Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.
Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)
Meer informatie over de chat-service? Klik hier
Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.
Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)
Meer informatie over de chat-service? Klik hier
Stroomopwaarts van dit complex lag een stuw in de rivier, zodat de molens optimaal konden functioneren. Daardoor ontstond elders natuurlijk periodiek veel wateroverlast. Naar aanleiding van de ordonnantie van Karel V over het toegestane waterpeil bij de watermolens in 1545 worden de Boxtelse molens voor het eerst met name genoemd in de schriftelijke bronnen. Maar al voor 1400 wordt er in archiefstukken gezinspeeld op het bestaan van een molen en een molenaar in Boxtel.
De molens aan de Dommel gebruikten de waterkracht om hout te zagen, eikenschors te malen voor leerlooierijen, graan te malen en wol te vollen (= persen, laten vervilten). Met de oliemolen aan het Smalwater werd uit koolzaad olie geperst. De molens waren allemaal eigendom van de Heer van Boxtel.
In 1834 werd het landgoed Stapelen, voormalig bezit van de Heer van Boxtel, verkocht aan Gerard Bogaers, lakenfabrikant in Tilburg. Deze gebruikte de bijbehorende molen als volmolen. In 1851 verkocht hij de molens aan de familie Van Hoorn.
In september 1872 stortte de sluis in de Dommel gedeeltelijk in. Niet alleen kon de molen daardoor niet werken: er stroomde nu teveel water door, waardoor er voor sommigen in Boxtel een watergebrek ontstond. De schade voor Van Hoorn werd geschat op enkele duizenden guldens, schreef de Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche Courant op 18 september.
Van Hoorn verkocht de molens weer door aan molenaar Van Lieshout. De molens op het Smalwater kwamen uiteindelijk in het bezit van het waterschap De Dommel, dat ze in 1912 aankocht om ze te slopen. De molens veroorzaakten namelijk regelmatig wateroverlast en het waterschap was nu eenmaal opgericht om obstakels in de rivier op te ruimen.
De molens op de Dommel werden gekocht door de familie Van Stekelenburg. Ze bleven tot Allerheiligen 1934 in bedrijf, toen een hevige storm ze zwaar beschadigde. Nadien werd alleen nog de graanmolen gebruikt, die nu door een motor werd aangedreven. In 1973 werd het molengebouw ingericht als bloemenzaak, terwijl het molenhuis nog als villa in gebruik is.
Plannen voor herstel van de molens in hun oorspronkelijke staat kwamen nooit tot uitvoer vanwege gebrek aan geld. Wel is het waterschap inmiddels het Dommelproject begonnen, waardoor in 2009 het bruisen van rivierwater weer hoorbaar zal zijn in het centrum van Boxtel.
Dit verhaal is aangevuld op 15 juni 2021. Redactie.