Onbevangen jongens worden in het College van het H. Kruis in Uden in enkele jaren opgevoed tot “degelijke katholieke voormannen”. Tot halverwege de vorige eeuw ook hier de wind van verandering door de gangen van de Latijnse school waait.
Uden is niet veel meer dan een aaneenschakeling van boerderijen, huizen en een kerk, als de Kruisheren er in 1743 een Latijnse school stichten. Wat later ontstaat hieruit het priestercollege; het College van het H. Kruis. In 1814 telt deze school honderd leerlingen. Nog geen twintig jaar is deze Latijnse School ‘verheven’ tot kleinseminarie.
Studenten in kosthuizen
Het gegeven onderwijs is gedegen, lezen we uit het bericht van inspecteur in 1835: “In de zeer bloeiende Latijnsche school te Uden blijft het onderwijs op een aanmerkelijke hoogte.” De leerlingen stromen toe en meermaals moet er worden vertimmerd en gebouwd. Van een college zonder internaat - studenten gaan in de kost bij Udenaren – transformeert de school naar een complex waar plek is voor 250 internen.
Het is een zogeheten vrij college: een kleinseminarie dat opleidt tot elke vorm van priesterschap. Na de opleiding kan de afgestudeerde jongeman kiezen bij welke orde of congregatie hij zich wil aansluiten. Uiteindelijk krijgt architect Franssen aan het begin van de vorige eeuw opdracht een nieuw pand te ontwerpen. Tussen 1921 en 1925 wordt hard gewerkt aan een robuust bouwwerk met een praktische en strakke inrichting. In de jaren vijftig moet ook dit weer worden gemoderniseerd. Vaste wastafels vervangen bijvoorbeeld de wasbak en lampetkan.
Maar tijdens de werkzaamheden in 1954 gaat iets flink mis; er breekt brand uit en het vuur grijpt razendvlug om zich heen. Er vallen geen gewonden maar de meeste spullen van de studenten gaan verloren. Het gebouw moet opnieuw grondig onder handen worden genomen. Het positieve nieuws dat jaar: er komt een afdeling gymnasium.
Geen roeping
Eenmaal in de jaren zestig beland, staan er meer en grotere veranderingen op stapel. Door de groei van katholieke middelbare scholen daalt het aantal aanmeldingen op het kleinseminarie. Vanaf 1961 worden ook externen toegelaten die geen roeping hebben. In een poging het tij te keren, probeert het seminarie verder te moderniseren.
Ook vrouwelijke leerlingen worden vanaf 1966 toegelaten tot het College. Het mag niet baten: het College van het H. Kruis gaat uiteindelijk op in een scholengemeenschap. Ruim twee eeuwen lang heeft het Udens College (hieronder rechts op de foto) – net als de vele andere seminaries in Brabant – een zeer belangrijke bijdrage geleverd aan de scholing van katholieke jeugd in Uden.
Uden is niet veel meer dan een aaneenschakeling van boerderijen, huizen en een kerk, als de Kruisheren er in 1743 een Latijnse school stichten. Wat later ontstaat hieruit het priestercollege; het College van het H. Kruis. In 1814 telt deze school honderd leerlingen. Nog geen twintig jaar is deze Latijnse School ‘verheven’ tot kleinseminarie.
