skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Vincent van de Griend
Vincent van de Griend Bhic
Menu
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Vincent van de Griend
Vincent van de Griend Bhic

De eerste automobilist van Almkerk

Je zou het niet verwachten: een autobezitter in het streng protestantse en niet bijster welvarende Almkerk in het begin van de twintigste eeuw. Het dorp was volledig agrarisch en werd overwegend bevolkt door dijkwerkers en rietsnijders die in de Biesbosch hun karige loon verdienden.

Het aantal kapitaalkrachtigen was op één hand te tellen, waaronder de puissant rijke boerenfamilie Den Dekker, woonachtig in het buurtschap Nieuwendijk. Mogelijk dat we in deze familie de autoliefhebber moeten zoeken.

Nieuwendijk kende in de tweede helft van de negentiende eeuw landelijke bekendheid in protestantse kringen door de aanwezigheid van een chique internaat. Vanuit het hele land werden jongens van rijke, gereformeerde ouders naar deze kostschool gestuurd. Ze moesten - behalve de normale uitrusting – ook een zilveren bestek meenemen alsmede drie kostuums: één voor doordeweekse dagen, één voor de zondag en één voor wandelingen. Inderdaad een school voor de betere kringen. 

Herenboer Arie den Dekker was de oprichter en financier van deze onderwijsgelegenheid. Maar hij is niet degeen die in 1905 een rijkskenteken aanvraagt, hij overleed namelijk al in 1894. Het valt overigens te betwijfelen of het bezit van een auto überhaupt wel gestrookt zou hebben met zijn geloofsopvattingen.

Arie den Dekker liet twee kinderen na: een dochter Amalia en een zoon Dionysius. Afgaande op de initialen is het theoretisch denkbaar dat Amalia de eigenaresse was van de auto met het kenteken 1627 - in 1905 is ze nog in leven - maar waarschijnlijk is het niet: een streng gelovige vrouw achter het stuur zou in die kringen en in die tijd ronduit schokkend zijn geweest. 

Haar broer Dionysius kan evenmin de kentekenhouder zijn geweest, maar zijn levenswandel biedt wel nieuwe openingen: die was namelijk geheel afwijkend van die van zijn vader en zuster. Dionysius kreeg hoogoplopende conflicten met de gereformeerde kerkenraad en brak uiteindelijk geheel met de kerk. Illustratief voor zijn bijzondere levensstijl was zijn reactie op een te hoge belastingaanslag door de gemeente Almkerk: hij liet zijn huis in Nieuwendijk afbreken en steen voor steen weer opbouwen in het naburige Andel waar geen belastingen werden geheven.

Dionysius krijgt in 1879 een zoon, Arie. En het is waarschijnlijk deze Arie die op 26-jarige leeftijd als inwoner van Almkerk (hij woonde bij zijn tante in Nieuwendijk) onder de naam A. den Dekker een kenteken aanvraagt voor zijn auto. Het merk is onbekend, we weten alleen dat het voertuig 3,36 meter lang was en 1,50 breed (in die tijd een stevige middenklasser) en op benzine reed. 

Arie den Dekker moet een grote autoliefhebber zijn geweest want hij werd ook meteen lid van de Nederlandsche Automobiel Club (voorganger van de KNAC), een vereniging die zich ten doel stelde ‘het automobielwezen in Nederland te bevorderen’. Zijn passie voor auto’s blijkt ook in latere jaren. In 1906 - als de provinciale kentekens worden ingevoerd - heeft hij maar liefst drie nummerborden op zijn naam staan: N-4, N-5 en N-491. In 1909 komt daar nog een nummer bij: N-857. Verzamelaar, autohandelaar of had hij een transportbedrijf? We weten het niet. Wel is zeker dat hij 1910 wethouder is in Almkerk. Onder zijn bestuur wordt dan de weg Almkerk-Woudrichem erg verbeterd. Goed voor de lokale economie, maar ook voor zijn eigen wagenpark.

Het mes snijdt aan twee kanten.

Reacties (5)

jeanet Ambachtsheer-v.d. Stelt zei op 8 december 2019 om 19:26
Even een opmerking. Uw verhaal klopt niet helemaal. Het internaat waar over u schreef stond in Nieuwendijk toen gemeente Almkerk. Het gebouw bestaat nog steeds en is een appartementencomplex geworden. Heel lang stond het bekend onder de naam Instituut. Heel lang werden de meesters op de Lagere School aangesproken met mesjeu. Helaas hebben ze een aantal jaren geleden deze gewoonte afgeschaft. Fam. den Dekker woonde ook in Nieuwendijk gemeente Almkerk.
Marilou Nillesen
Marilou Nillesen bhic zei op 9 december 2019 om 10:52
Ah, dank voor je berichtje, Jeanet, en voor je aanvulling. Nog even vraagje, want misschien begrijp ik je opmerking niet helemaal juist. Maar in het verhaal staat ook dat het instituut in het buurtschap Nieuwendijk staat? Of bedoel je mogelijk iets anders?
J.J.Combee zei op 20 juni 2021 om 23:43
Beide verhalen rammelen. Financier van het Instituut, Arie den Dekker, woonde aan de Buitendijk waar ook het instituut werd gebouwd. In die tijd was, tot 1879, dit gebied nog gemeente Emmikhoven. Het gebied ten zuiden van de Alm tussen de Napoleonweg en met Waardhuizen was Emmikhoven. Het zogenaamde Hasselman instituut was een jongensinternaat. Verdere gegevens over dit internaat zijn bekend en beschreven. Een punt wat ik graag onder de aandacht wil brengen dat er tijdens de Franse tijd ook een meisjes internaat is geweest. Ik ben de namen van die Franse meisjes ooit tegen gekomen in het Register van Ingekomen personen van de gemeente Emmikhoven of van de gemeente Almkerk, in het laatste geval zou dat dan in de buurtschap Nieuwendijk gestaan hebben. Ik heb daar toen helaas te weinig aandacht aan geschonken en ik kan nu niets daarvan meer terug vinden. Het zou erg jammer zijn dat zowel BHIC als SAHAL hier niet meer duidelijkheid in gaan verschaffen!
Marilou Nillesen
Marilou Nillesen bhic zei op 21 juni 2021 om 21:55
Hallo J.J. Combee, dank voor uw reactie. Even voor de duidelijkheid: als u zegt 'beide verhalen rammelen', naar welke twee verwijst u dan precies? Niet alleen naar het bovenstaande van René, of lees ik uw vraag wellicht niet goed?

In ieder geval bedankt voor de aanvullingen en de correcties. Wat vervelend dat u de namen van deze meisjes nu niet meer kan traceren. De archieven van de gemeente Emmikhoven of van de gemeente Almkerk vallen beide onder het Streekarchief Langstraat Heusden Altena. De kans dat u daar het antwoord lijkt mij zeker het meest groot.
Hier vindt de site: https://salha.nl, en dit is hun mailadres: info@salha.nl

Hopelijk kan op die manier uw onderzoek weer worden opgeschud. Succes ermee.
Ceesambachtsheer zei op 3 december 2021 om 10:16
Wat een onsympathieke reactie van die Combee.

Reageer op dit verhaal

Heb je al een account? Log in met je gegevens.

Heb je nog geen account? Plaats zonder inloggen, of Registreer een account

Help spam voorkomen en los de volgende som op:
Geef mij een andere som.