De expositie over Jeroen Bosch trekt ruim 420.000 bezoekers naar Het Noordbrabants Museum in Den Bosch. Directeur Charles de Mooij, drijvende kracht hierachter, relativeert: “Kijk naar deze boom. Je takken kunnen nog zo ver de lucht in groeien maar je moet nooit vergeten waar je vandaan komt, waar je geworteld bent.”
Foto's: Suus Heersema
Charles de Mooij – opgegroeid in het centrum van Bergen op Zoom – wordt met enige regelmaat aangesproken op zijn West-Brabantse wortels. "Ik ben daar ook trots op. Maar inmiddels woon ik net zo lang in Den Bosch als in Bergen op Zoom dus je kunt wel stellen dat ik hier aardig mijn draai heb gevonden." Maar op de vraag of de navelstreng met zijn geboortestad dan nu is doorgeknipt, reageert De Mooij resoluut: "Die band wordt nooit verbroken." Eigenlijk wil hij niet kiezen. "Ik ben op de eerste plaats Brabander”, antwoordt hij diplomatiek.
Mooie, veilige plek
Zijn mooiste plek in Bergen op Zoom bevindt zich in het centrum, aan de Zuivelstraat. "Midden in de middeleeuwse kern van Bergen op Zoom staat op de hoek van de Blauwehandstraat en Zuivelstraat een prachtige plataan. Als kinderen speelden we altijd rond die boom. Hij is heel majestueus met een prachtige dikke stam, daar kon je mooi van af rolschaatsen. Als ik als kind bij deze boom stond - met mijn rug naar mijn geboortehuis - dan zag ik links het gouvernementsgebouw, rechts de winkel van mijn vader en daar tegenover het huis van mijn opa en oma. Alles kwam daar bijeen, voor mij als kind. Een mooie en veilige plek."
Maar de tijd heeft haar scherpe nagels gezet in de dierbare herinneringen van De Mooij. "Het Gouvernement - een prachtig gebouw - is gemolesteerd. Door er winkels in onder te brengen, is het karakter uit het gebouw verdwenen. Voor het gouvernementsgebouw lag een prachtig grasveld, omgeven door een mooi hek. Dat is weggehaald om restanten van een middeleeuwse kapel zichtbaar te maken. Om verleden zichtbaar te maken, is een ander verleden vernield. Alsof dat geen betekenis zou hebben", overpeinst De Mooij vanuit zijn kamer in het gouvernementspaleis in Den Bosch. "Ook hier kijk ik vanuit mijn kantoor uit op een monumentale boom, ja. Deze beuk zien we hier in het museum ook als een symbool. Een prachtige, imposante boom met hoge takken, maar een boom kan alleen zo hoog worden als hij stevig geworteld is. Het is goed om daar zichtbaar aan herinnerd te worden.”
Chauvinisme
De Mooij reist in zijn verhalen regelmatig van Bergen op Zoom naar ’s-Hertogenbosch, en weer terug. “Die vergelijking ligt voor de hand, voor mij althans. Bergen op Zoom is kleiner, maar het chauvinisme is in beide steden even groot. Het zijn allebei historische steden waar mensen die daar vandaan komen, enorm trots op zijn. Ik ben geboren en getogen in de binnenstad en ook nu wonen we in de binnenstad, in de schaduw van de Sint-Jan. Als je 's ochtends dan de beiaardier hoort, dan luister je ook naar de klanken uit je jeugd."
De Mooij en zijn vrouw koesteren niet de wens terug te keren naar hun beider geboortestad. "Dat heeft wel even geduurd, hoor. Ik denk dat we na onze verhuizing nog wel tien jaar tranen in onze ogen kregen als we de Peperbus – de befaamde toren van Bergen op Zoom - weer zagen opdoemen. Dat is een soort heimwee dat mensen die daar niet vandaan komen, niet kunnen begrijpen. Maar we hebben in Den Bosch ons leven, onze kinderen, vrienden en kennissen; het is hier heel goed. Stevige wortels zorgen ervoor dat je goed kunt aarden, óók op andere plekken."
Zijn mooiste plek in Bergen op Zoom bevindt zich in het centrum, aan de Zuivelstraat. "Midden in de middeleeuwse kern van Bergen op Zoom staat op de hoek van de Blauwehandstraat en Zuivelstraat een prachtige plataan. Als kinderen speelden we altijd rond die boom. Hij is heel majestueus met een prachtige dikke stam, daar kon je mooi van af rolschaatsen. Als ik als kind bij deze boom stond - met mijn rug naar mijn geboortehuis - dan zag ik links het gouvernementsgebouw, rechts de winkel van mijn vader en daar tegenover het huis van mijn opa en oma. Alles kwam daar bijeen, voor mij als kind. Een mooie en veilige plek."
