Om gewapend verzet tegen de eigen overheid te voorkomen was vanaf 1919 het dragen van een wapen alleen nog mogelijk als aan de drager daarvan een speciale machtiging was verleend.
Zoek in de wapenvergunningen
Als alternatief voor zoeken kun je ook bladeren door de gescande documenten. Het gaat om:
> Beers (1919-1942)
> Gassel (1919, 1926-1940)
> Schaijk (1927-1937)
> Zeeland (1937-1939)
Wat zit er precies in de database?
De gevonden aanvragen en machtigingen tot het dragen van een vuurwapen zijn op naam doorzoekbaar gemaakt. Deze documenten bevatten namen, beroepen, adressen, vermeldingen van het soort vuurwapen en regelmatig de reden voor het mogen dragen daarvan. Bovendien vind je in veel gevallen een foto van de persoon in kwestie.
Het loont daarnaast om ook door andere documenten te bladeren. Je vindt daarin onder meer bewijzen voor het inleveren van wapens en redenen voor het afwijzen van aanvragen. Waar dergelijke stukken tussen de aanvragen en machtigingen waren gevoegd (het geval bij Beers, Gassel en Zeeland) zijn deze mee gescand en online te bekijken. In het geval van Schaijk kunnen dergelijke stukken op de studiezaal worden ingezien (toegangsnr. 7626, inv.nrs. 1086 en 1088).
Wat zijn wapenvergunningen?
Anders dan in de Verenigde Staten, waar het dragen van een wapen een grondrecht is, kende Nederland tot de 20e eeuw nauwelijks regelgeving aangaande wapenbezit. Om stroperij tegen te gaan werd in 1896 eerst het dragen van wapens verboden. Tijdens de Eerste Wereldoorlog namen veel vluchtelingen wapens mee naar het neutrale Nederland, aan het einde van de oorlog onstonden bovendien in diverse landen revoluties. Om gewapend verzet tegen de eigen overheid te voorkomen werd in 1919 de Vuurwapenwet van kracht: alle wapens moesten worden ingeleverd en het dragen van een wapen was vanaf dan alleen nog mogelijk als aan de drager daarvan een speciale machtiging was verleend.
Beschikbaarheid
Zo'n machtiging moest in principe ieder jaar opnieuw worden aangevraagd. Vanaf dat moment zien we dan ook in de archieven aanvraagformulieren en machtigingen terug. Tenminste als deze documenten bewaard zijn gebleven, want dit was niet verplicht. Veel stukken zijn dan ook vernietigd. Het BHIC heeft echter van in ieder geval Beers, Gassel, Schaijk en Zeeland series documenten in de archieven teruggevonden. Deze zijn gescand.
De meeste machtigingen werden in deze gemeenten afgegeven voor landbouwers, in dit geval zo'n tweederde van alle aanvragen. Landbouwers mochten een wapen dragen voor de veiligheid van huis en erf, bijvoorbeeld tegen schadelijk ongedierte. Maar ook werden machtigingen verleend aan bakkers, metselaars en zelfs aan een pastoor, helaas in dat geval zonder opgave van reden.
Foto: Een nieuwe wet inzake wapens en munitie treedt in werking, politieagent Pecht heeft wapens uitgestald op zijn bureau, Uden, 1 september 1989 (collectie BHIC, fotonr. 1608-005023) Ingekleurd met ColourizeSG
