Begin 1814 trekt het Franse leger zich geleidelijk terug uit Nederland. En sinds 30 november van het jaar daarvoor staat, in de persoon van prins Willem Frederik, weer een Oranjevorst aan het roer. Diens zoon, erfprins Willem, 21 jaar oud, is opperbevelhebber van het Nederlandse leger.
Gesteund door Pruisische troepen neemt hij na een wekenlang beleg op 26 januari de vesting 's-Hertogenbosch in. Noord-Brabant is nu grotendeels in Nederlandse handen.
Protestantse vorst
Erfprins Willem heeft iets speciaals met Zuid-Nederland, en vooral met Tilburg. Dat zal zeker later duidelijk worden tijdens zijn koningschap (1840-1849), maar in februari 1814 blijkt al zijn interesse in het Brabantse. Om te beginnen brengt hij vanuit 's-Hertogenbosch onverwachts een bezoek aan Tilburg. Daarna maakt ook de regio ten noordoosten van 's-Hertogenbosch kennis met Willem, die natuurlijk niet zomaar rondreist: hij heeft soldaten nodig, en zeker in de regio Oss wil men niet vechten in dienst van een protestantse vorst!
'IJsschuitje'
Op 21 februari arriveert de prins in winters Orthen, in een "cierlijk toegesteld ijsschuitje", dat getrokken wordt door enkele Bosschenaren op schaatsen. Daar stapt het gezelschap over in een koets, die over de dijken verder hobbelt richting Empel, Gewande en Alem, gevolgd door een aantal schaatsers. Dorpssecretaris Dirk Luijcx van Breugel en de heer L.D. van Tengnagel de Raad vormen het ontvangstcomité. Ten huize van de secretaris maakt de prins 's avonds kennis met burgemeester Lucas Bokstart, de pastoor en de dominee. De kerkklokken luiden, de vlaggen zijn uitgestoken en het "huis der gemeente" is feestelijk verlicht.
De volgende ochtend reist het vorstelijk gezelschap per overdekte schietschouw of sleeschuit over het ijs van de bevroren Beerse Maas van Lithoijen naar Oss. Bij de weduwe van de vroegere schout Le Heu in huis spreekt Willem met deken Duchateau en andere geestelijken uit de regio. Daarmee verdwijnt de kou uit de lucht: het is feest in Oss en de schuttersgilden presenteren zich! Nadien vertrekt de schietschouw weer, richting Lithoijen en Oijen, met aan boord een tevreden prins.
Fike van der Burght
zei op 10 februari 2024 om 16:59
Dag Henk, ben nieuwsgierig naar de bron van je bericht over erfprins Willem I die zich in een schuitje naar Orthen laat trekken door een paar schaatsers. Wat een prachtig beeld! Staat er nog meer vermeld over zijn bezoek aan Orthen?
Weet u trouwens dat ik in mijn boek "Orthen waar bende gebleve" Pictures Publishers 2023, verwijs naar de interessante brochure over 175 jaar waterschap De Maaskant van uw hand.?
Henk Buijks
zei op 11 februari 2024 om 20:50
Hallo Fike, leuk dat je zo enthousiast reageerde op mijn verhaal over de schietschouwtocht van de latere koning Willem II! Mijn bron: het Bijvoegsel van de Rotterdamsche Courant van 1 maart 2014, te raadplegen via de onvolprezen website Delpher. Veel leesplezier!
Henk Buijks
zei op 12 februari 2024 om 22:12
Nog even reageren op jouw tweede attentiepunt, Fike: ik wist niet dat je in jouw boek over Orthen verwijst naar mijn verhaal over 675 jaar waterschappen in de Maaskant dat in 1984 verscheen.
