skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman Bhic
Menu
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman Bhic

De Commissaris van de Koningin over Boxtel

Rien Wols
Rien Wols Bhic
vertelde op 31 maart 2009
bijgewerkt op 2 augustus 2018
Tussen 1894 en 1928 was Mr. A.E.J. baron Van Voorst tot Voorst Commissaris van de Koningin in Noord-Brabant. Een van zijn taken was het regelmatig bezoeken van alle gemeenten in de provincie. Van die werkbezoeken hield hij nauwkeurig verslag bij. Dit had hij in al die jaren over Boxtel te melden:

Nieuwsgierig naar zijn handgeschreven tekst? Lees die dan hier.

Boxtel

Den 12 Augustus 1898 bezocht ik deze gemeente; ik reed over Vucht, Helvoirt, Haaren en Esch naar Boxtel; en vandaar over Gemonde en St. Michielsgestel terug naar Den Bosch. De Burgemeester ontving mij met een lange speech; hij had de Raadsleden opgeroepen; nadat de Heeren aan mij waren voorgesteld, verdwenen zij.

De liedertafel stond boven in de vestibule geschaard. Op mijne audiëntie vernam ik van den deken, dat de school uit het legaat Stael nog niet gebouwd kon worden omdat er geen geëxamineerde broeders te krijgen waren; dat de gemeente sterk toenam in de buurt van het station; daar was het oprichten eener nieuwe parochie hoog noodig; voorshands ontbraken daarvoor de fondsen. Twee paters van St Charles vertelden, dat men in Afrika zoo gaarne de Hollanders had.

Ten slotte verschenen nog Alph. van Rijckevorsel, Notaris Nieman, en de postdirecteur Buning (vroeger te Huissen). Den veldwachter Van Geffen uit Gemonde prees ik, omdat de man goed zijn plicht doet; veldwachter Van Hooijdonck las ik een beetje de les; veldwachter Wedenburger dreigde ik met ontslag, wanneer hij niet beter zijn plicht deed. Met B. en W. besprak ik vooral de verlichtingsquaestie (procedure contra Van der Eerden), en de quaestie met de S.S. in zake den toegang tot het station. De firma Van Oerle heeft uit haar eigen personeel eene harmonie opgericht; een der firmanten was met die harmonie op het marktplein, om muziek te maken. Ik nam van Boxtel eene goede impressie mede; het komt mij voor, dat de burgemeester het zeer goed kan vinden met zijne wethouders, en met de groote meerderheid van den Raad.

De harmonie van firma Van OerleDe harmonie van firma Van Oerle

Administratie van den ontvanger: Vergunningsrecht en de opbrengst van groeskanten waren in collectieve bedragen geboekt, zonder specifieke vermelding van iedere post in een gezegeld hulpjournaal.

Administratie ter secretarie: Er was geen register van beslissingen van B en W. in zake de hinderwet; wel waren alle stukken op de hinderwet betrekking hebbende, in ééne portefeuille verzameld. In de laatste akten van den burgerlijken stand was het wit niet doorgehaald.

Den 17 Juni 1899 kwam ik weer in Bokstel; het gemeentebestuur had mij uitgenoodigd het electrisch licht te komen openen. Op de grens der gemeente (aan de Halsche Barier) vond ik B. en W.; na op verzoek van den Burgemeester een oogenblik vertoefd te hebben ten huize van den wethouder Van Leeuwen (tevens lid der Staten) ging het in optocht naar Boxtel. Voorop twee marechaussee; daarna een rijtuig met den burgemeester in ambtscostuum; vervolgens mijn rijtuig, en daarna dat van de wethouders.

