Brouwerij De Roskam illustreert fraai de ontwikkelingsgang van veel Brabantse brouwerijen op lokaal niveau. Als zovele andere plaatselijke brouwerijtjes, is ook De Roskam uiteindelijk afgebroken. Maar het bijzondere is dat hij niet is verdwenen! Sterker nog: er wordt zelfs weer gebrouwen bij De Roskam, al is dat niet meer in Brabant.
In de nieuwe brouwerij
De oude brouwerij is namelijk in 1940 overgebracht naar het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem. In 2007 is daar een hypermodern brouwhuis aan de oude brouwerij gebouwd, waar men nu 21e-eeuws bier brouwt.
De oude Roskam (bron: Openluchtmuseum Arnhem)
Dat had Nicolaas Nooren niet kunnen vermoeden, toen hij in 1889 de achttiende-eeuwse brouwerij De Roskam in Ulvenhout kocht. Vermoedelijk rond 1700 in bedrijf genomen, was de brouwerij eerst in handen van de familie Bastiaansen en daarna van de familie Karstens. Nooren zelf kwam ook uit een echte brouwersfamilie. Zijn betovergrootvader Adriaan Nooren brouwde al in 1791 in De Koe aan de Liesboslaan te Princenhage. Nicolaas stierf in 1907 en zijn broer Henri nam het bedrijf over.
In De Roskam werd het traditionele, bovengistend donker bier gebrouwen. Rond 1900 waren er meer dan 200 van dit soort brouwerijtjes in Noord-Brabant.
Intererieur van de 'nieuwe' Roskam (foto: Openluchtmuseum Arnhem)
In 1930 waren er daar nog maar 23 van over. De Roskam hoorde daar niet bij. Henri Nooren was met brouwen gestopt in 1925. Dat had alles te maken met het Bierbesluit van 1926, dat veel strengere eisen stelde aan onder andere de hygiëne in de brouwerij. Veel kleine brouwers konden de benodigde investeringen niet opbrengen en sloten de poort.
Maar het Bierbesluit was hoogstens de laatste druppel. Veel belangrijker nog was de veranderende smaak van de consument, die de voorkeur gaf aan pils boven donker bier. De traditionele brouwerijen waren niet ingericht op het brouwen van ondergistend pils en een omschakeling was bedrijfseconomisch vaak niet haalbaar.
Brouwerij De Koe (Bron: Stadsarchief Breda)
Zo ook bij De Roskam: dochter Cor Elst-Nooren legde dat in 2008 in BN/De Stem uit: "Wij waren thuis met drie meisjes. Omdat er geen zonen waren om het bedrijf op termijn over te nemen, heeft mijn vader niet geïnvesteerd en is hij gestopt met het brouwen."
Brouwerij De Koe investeerde wel en bleef brouwen. Cor weer: "Mijn vader heeft nog heel wat jaren bier van De Koe afgenomen en gebotteld. Zelfs nadat het brouwhuis was afgebroken, is hij daar mee doorgegaan. In één van de bierkelders werden de beugelflessen bewaard."
Omdat de geschiedenis van De Roskam zo representatief is voor de ontwikkeling van brouwerijen in Brabant en Limburg kocht het Nederlands Openluchtmuseum het gebouw en de bierketel. Het gebouw werd in 1940 steen voor steen afgebroken en later weer opgebouwd in Arnhem.
Marcella Nooren-Jansen
zei op 5 januari 2013 om 01:18
Hoe leuk! Mijn man Henri Nooren (nu 43) is familie. Vorig jaar kreeg hij een fles bier van de brouwerij uit Arnhem, we waren zeer verast...
Leuk om dit allemaal te lezen.
Marcella Nooren-Jansen
zei op 5 januari 2013 om 01:39
verrast moet natuurlijk met met 2 r-ren
Marilou Nillesen, namens BHIC
bhiczei op 5 januari 2013 om 13:24
@Marcella: Wat leuk! Bestaat er een directe link (qua familie) naar de brouwerij?
