Terwijl mama er vol bewondering en verwondering naar stond te kijken, zagen we aan haar ogen dat haar herinnering springlevend werd: “Gôh” zei ze “die ‘krengen’ hebben wij vroeger wat vervloekt! Altijd die vuile, vette kappen ‘afsoppen’, de oliepitjes vervangen en alle onderdelen loshalen en weer in elkaar zetten.
De staande lampen waren wat dat betreft nog wel te doen. Het ergste was zo’n hanglamp, die jullie hier nu hebben hangen, daar moest je altijd met een stoel of een trap naar toe.
Maar weet je wat het gekke is als ik daar aan terug denk? Toen wij te horen kregen dat we aangesloten zouden worden op elektriciteit wilden we daar niets van horen! Elektriciteit! Ze lijken wel gek! Levensgevaarlijk! Daar kon je van dood vallen. Dat was onze eerste reactie!
En wat moest er dan met al die olielampen? Die werkten toch nog heel goed en gaven prima licht. En wat dat allemaal moest gaan kosten die veranderingen! Nee, dat hoefde van ons niet!”
Maar toen wilde ik toch wel even weten hoe dat verder ging, want ook bij opa en oma waren schakelaars in huis, dacht ik me te herinneren. Mama lacht en zegt: “Ja, ja, de tijden veranderen en ook wij moesten er aan geloven. De elektrische leidingen kwamen in ons huis te liggen en de ‘nieuwerwetse’ lampen werden aangeschaft. In het begin vonden we dat heel spannend en vroegen ons af of we daar wel mee overweg zouden kunnen. Maar toen alles eenmaal werkte, waren we heel blij met die moderne verandering en wisten we wel raad met die ‘smerige olielampen’.
We lieten ze van boven uit het raam naar beneden aan gruzelementen vallen! Nu hoefden we ‘die krengen’ nooit meer te poetsen. Wat zou dat een hoop tijd schelen en wat een verschil van licht! En vol overtuiging kwam er nog achteraan: “Elektrisch licht, nu zouden we niet meer zonder kunnen!”
Mama, geboren in 1900, deelde met ons dit stukje verleden toen ik ongeveer 26 jaar was en nog nooit van computers had gehoord. Nu haal ik haar verhaal vaak aan om mensen een beetje ‘aan te duwen’ niet bang te zijn van de computer. Opmerkingen als: “Daar begin ik niet meer aan! Daar snap ik niets van! Daar ben ik te oud voor! Dat is me te moeilijk” probeer ik af te zwakken door ze over mama’s angst voor het elektrische licht en zoals later bleek ook voor de telefoon en de televisie te vertellen.
Omdat de geschiedenis nog steeds voornemens is zich te herhalen zal het niet lang meer duren of ook wij zullen, net als mama, op onze manier, in onze tijd, het verhaal vertellen over onze eerste kennismaking met het wereld wijde web en email. En bij het zien van een ‘antieke’ computer of laptop zullen ook wij ons verbaasd afvragen terwijl onze ogen boekdelen spreken: “Computers en internet hoe hebben we ooit zonder gekund”?
Benieuwd naar meer verhalen van Elly Schouten? Bezoek haar website dan eens.