In de vestibule van het versierde Raadhuis stonden de leden van den Raad, met den secretaris en den ontvanger, de burgemeester heette mij welkom; we luisterden daarna naar de muziek op de markt (harmonie uit personeel Van Oerle); vervolgens ging ik naar boven, en vond op de bovenvestibule de liedertafel St. Petrus; men gaf den gedrukten tekst van wat gezongen zou worden. Op de Raadszaal heette de burgemeester mij nogmaals welkom; nadat ik geantwoord had vroeg het Raadslid Van der Eerden het woord; hij maakte daarvan gebruik om tegen het Dagelijksch Bestuur, vooral tegen den wethouder Spierings uit te varen, wien hij verweet, nog niet eenmaal te weten wat een ‘volt’, wat een ‘ampère’ was. Na dat intermezzo gingen we naar de ‘Centrale’; aldaar was alles gereed om het electrisch licht te doen ontsteken; na een speech van den burgemeester en van den Directeur der Haarlemsche Machinefabriek (den Heer Figee) verzocht men mij, de knop om te draaien en het licht in Boxtel te ontsteken; ik deed zulks, vóór dat ik met een speech geantwoord had; toen maakten de machines zoo veel geraas, dat spreken onmogelijk was. Ik nam daarom alle Heeren mede naar buiten en hield mijn speech in de open lucht; gelukkig was het mooi weer!

De eerste Elektriciteitscentrale van geheel Noord-Brabant: in 1899 in Boxtel geopend.De eerste Elektriciteitscentrale van geheel Noord-Brabant: in 1899 in Boxtel geopend.

De bovengrondsche geleiding werd geleverd door de Nederlandsche Bell Telefoon Maatschappij; de directeur dier Maatschappij, dr. Hubrecht, was mede tegenwoordig. We gingen vervolgens Boxtel rond rijden om het licht te zien branden; niet alleen in de kom van de gemeente, maar ook daarbuiten, op drukke plaatsen of op kruiswegen, is het electrisch licht aangebracht. Jalouzie doet op die plaatsing aanmerkingen maken; zoo bijvoorbeeld op de groote booglamp bij de fabriek van Van Oerle, naar mijne meening is die lamp daar zeer terecht geplaatst. Na op het gemeentehuis nog een oogenblik te hebben vertoefd, retourneerde ik naar ’s-Hertogenbosch, geëscorteerd tot de Halsche Barier door B. en W.

Den 20 Juni 1902 kwam ik weer in Boxtel. Ik had eerst Berlicum bezocht; daarna ontbeten op Overberg, om vervolgens mijn reis naar Boxtel te vervolgen: Ik bracht dien dag ook nog een bezoek aan Esch. Door veelvuldig wijzigen van personeel, en doordat de Raad niet altijd gelukkig was bij de keuze van persoonen bij gelegenheid van benoemingen, is het secretariewerk dikwijls minder goed, en worden de zaken niet op tijd afgedaan. Zoo moest ik met B. en W. het verslag der gemeente Boxtel over het jaar 1900 bespreken, omdat het verslag over 1901 nog niet was ingekomen ter provinciale griffie.

Volgens B. en W. gaat het moreel der bevolking niet vooruit, al is het nog redelijk goed; van de voltrokken huwelijken ‘moeten’ er slechts 6% voltrokken worden; op honderd geboorten zullen twee à drie onwettige kinderen zijn. De zetels van zittende raadsleden worden bij periodieke vacaturen niet betwist; maar ontstaat er eene vacature, dan is heel Boxtel in rep en roer; zoo werd zelfs een analphabeet in den raad gebracht.

In den Raad staan B. en W. niet tegenover eene georganiseerde oppositie. Maar de oppositie is er, en beschikt zelfs over de meerderheid; dit bleek o.a. bij de jongste benoeming van een gemeenteontvanger: buiten de voordracht van B. en W. om werd iemand benoemd; de minst geschikte van alle sollicitanten; op de voordracht stonden alleen inwoners van Boxtel; de benoemde was dat ook, was als leerlooier ongelukkig geweest, en had niet te eten. Misschien was medelijden een factor bij het uitbrengen van hare stem door de meerderheid van den Raad.

