Midden negentiende eeuw was ’s-Hertogenbosch een van de ongezondste steden van het land: binnen de muren van de vesting woonden velen in erbarmelijke omstandigheden, in kleine kamertjes, vaak zonder sanitaire voorzieningen. Na de ontmanteling van de vesting kwam er verbetering: een drinkwaternet, aanleg van riolering.
De Pijp
Aanvraag voor het leggen van een buis van de Dommel naar een water- en vuurhuis
Steeds meer zag men het belang van hygiëne en regelmatige lichaamsreiniging in. Maar in de meeste huizen ontbraken sanitaire voorzieningen. Als men zich al regelmatig waste, dan was dat met koud water uit een nabijgelegen pomp. Hoogstens één keer per week werd er voor de lichaamsreiniging warm water gehaald bij een van de vele water- en vuurhuizen in de stad.
In 1881 begon de firma Douay en Co. een Stoom Wasch en Badinrichting aan de Noordwal.
De inrichting van Douay
Hier werden niet alleen kleren gewassen, men kon er ook een koud of warm stortbad nemen. In 1910 schijnen de Broeders van Joannes de Deo aan de Papenhulst eveneens een badinrichting te hebben geopend. En blijkens een foto uit 1928 was er ook aan de Schapenmarkt 19 in het pand van coiffeur Pompe een “badinrichting”.
Intussen was in 1922 de ’s-Hertogenbossche Vereeniging voor Volksbaden met een fikse lening van de gemeente van start gegaan met de bouw van een badhuis aan de Kempenlandstraat in de nieuwe wijk ’t Zand. Omdat mannen en vrouwen gescheiden moesten baden, werd alles dubbel uitgevoerd:
Badinrichting aan de Schapenmarkt
twee hallen, twee wachtruimtes, twee badruimtes met elk tien douchecabines en drie cabines met kuipbaden.
Begin 1924 opende het Volksbadhuis de deuren. Op bepaalde uren betaalde men eerste klas tarief, op andere tijden tweede klas prijzen. Een douche, stort- of regenbad kostte respectievelijk 20 en 10 cent, voor een ligbad werd 50 en 30 cent gevraagd. Kinderen betaalden 10 cent. Voor dat geld had men een half uur de beschikking over de cabine. Wie langer wilde, moest bijbetalen. Handdoeken en zeep kon men van huis meenemen of ter plekke kopen.
In het eerste jaar werd het Volksbadhuis bijna 31.500 keer bezocht. En al was het met name voor de minder bedeelden bedoeld, in de praktijk bleken vooral de middenklasse en meer gegoeden de weg naar de Kempenlandstraat te vinden. Na het openingsjaar daalden de bezoekersaantallen gestaag tot iets meer dan 19.500 in 1934.
Badhuis aan de Kempenlandstraat
Na een heropleving vlak na de oorlog – meer dan 53.000 bezoeken in 1948 – zette de neerwaartse lijn voort en in 1965 sloot het Volksbadhuis aan de Kempenlandstraat definitief zijn deuren voor het Bossche publiek.
