skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Lisette Kuijper
Lisette Kuijper Bhic
Menu
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Lisette Kuijper
Lisette Kuijper Bhic

De H. Martinuskerk in Dommelen

Henk Buijks
Henk Buijks Bhic
vertelde op 11 juni 2015
bijgewerkt op 26 september 2019
Aan de Kerkakkerstraat in Dommelen zijn nog de fundamenten te zien van de oude parochiekerk van het dorp. De nieuwe kerk staat een eind verderop aan de Bergstraat. Dat is niet toevallig zoals nog zal blijken.

Tot 1444 maakte Dommelen deel uit van de Petrusparochie in Bergeijk, daarna was Westerhoven de moederparochie. Het dorp had toen een rector en een eigen gotische kapel, tussen 1440 en 1460 gebouwd op de Kerkakkers in het dal van de Keersop en meer dan een kilometer ten noordwesten van de huidige kerk. Los van het de kerk stond luihuis met twee klokken.

In 1565 werd Dommelen een zelfstandige parochie, gewijd aan de Heilige Martinus. De middeleeuwse kerk ging in 1648 over naar de protestanten en de katholieken konden gebruik maken van de kloosterkapel van Agnetendal. In 1798 kregen zij hun, sterk verwaarloosde, kerk weer terug, die pas in 1821 weer kon worden gebruikt. De oude kloosterkapel werd toen gesloopt.

In 1879 besloot men een nieuwe kerk te bouwen, maar wel op een andere plaats. De bisschop moest eraan te pas komen om die verplaatsing goed te keuren. Pastoor Somers voorzag rond 1880 namelijk dat het centrum van het dorp zich elders ging ontwikkelen. Daar hoorde ook de kerk thuis, vond hij. Veel parochianen waren echter van mening dat een nieuwe kerk niet vlakbij de grens met Valkenswaard gebouwd moest worden, omdat ook de school en het raadhuis nog steeds in de oude kern van Dommelen stonden. Volgens hen hoorden kerk en school dichtbij elkaar. Maar de bisschop gaf de pastoor gelijk. De nieuwe neogotische kerk werd ontworpen door H.J. van Tulder en in 1884 ingewijd.

En inmiddels heeft de school ook een nieuwe plaats gekregen, dichtbij de kerk. Een raadhuis hebben ze in Dommelen niet meer: sinds 1934 hoort het dorp bij Valkenswaard.

Foto: BHIC, Collectie Provincie Noord-BrabantFoto: BHIC, Collectie Provincie Noord-Brabant

Eigenlijk is het nog niet zo lang geleden. In de jaren vijftig en zestig waren ze haast overal.  Met name in een behoorlijk katholieke provincie als Brabant. Pastoors moesten als ‘herders’ hun ‘kudde’ (de parochianen) een beetje in het gareel houden. Van de wieg tot het graf in de schoot van de moederkerk. Om dat te bereiken kregen ze soms hulp van mijnheer kapelaan. Weet je nog? Pastoor J.A.M. Mercx was het gezicht van de parochie in de jaren vijftig en zestig. Over hem zijn vast en zeker boeiende verhalen te vertellen. Deel het even met ons hieronder.

Pastoor Mercx    

Seminarie Beekvliet afdeling Udenhout, ergens tussen 4 mei 1942 en 8 augustus 1945. De directeur Jos Mercx in zijn werkkamer op het patronaat. (BHIC, 1910-002143)

 

Reacties (5)

Jan van den Dungen zei op 23 september 2019 om 16:18
1953 – 1969 Pastoor Joseph Antonius Maria Mercx, (* Tilburg 7-11-1907) + Eindhoven 15-1-1969. Was Prefect (Rector) van het Kl. Seminarie Beekvliet in St. Michielsgestel. Hij overleed in 1969, slechts 61 jaar oud en in het 37e jaar van zijn priesterschap, waarvan 16 jaar Pastoor in Dommelen. Na een drukbezochte H. Mis in de parochiekerk van de H. Martinus werd hij begraven op het naastgelegen kerkhof.

Pastoor Mercx bezat een doctorstitel. Vermoedelijk Dr., omdat hij door de Bisschop aangesproken werd door weleerwaarde zeergeleerde heer. Dat was koren op de molen van de leden van het kerkkoor, die een ‘geleerde’ Pastoor graag een poets wilden bakken. Zij wisten namelijk dat de Pastoor ‘hoog’ opgaf wanneer hij weer een nachtegaal in zijn tuin had horen zingen. Onder leiding van de tegenover wonende smid Wim Roothans werd stiekem een kabel vanuit zijn huis richting pastorietuin aangelegd en tevens een luidspreker in de boom opgehangen, waardoor ze met enige regelmaat met een grammofoon het geluid van de nachtegaal konden laten horen. Het klonk zo fraai dat mijnheer pastoor overal heel enthousiast en trots liet weten dat de nachtegaal weer in zijn tuin was teruggekeerd.
Het kerkkoor gebruikte haar jaarlijkse kooruitstapje voor een bezoek aan de tv-studio’s in Hilversum en trok er per bus naar toe voor een live-tv uitzending van Willem Duys ‘Voor de vuist weg’ samen met Pastoor Mercx. “Tijdens de uitzending krijgt een enigszins teleurgestelde en van niets wetende mijnheer pastoor uit handen van Duys, de grammofoonplaat met de nachtegaalgeluiden aangeboden en voor het tv-publiek omstandige uitleg over het gebeuren ”. Mercx was ‘not amused’. Prompt hierna veranderde de naam van het naast de Dommelse kerk gelegen café Astoria in 1967 in 'de Nachtegaal'.
Jan van den Dungen zei op 24 september 2019 om 21:19
De voorganger van pastoor Mercx was Alphonsus M.M. Bolsius, (* Den Bosch * 3-5-1861). Hij was van 1906 tot 30-12-1927 pastoor van Dommelen,

Hij overlijdt op 10 juni 1932 in Liefdesgesticht in Geffen. De tuinmannen Marinus van den Boom (35) en Gerardus van Griensven (68) doen daags erna aangifte van overlijden bij de Ambtenaar van de Burgerlijke Stand in Geffen. Bolsius was kapelaan in Helvoirt en rector van “Coudewater” in Rosmalen. Van 1906 t/m 1927 was, hij 21 jaar lang, pastoor van Dommelen. Hij bracht in 1912 een verbouwing aan de St Martinuskerk aan en liet in 1920 bij de kerk de nog steeds bestaande fraaie tuin met vijvers aanleggen. De verbouwing lijkt eigenlijk niet zo verwonderlijk voor een zoon wiens vader bouwmeester was van de St. Jan in Den Bosch en in 1914 overleed. Mogelijk dat hij deze verbouwing nog heeft getekend voor zijn zoon. Enkele jaren na zijn dood kreeg pastoor Bolsius op 30-9-1939 in Dommelen een naar hem genoemde Pastoor Bolsiusstraat, de verbindingsweg tussen de Mgr. Smetsstraat en de Venbergseweg.
Marilou Nillesen
Marilou Nillesen bhic zei op 26 september 2019 om 14:43
Van Jan van den Dungen kregen we deze foto van Alphonsus Bolsius uit zijn laatste jaren als pastoor in Dommelen, en inderdaad: hij lijkt wel op de foto in ons archief:


Bedankt voor het doorsturen, Jan!

Reageer op dit verhaal

Heb je al een account? Log in met je gegevens.

Heb je nog geen account? Plaats zonder inloggen, of Registreer een account

Help spam voorkomen en los de volgende som op:
Geef mij een andere som.