Verordening op het venten wordt streng gehandhaafd, en werkt vrij goed. De verzorging der armen kost vrij veel geld; gemeente geeft aan algemeen armbestuur eene subsidie van f. 3.200. Verder Vincentius, Elisabethvereeniging, broodcommissie, vereeniging tot verstrekking van warm eten aan schoolkinderen (soepcommissie). Alles en alles te samen is oorzaak, dat de armen van Boxtel het goed hebben; dat er zeker geen broodgebrek wordt geleden.

De Heilig Hart Kerk in de wijk Breukelen, gebouwd in 1901De Heilig Hart Kerk in de wijk Breukelen, gebouwd in 1901

Gemeente-eigendommen hadden niet veel te betekenen; slechte heide met mast ongeveer 20 hectare. Door het legaat van mr. Cooth kreeg gemeente boerderijen, samen ongeveer vijftig hectare groot; deze zullen onzuiver f. 1.000, zuiver ongeveer f. 700 opbrengen. Gemeente is verder erfgenaam van den Heer Van Cooth; doordat er gescharrel is met den bewindvoerder notaris Rits, weet men niet precies, hoeveel dat zal zijn; men rekent zeker nog f. 10.000 te zullen krijgen.

Met betrekking tot de waterleidingen ondervinden B. en W. nogal bezwaren: ik deed het denkbeeld aan de hand, om het onderhoud van alle waterleidingen ten koste van de gemeente te nemen. Bij de nieuwe kerk te Breukelen verrijzen vele woningen. Straten zijn er feitelijk niet. B. en W. kunnen daar op het moment geen voorschriften geven omtrent bouwen enz. Zeer jammer, omdat nu de woningen niet op een zelfde peil gebouwd worden, iets, waaruit later bij stratenaanleg groote bezwaren moeten ontstaan.

Niettegenstaande alle mogelijke moeite is men er niet in kunnen slagen, om een veearts zich te doen vestigen in Boxtel. Van gemeentewege loofde men f. 500 salaris uit. De markten, vooral de Vrijdagsche markt, bloeien zeer. B. en W. willen inkomsten uit legaat Van Cooth bestemmen voor teekenonderwijs, en dat combineeren met de benoeming van een gemeentearchitect, die dan tevens teekenonderwijs zou moeten geven. Ik heb de Heeren aangeraden, om zich in verbinding te stellen met den Inspecteur, den Heer Molkenboer. Zij denken verder ook nog wat te doen voor landbouwonderwijs.

De weekmarkt te BoxtelDe weekmarkt te Boxtel

Ter audiëntie verschenen twee witte paters van Kardinaal Lavigerie, mr. Alphons van Rijckevorsel, de Heer Mahie van Boxtel en Liempde, en Vekemans, ambtenaar ter secretarie, gediplomeerd gemeentesecretaris. B. en W. verkeerden zeer onder den indruk van alle verloren processen: tegen de godshuizen over de betaling van verplegingskosten van een krankzinnige; tegen Van der Eerden, inzake de gasfabriek. Die verloren processen schaadden hun prestige, en worden hen persoonlijk kwalijk genomen: zoo had de postdirecteur Buning o.a. aan den wethouder Van Leeuwen die procedures verweten, en hem gevraagd, of B. en W. nu uit eigen zak de proceskosten zouden kwijten; het was z.i. een schandaal, om de belastingbetalende inwoners voor dergelijke uitgaven belasting uit den zak te kloppen.

Het station te BoxtelHet station te Boxtel

Den 5den April 1906 bezocht ik deze gemeente; aan het station te Boxtel liet ik mij door een rijtuig van Putters halen; ik bezocht later nog Liempde, en keerde vandaar over Gemonde en den Pettelaarschen weg naar Den Bosch terug. Ik verleende audiëntie aan den Rijksontvanger, den Heer Aarts; deze kwam eenvoudig zijne opwachting maken. Van B. en W. vernam ik dat er vooreerst nog geen jongensschool gebouwd wordt voor het legaat Stael; de deken beweert, dat het legaat (f 25.000 plus het terrein) daarvoor onvoldoende is, en dat hij bovendien geen fraters kan krijgen. Voor de gemeente is dit wel jammer, vooreerst, omdat bij vacaturen in het onderwijzend personeel het moeielijk is om die met goede krachten aan te vullen. De onderwijzers weten, dat er een broedersschool zal komen en solliciteeren niet gaarne, omdat ze begrijpen, dat ze kans hebben binnen korten tijd weer buiten betrekking te komen; vervolgens, omdat de school in de kern te klein wordt, en het daardoor noodig is, daar bij te bouwen, wellicht voor zeer korten tijd.

