Met Driekoningen voor de deur een terugblik op de kerstdagen. Bij de kerststal stond weer de knikengel die tijdens het ‘Kindje Wiegen’ door de kinderen niet overgeslagen werd en beantwoord met zijn of haar Jaknik. In onze kinderjaren brachten we met ons Moeke een bezoek aan de kerststal in de Udense parochiekerk.
Zij vertelde dat zij had meebetaald aan de beeldengroep, toen die werd aangeschaft. We kregen een paar centjes in ons handje gestopt voor de knikengel.
Men spreekt altijd van een knikengel, maar bij een bezoek aan de parochiekerk in Ootmarsum trof ik bij de beeldengroep een Twents jongetje. Het offerblok bij de kerststal was bemand met een op zijn Twents gekleed jongetje met in zijn handen een wijd geopende jutezak. Als je daar een munt van behoorlijk gewicht in deed, knikte het ventje heel vriendelijk. En in het Leudalmuseum van Roggel zag ik een negerjongetje, zittend op een offerblok en afkomstig van het in de buurt gelegen vroegere klooster Mill Hill, Aldenghoor in Haelen. Dit jongetje vroeg natuurlijk een aalmoes voor de arme negertjes in de missie. Ik vroeg mij af of een engel van het vrouwelijk of mannelijk geslacht was, toen ik deze jongetjes zag.
De Nederlander is zo vrijgevig dat bij een andere knikengel werd gevraagd vooral geen papiergeld te offeren, de ‘dame’ zou zich verslikken. Daarna verder voor een familiebezoek in het Gaasthuis. Verspreid door het huis, in alle hoeken en op verdiepingen, overal stonden kerststalletjes. Zo kwam mijn broer thuis na een bezoek aan de kerststal en vertelde: ‘Moeke, er was een vrouw in de kerk de Kruisweg aan het bidden, hij werd al gekruisigd.’
Jaren geleden werd mij gevraagd de knikengel van de Kruisherenkapel te repareren en ik zag dat het mechaniek zo precies werkte, dat ook met de kleinste munt de gever nog beloond werd. Soms blijkt dat de engel een stijve nek heeft en blijft de beloning achterwege. Ik breng dan zelf maar het hoofdje in beweging, want ik wil waar voor mijn geld.
Bij de kerststallenverzameling in de parochiekerk van Boxmeer trof ik één uitstekende werkende knikengel, zelfs bij de kleinste munt werd de gever met een heel vriendelijk knikje bedankt. Daarna bezocht ik de crypte, dat was mijn eigenlijk doel. Heel uniek, want de fundering van deze basiliek bestaat uit ijzeroer. Dat ging nu grotendeels verscholen achter de talrijke kerststallen.
Elly Schouten-van de Mosselaar heeft in haar verhaal Het Wonder heel mooi verteld over de vrolijke spanning in het kind dat voor zo’n knikengel staat. Vroeger was het normaal dat de knikengel mechanisch in beweging werd gebracht en nu is het uitzonderlijk als een voorwerp zonder batterijen in beweging word gebracht.
Gisteravond bracht ik in Gemert een bezoek aan de Kersttocht Griebelgrauw.
Speciaal had ik daarvoor al dat kleine wisselgeld meegenomen en deelde dat rijkelijk uit in de kinderhandjes bij de Kersstal van de Parochiekerk.
Doordat we dat samen ook rijkelijk deden bedankte de Engel,
de inworpgleuf was te klein voor papiergeld.
Mariët Bruggeman
bhiczei op 28 december 2016 om 13:39
Dat papiergeld mag dan meer opbrengen, maar een knikkende engel is toch veel meer waard.
Zij vertelde dat zij had meebetaald aan de beeldengroep, toen die werd aangeschaft. We kregen een paar centjes in ons handje gestopt voor de knikengel.
Jaren geleden werd mij gevraagd de knikengel van de Kruisherenkapel te repareren en ik zag dat het mechaniek zo precies werkte, dat ook met de kleinste munt de gever nog beloond werd. Soms blijkt dat de engel een stijve nek heeft en blijft de beloning achterwege. Ik breng dan zelf maar het hoofdje in beweging, want ik wil waar voor mijn geld.
