De kerststal in het dorp

Een velg werd bekleed met takken, gesneden van de reuzenzilverspar, de mást zoals moeke die noemde. Daar omheen werd een rood lint gewikkeld en het geheel werd opgehangen aan de balkenzoldering van de goeikamer, als een aureool boven onze hoofden.

De Sint was vertrokken, maar er kwamen nu wéér dagen van verwachting, de Advent. In Uden werd een commissie opgericht voor een kerststal buiten. M’n jongere broer wilde de dennenboom naast het onderkomen opvrolijken met fonkelende sterren. De goedkeuring volgde nadat het kerststalcomité op zijn slaapkamer de te installeren sterrenhemel bewonderd had. Bij het hek kwam een paal waaraan een houten collectebus (nee, geen Knikkende Engel).

Als kind gaf het een spannend Kerstgevoel om te gaan slapen en daarna in de Kerstnacht uit een diepe slaap gewekt te worden voor de Nachtmis van vier uur. Samen met mijn oudere zus ging ik voor de eerste maal naar de Plechtige Mis-met-Drie-Heren en kregen van moeke een pepermunt mee, misschien om wakker te blijven.

In de goeikamer stond de kerststal met strooien dak; de bewoners waren van porselein, met het prijsje nog op de onderzijde; tussen het verse mos lag een spiegeltje alsof het water was. Er was een kleine kudde schapen (jammer, geen kameel) en daarboven zweefde een engel tussen de dennentakken; de kerstboom was voor Protestanten. In de kerk stond boven de stal een vijfpuntige ster. Mijn oudste broer maakte dat pentagram na en het resultaat werd hoog en verlicht tegen de zolder geplaatst.

De middelste broer maakte van stevig kantoorpapier, afkomstig uit de prullenbak van de Fruitveiling en Eierbond, kerstgroepfiguren, die wij natekenden met alleen aan de voorzijde een afbeelding. Het tekenen van de vijfpuntige ster, in onze ogen de echte, vonden we erg moeilijk. Nu vond ik op Google dat het met een kleine truc gemakkelijk te doen is. Voor het lijmwerk werden de ‘s middags overgebleven aardappelen gebruikt, het voetstuk van de kaarshouder was een ongekookte, doormidden gesneden aardappel, bekleed met zilverpapier.

Na enkele jaren werd het chique verblijf in het dorp geruild voor een eenvoudige stal onder het Prilleke op de markt en uitgebreid met twee herders. Voor de grap werden op ‘n zondagavond twee beelden uit hun behuizing genomen en bij de bushalte geplaatst. Jaren later werd verteld dat het met de ‘daders’ slecht was afgelopen. Ons moeke zei altijd: met eerbied omgaan met gewijde of heilige voorwerpen.

Jaren tachtig bezochten we tijdens een studiereis het stadje Rothenburg aan de Romantische Strasse. Noodgedwongen vluchtten we voor de regen en kou een winkel binnen. Daar was het warm, gezellig met brandende kaarsen en er klonk gewijde kerstmuziek. We kwamen in Kerstsfeer en ontdekten zelfs een Adventskalender! Bij elkaar een raar vertoon in een zomermaand.

En zo kwamen we met uren in de kerk, met kerstliedjes zingen, -stalletjes kijken en -kindje wiegen de Kerstdagen door. Al snel was het Driekoningen en daarmee was de vakantie voorbij.