De verhoudingen in den Raad zijn in den laatste tijd aanmerkelijk verbeterd: Pieter van Dijk, de analphabeet, werd voor tweeëneenhalf jaar weer uit den Raad gegooid en vervangen door Van de Ven. Er is ook geene georganiseerde oppositie meer; bij de laatste raadsverkiezingen werden de aftredende leden bij enkele candidaatstelling herkozen, iets, dat nog nooit gebeurd was. Het legaat plus de erfstelling Van Cooth bedraagt eene kapitaalswaarde van ongeveer vijftig mille; de inkomsten ongeveer f. 1.700; (het proces tegen mr. Rits werd door de gemeente verloren).

Van de 154 overledenen in 1904 waren 76 kinderen beneden het jaar; aan B. en W. opgedragen, de oorzaak daarvan, indien mogelijk, na te sporen. De gemeente is eigenaresse van verschillende tienden; men heeft veel bezwaar bij de inning der bloedtiende, en laat die thans maar varen. Men zal zeer blijde zijn, wanneer door het Rijk alle tienden zullen afgekocht zijn.

RK Landbouwschool te BoxtelRK Landbouwschool te Boxtel

De gemeentetoren wordt hersteld; men is thans bijna gereed; het heele werk is plusminus f. 8.000 begroot. Het is slechts het allernoodzakelijkste, wat thans gedaan wordt; eene grondige restauratie van den toren zou – volgens eene globale begrooting van den architect Hezemans – f. 34.000 kosten.

Het landbouwonderwijs (legaat Van Cooth) valt zeer in den smaak, vooral, doordat de leider, het hoofd der school, een zeer bekwaam man is, en met bijzonder veel tact les geeft. Volgens B. en W, wordt er een kern gevormd van zeer bekwame landbouwers. Voor het teekenonderwijs bestaat er niet zooveel animo.

Het electrisch licht voldoet goed; er wordt hoe langer hoe meer gebruik van gemaakt. Doordat de gemeente een tantième van de bruto ontvangst krijgt, kost de verlichting thans aan de gemeente niet meer, dan vroeger het gaslicht; de gemeente is thans echter dagelijks verlicht, terwijl zulks vroeger alleen het geval was als er geen maan was. Volgens B. en W. is de electrische installatie echter veel te klein, onoordeelkundig ingericht, en staat ze op eene ongeschikte plaats.

Burgemeester A.J. Gijsen, 1906-1919Burgemeester A.J. Gijsen, 1906-1919

Den 19 April 1910 kwam ik weer in Boxtel; ik was tevoren in Haaren geweest, en in Esch. Per trein keerde ik naar Den Bosch terug. Ik vond hier een geheel ander dagelijksch bestuur dan in 1906: baron Van Hugenpoth werd verplaatst naar Zevenaar; de wethouders Spierings en Van Leeuwen konden het niet goed vinden met burgemeester Gijsen, en bedankten als leden van den gemeenteraad. Met B. en W. langdurig gesproken over de vraag, wat of voor Boxtel meer wenschelijk was, een zeer hooge hoofdelijke omslag; dan wel een matige hoofdelijke omslag plus straatgeld. B. en W. gevoelen blijkbaar niet veel voor straatgeld; zij zullen toch de zaak in studie nemen en eene verordening ontwerpen; dan heeft men vaste gegevens, om de werking te beoordelen.

