Er staat dus 'Gallum' wat wil zeggen Fransman/uit Frankrijk.
Over de naam Bode kan ik nog wel een suggestie doen (niet op enige bewijs gebaseerd): zou het soms de fonetisch neergeschreven naam 'Bauduin' kunnen zijn? Ik wijs ook even op het voorkomen van een Pierre Bauduin, een Maastrichtenaar die daar in 1837 op 78-jarige leeftijd overleed. Maastricht werd ongeveer een jaar na het beleg en verovering van de stad door de Fransen in 1794, ingelijfd bij de Franse Republiek. Maar dat onderzoek laat ik aan anderen over.
Michiel zei op 3 januari 2020 om 05:33
En zoals ik al eerder zei, misschien was de vader een Franse soldaat die eind 1798 ingekwartierd was in Groesbeek of Nijmegen.
HenkD zei op 3 januari 2020 om 10:40
Even tussendoor wat taal opmerkingen.
Gallum is de 4e naamval van gallus. Dat houdt in dat Gallum slaat op een eigenschap van de persoon die ervoor genoemd wordt.
Dus Petrus Bode wordt als Gallus betiteld.
Gallus is in het Latijn een zogenaamd homoniem. Dat is een woord met meerdere betekenissen, zoals bijvoorbeeld "vorst" : zowel "afsluiting" als "kasteeltje" kan betekenen.
Gallus staat in het Latijn voor "haan" en voor "Galliër".
Er is een theorie dat dat ook de oorsprong is van de term "de Franse haan" (le coq Gaulois).
In het Latijn zou dat worden opgeschreven als Gallus Gallum.

In een doopakte van 1804 (Gorinchem) wordt de vader van een buitenechtelijk kind genoemd:
"Ludovicum Meurs militem Gallum"
Waarmee dus een Franse soldaat wordt aangeduid.
Al met al is het voor de hand liggend dat met Gallum de herkomst van de vader wordt bedoeld.

Dat de dubbele punt in dit geval niet een afkorting is maar eerder het weglaten van het woord "susceperunt" (getuigen waren), blijkt ook uit het gegeven dat die namen onderstreept werden: het moest als één geheel worden gelezen, namelijk de opsomming van de doopouders.

Wat kan zo'n woordje toch een hoop gedachten opwekken.
Norah zei op 3 januari 2020 om 12:01
Interessant en grappig tegelijk deze conversatie.
De familie Bauduin kwam ook langs zag ik, daar zal men niet gelukkig mee zijn geweest als dat klopte:) Ik weet toevallig wie het waren.
Enfin, ik ga mee in de gedachtegang dat de vader iemand is geweest is wiens wortels in Frankrijk lagen. En verder blijft het speculeren...
HenkD zei op 3 januari 2020 om 13:08
Maar jij droeg aan: Baudet.
Dat wordt dan: de Franse ezel. Daar zijn anderen dan weer niet blij mee ;-)
Norah zei op 3 januari 2020 om 15:57
Zo lang ze maar geloven in een uil:)
Michiel zei op 8 januari 2020 om 12:42
Als bekend is welke Franse eenheden ingekwartierd zijn geweest in Groesbeek in 1798, moet het mogelijk zijn met de op Memoires des hommes gepubliceerde stamboeken van het Franse leger (+ indexen per boek) de naam en identiteit van de mogelijke Franse vader te achterhalen. (Onder)trouw- en begraafboeken van Groesbeek zouden al kunnen helpen, anders wordt het archiefonderzoek in de archieven van de gemeente Groesbeek bij RA Nijmegen. Iets dergelijks heb ik zelf een keer gedaan - zie dit stamboomforum op naam Sudré- maar dat onderzoek laat ik nu aan anderen over. Succes natuurlijk niet gegarandeerd.
Jimmy Schulten zei op 8 januari 2020 om 13:35
Bedankt voor de aanwijzing Michiel. Pas nog 2 soldaten gezocht in de Memoires des hommes. Zal inderdaad eerst op zoek gaan naar de eenheid. De zoektocht gaat verder.

Reageer op dit verhaal

Heb je al een account? Log in met je gegevens.

Heb je nog geen account? Plaats zonder inloggen, of Registreer een account

Help spam voorkomen en los de volgende som op:
Geef mij een andere som.