Zoenbreke en Landbreke

In combinatie met zoenbreke komen ook vredebreke en peijsbreke voor.
Heb je al in het middeleeuws woordenboek gekeken? Zou je op Internet moeten kunnen vinden. Als ik me niet vergis ik dit woordenboek vaker op dit forum ter sprake gekomen.

Landbreke: het land voor bezaaiing geschikt maken.

Op middeleeuws woordenboek online wordt ik niet veel wijzer over de term zoenbreke. Zou om zoenbraak kunnen gaan, doch kijkend naar het woord zoen, dat is er sprake van verzoening.

Tussen 1200 en 1550 zou volgens genoemde woordenboek Breke het volgende kunnen betekenen:

•breek("breke")zelfstandig naamwoord (vrouwelijk)
1.Gebrek; absoluut of met den 2den nv.Bekijk woordenboek
2.Behoefte, gemis; lat. desiderium.Bekijk woordenboek
3.Vergrijp, misdrijf; ook in de daaruit voortvloeiende beteekenis boete. Vgl. breken, onz. 7). Zoo ook mnd. Vgl. het meer gewone znw. broke en het bnw. brekich.

https://ivdnt.org/onderzoek-a-onderwijs/lexicologie-a-lexicografie/historische-woordenboeken.

Beide termen woorden samen genoemd, dus de ene onderhoud de ander, en zal waarschijnlijk een andere betekenis moeten hebben/

Alex, als je wat meer context zou geven, is een antwoord wellicht makkelijker gevonden. Oftewel: in welke tekst kom je deze termen tegen?

Ik vermoed dat dit uit de Leuvense schepenprotocollen komt?
Ik heb hier een woordenlijst van het Itinera Nova project (die ik echter niet (meer) op de site van Itinera Nova kan terugvinden?).
Uit die lijst:
VREDEBREKE - Verbreking, schending van den door het recht beschermden toestand van orde en rust, van rechtszekerheid binnen een bepaald gebied, m.n. door daden van eigenrichting; in 't bijz.: schending van een door de gerechtelijke overheid opgelegd of door haar bemiddeling tot stand gekomen tijdelijk bestand in een twist tussen personen. Te vergelijken met zoenbreke (zie aldaar). Na de 17de eeuw alleen nog als rechtshistorische term.
LANTSOENE Zie LANDZOON
LANDZOON 1) een zoen of verzoening, het geheele land omvattende, landsvrede, 2) Straf wegens doodslag opgelegd.
Je zou bij Itinera Nova kunnen informeren naar die woordenlijst. Ik kan natuurlijk ook mijn (misschien verouderde?) versie van die woordenlijst naar je doorsturen. Geef maar even aan de forumbeheerders door dat ze je mailadres aan mij door mogen geven.

Beste Anton,

Deze termen komen idd voor uit het Leuvense schepenregister. Ik heb inmiddels hun gemaild hierover.

Anton en Alex, willen jullie dat we jullie e-mailadressen achter de schermen helpen uitwisselen, of is de kwestie zo- voor nu- opgelost?

Hallo Hilde,

Is niet nodig, ik heb contact gehad met het SAL, wordt momenteel aan gewerkt.

Helemaal prima. Ik ben benieuwd naar het antwoord waar het SAL mee komt...

Ik ontving antwoord van de stadsarchivaris van het Stads Archief van Leuven, mevr. M. Ceunen, het volgende.
_______________________

Zoenbreke/landbreke
Zoenbrake = het verbreken van een eerder aangegane (ver)zoen(ing). De passus " op soenbreke en(de) lantbreke te sijn" moet je m.i. lezen als 'op straffe van (zelf) een zoenbreker of land(recht)breker te zijn'. In deze formule van het vestigen van een verzoening [zo genoemd omdat dit meestal ook symbolisch en formeel afgesloten werd met een mondkus van de ene aan de andere partij] belooft de benadeelde partij de dader in de toekomst geen vete, vijandschap haat of wangunst meer na te dragen omwille van wat er tot op vandaag tussen hen gebeurd is en om hem hiervoor ook buiten het hertogdom (buyten lants) zelf of door anderen nog voor het gerecht te dagen of hem aan te klagen (te moeden). Als de benadeelde deze belofte breekt, zal hij dus zelf als zoen- en landrechtbreker vervolgd kunnen worden. En dat hij zijn goederen en zijn vrijheid (zijn lijf ende zijn goet) dan verbeurd verklaard kan zien. Maar deze belofte neemt niet weg dat de benadeelde ook in de toekomst de dader over andere zaken wel nog juridisch kan aanspreken.