De burgemeester zegt mij toe, een gedetailleerden staat aan te leggen omtrent de exploitatie der gemeentelijke bezittingen, voorpotingen en derg. De school uit het legaat Stael werd in 1909 met ééne klasse geopend. Zeer tegen den wensch van den stichter – volgens de bewering van B. en W. – zal die school alleen toegankelijk worden gesteld voor de kinderen uit de parochie van den deken; kinderen uit de parochie Breukelen zullen niet worden toegelaten. Men denkt over eenige jaren eene der openbare scholen te kunnen sluiten, en die dan aan den deken te verkoopen; de openbare school wordt op het moment leeg gepompt.

Verordening op het venten wordt streng gehandhaafd en is hard noodig; soms staan er acht venters tegelijk voor het raadhuis om eene vergunning te vragen. De landbouwcursus, uit legaat Van Cooth bekostigd, neemt goed op; de cursus wordt gevolgd door achttien leerlingen; is tweejarig; wordt gegeven door hoofd der school te Breukelen, die de landbouwakte heeft. Teekenonderwijs wordt gegeven door gemeente-opzichter; ook dat trekt zeer.

MULO en tekenschool met onderwijzerswoning, ca. 1910MULO en tekenschool met onderwijzerswoning, ca. 1910

Carl Francken kocht de gasconcessie van Van Eerden en bouwde eene groote fabriek. De harmonie gaf ter eere van den verjaardag van Prins Hendrik een concert op de markt, en bracht mij, toen ik vertrok, eene serenade aan den trein; het was een heele vertooning! Sinds de langdurige staking op zijne fabriek, die eindigde met eene overwinning van den patroon, zijn de werklieden op de fabriek van Van Oerle niet georganiseerd; de verhouding is daar op het oogenblik zeer goed, volgens Van Oerle. Van zijn honderdvijftig werklieden staakten er dertig; vier van deze nam hij later terug.

Tegeltableau 100 jaar Damastweverij Van Oerle, 1950Tegeltableau 100 jaar Damastweverij Van Oerle, 1950

Er is in Boxtel bepaald woningnood; vandaar, dat het zoo verkeerd is, dat de pogingen van ‘Boxtel’s belang’ om daarin verbetering te brengen, tegengewerkt worden. Die tegenwerking spruit vooral voort uit eigenbelang van enkele huiseigenaren, die de huurprijs der woningen abnormaal hoog houden. Toen er dezer dagen ’s ochtends vroeg eene weduwe stierf, en daardoor eene woning openkwam, waren er vóór twaalven reeds zeven gegadigden bij den eigenaar geweest, om die woning te mogen huren. De gezondheidscommissie kan daardoor haar taak niet naar behooren vervullen; tal van woningen moesten onbewoonbaar verklaard worden; men kon daartoe niet overgaan, omdat er geene andere woningen beschikbaar waren.

Den 1 Juni 1915 bezocht ik per auto de gemeente Boxtel; van te voren was ik in den Dungen geweest. De kindersterfte wordt krachtig bestreden: Eene afdeeling van het Groene Kruis (Dr. Hoeks vereeniging) verschaft melk enz.; eene gediplomeerde leekenverpleegster bezoekt de gezinnen en geeft raad; eene ontsmettingsvereeniging voor Boxtel, St. Oedenrode en Schijndel, de tweede van dien aard in Noordbrabant, werkt gunstig; toch stierven op 301 geboorten toch nog 48 kinderen beneden het jaar

Nog veel strijd in gemeente: de Dommel en Aabode en de Roomsche kiesvereeniging eenerzijds (Statenlid Van Leeuwen, Secretaris Van der Meijden, Pastoor Eras, Van Eupen) Centraal Brabant (raadslid Van der Horst, Ouwerling van de Zuid Willemsvaart) anderzijds. Bij de aanstaande Gemeenteraadsverkiezing zal het weer erg spannen! De partij van de Dommel en Aabode was in vroegere jaren baas; verheerlijkte Van Hugenpoth, Van Leeuwen enz.; maakte Van der Eerden c.s. belachelijk en verdrukte hem. Toen is Centraal Brabant opgericht; voerde steeds hevig strijd tegen de mannen van de Dommel en Aabode en eindigde met te winnen; de tegenpartij verloor het bij de verkiezingen. Wethouder Van Elk scheen mij een heftige partijganger voor Centraal Brabant; wethouder Van de Ven scheen meer gematigd; terwijl de burgemeester zich buiten de partijen tracht te houden.

Gemeentesecretaris Thomas v.d. Meijden zit achter zijn bureau.Gemeentesecretaris Thomas v.d. Meijden zit achter zijn bureau.

Electrische centrale: de concessie duurt nog vijftien jaar; dan komt gemeente bij de Provincie. Gemeentelijke bezittingen: Er is nog geene uitvoerige beschrijving; aan burgemeester nog eens uitgelegd, hoe die moet worden ingericht, en hem verzocht er thans voor te zorgen. Waterleidingen: B. en W. klagen, dat die zoo moeielijk te zuiveren zijn als er hout langs groeit, en zouden wenschen, dat krachtens provinciale verordening dat hout kon worden opgeruimd. Wegen: Bittere klachten over den toestand van den weg naar Den Bosch; men zou willen, dat de provincie dien weg overnam, dan wel subsidie verleende in kosten van verbetering. Industrie bloeit over het algemeen; niettegenstaande de groote oorlog kon men tot nu toe over voldoende grondstoffen beschikken om door te werken.

Er is thans geen woningnood meer; door verschillende particulieren zijn er heel wat huizen gebouwd, zoodat er thans voortdurend eenige ledig staan. De woningnood was in der tijd ontstaan, doordat de directie van de Maatschappij Boxtel-Wezel een groot gedeelte van haar personeel naar Boxtel verplaatste.

Den 16 Juli 1919 bezocht ik per auto vanuit Den Bosch de gemeenten Boxtel en Son.

De evenredige vertegenwoordiging volgens het nieuwe kiesstelsel brengt in den Raad groote veranderingen: vier raadsleden – onder welke de twee wethouders – zijn gevallen en worden vervangen door twee socialisten en twee Christen arbeiders. Aan wethouder Van Elk is m.i. niet veel verloren; hij is ultra-conservatief, en begrijpt de teekenen des tijds heelemaal niet.

De woningnood in Boxtel is groot; er komen minstens honderd arbeiderswoningen te kort. De gemeente ziet er tegen op om er nog veel aan te doen: er moet zooveel geld bij. De werkeloosheid begint te verminderen: gemeente verschaft nog werk aan ongeveer dertig werkloozen.

Gasfabriek Mabeg. Gebouwd in 1909 en in 1922 door de gemeente overgenomen. In 1970 werden zowel het eigen gas- als waterbedrijf verkocht.Gasfabriek Mabeg. Gebouwd in 1909 en in 1922 door de gemeente overgenomen. In 1970 werden zowel het eigen gas- als waterbedrijf verkocht.

Er word veel waterbezwaar ondervonden; veel meer dan vroeger; het wordt steeds erger: vroeger alleen ’s winters; thans soms drie tot vier keer; ook in het late najaar; soms nog midden in de zomer; dat kwam vroeger nooit voor. De distributie is goed geloopen; kostte aan Boxtel van 20 tot 25 mille per jaar. Electriciteitsbedrijf was de laatste winter een uitkomst; gaf voldoende licht. De gasfabriek van Carl Francken leidt een kwijnend bestaan; gas wordt vooral gevraagd voor verwarming. Er zal eene door de gemeente geconcessioneerde waterleiding komen; de prise d’eau en de watertoren komen in de buurt van de renbaan onder Esch.

Men hoopt binnenkort te komen tot de oprichting van eene Kamer van Koophandel en fabrieken; die zou voor Boxtel nuttig werk kunnen leveren. Er schijnt quaestie van geweest te zijn, dat de landbouwwinterschool door den Boerenbond zou worden overgenomen, en in tweeën gesplitst: ééne afdeeling zou dan verplaatst worden naar Helmond, met het oog op de groote plannen van de vereeniging ‘Peelbelang’, terwijl de tweede afdeeling dan zou gevestigd worden te Bergen op Zoom.

Den 12 Juni 1923 bezocht ik Boxtel en Esch. De partijschappen in de gemeente zijn veel minder hevig dan vroeger. Bij de raadsverkiezing werden tien leden gekozen op ééne Katholieke lijst, twee S.D.A.P.ers (Dekker en Brughemans), en een wilde, De Hondt.

Het spoorwegpersoneel te BoxtelHet spoorwegpersoneel te Boxtel

Er is thans in Boxtel geen woningnood meer: in den laatsten tijd werden verplaatst: zestien machinisten naar Eindhoven, vijftien conducteurs naar Apeldoorn en Nijmegen, en nog eenige anderen naar Hoek van Holland. Ruw geschat zullen er nog driehonderd spoorwegambtenaren in Boxtel wonen. De gemeente bouwde 74 woningen; de bouwvereeniging St. Joseph 16. Voorloopig kost dat jaarlijks f. 7.000 aan Boxtel; blijft de malaise aanhouden, dan wordt die som later nog veel hooger. Met Rijkspremie werden 33 woningen gebouwd; zonder premie eveneens 33.

De belastingen zijn nog matig: f. 100.000 plaatselijke inkomstenbelasting (aanslag van vier tot negen percent) en vijftig opcenten op de personele belasting. Het Raadhuis is te klein; geen ruimte voor de diverse diensten. Het archief is ellendig geborgen; geen brandvrije ruimte. Boxtel kocht drie woningen achter het Raadhuis, om ruimte te krijgen voor uitbouw, dan wel voor nieuw bouw.

Raadhuis te Boxtel, sinds 1843Raadhuis te Boxtel, sinds 1843

Niettegenstaande de vele regens geen waterschade langs de Dommel. Het Rijk nam van Den Bosch den grooten weg Bosch-Vught-Boxtel-Best over. Die weg is bij den ingang van Boxtel veel te nauw; bovendien in Boxtel twee scherpe draaien. Er schijnen plannen te bestaan, om daarin groote verbetering te brengen, door den weg gedeeltelijk om Boxtel heen te leggen. Zoowel de vleeschkeuringsdienst als de warenkeuringsdienst werken volgens B. en W. zeer nuttig. Op het moment worden geene werkeloozen gesteund. In 1922 werd deswege f. 11.763,025 uitgegeven, benevens f. 9.000 aan het armbestuur. In het begin van 1923 (1 Januari tot 3 Mei) f. 4.000.

De industrie gaat over het algemeen slap: enkele bedrijven kunnen slechts drie of vier dagen in de week werken. Zoo de linnenweverij van Herzberger; de steun aan werkeloozen zal misschien binnenkort weer moeten beginnen. De Vrijdagsche markt gaat buitengewoon druk; de aanvoer, vergeleken met dien van voor vier jaar, is verdubbeld. Aan staangeld komt f. 600 binnen.

De distributie kostte f. 175.000. Bovendien moet gemeente nog f. 12.000 betalen aan het Rijk, wegens teruggave van voorgeschoten militievergoedingen, en misschien – de administratie is erg in de war – nog f. 16.000 voor distributie! De concessie voor de elektriciteit loopt in 1928 af. Boxtel nam de gasfabriek van Carl Francken over; die gaat thans zeer goed. Gemeentelijke waterleiding heeft men nog in studie; men hoopt ernstig, dat er eene zal kunnen worden tot stand gebracht.

Landbouwonderwijs wordt niet meer gegeven; het hoofd der school gaf geen goed onderwijs naar het oordeel van den landbouwleeraar Deckers. De Heeren kregen daar ruzie over, en het eind was, dat hoofd der school geen onderwijs meer wil geven, en er nu niets gebeurt!

Reageer op dit verhaal

Heb je al een account? Log in met je gegevens.

Heb je nog geen account? Plaats zonder inloggen, of Registreer een account

Help spam voorkomen en los de volgende som op:
Geef mij een andere som.