"Domein" betekent "van de heer" en het voorvoegsel "kroon" maakt duidelijk, dat koning of vorst er de eigenaar van was. In 1822 maakt koning Willem I de staat op van zijn domeingoederen. Voor Mill zijn dat de hoeven De Nieuwenhof (26 morgen; 1 morgen is 0,85 ha), De Vorle (25 morgen), Ten Hove (16 morgen), De Weemhof ( 14 morgen), De Vloed (22 morgen), Het Hekken (26 morgen) en Aan Kerk (13 morgen).
Daarnaast zijn er wat kleine landerijen: de Klingelskamp ( 2 morgen) en de O.L. Vrouweweide (1 morgen). Als de koning zijn staat laat opmaken zijn deze bezittingen al ruim 200 jaar eigendom van de Kroon.
In 1613 komt de Prins van Oranje namelijk in het bezit van deze goederen, die eerst eigendom waren van de abdij Mariënweerd in de Tielerwaard. Sommigen hoeven hebben een zeer oude geschiedenis; in 1331 bijv. verkoopt een Jan van den Voerlaer, gehuwd met Bertrada, de hoeve de Voerlaer, 20 morgen groot aan de abdij Marienweerd.
Een inventaris uit 1539 meldt, dat deze hoeven van Marienweerd allemaal zo’n 25-30 morgen groot waren. De levende have bestond uit 6 paarden, 90 schapen, 8 koeien, 9 gusten, 4 kalveren en 6 varkens. De pachtsom was dan ook navenant en werd veelal in natura (vooral rogge) betaald. Een pachter van zo’n hoeve moest dan ook in meerdere opzichten van goeden huize komen!
De huidige Domeinenstraat, de Vorleweg, de Nieuwenhofseweg en de Vloetsestraat geven in het huidige stratenbeeld nog goed de oorspronkelijke posities van deze domeinen weer. De Weemhof en Ten Hove lagen in de nabijheid van de kapel van O.L.V. ten Hove.
Veel van de oorspronkelijke bebouwing is verdwenen, maar gelukkig zijn ook nog enkele restanten uit de oude tijd bewaard gebleven. Voorbeelden hiervan zijn De Nieuwenhof en de oude schuur bij De Vloed.
Levende herinneringen aan deze domeinhoeven zijn die families, wier voorvaderen in de 17e eeuw pachter waren op een hoeve en die daaraan hun familienaam te danken hebben, zoals de families Vloet, Van de Weem en Van de Vorle.
mariane van heijningen
zei op 8 december 2009 om 09:06
goedemorgen,
Omdat wij de nieuwe eigenaars zijn van de Nieuwenhof in Mill zou ik graag willen weten of er nog iets bekend is van de geschiedenis van de boerderij (uit welk jaar? welke eigenaars? mogelijke bijzondere dingen die er zijn gebeurd)en of het mogelijk is om het fotomateriaal dat jullie hebben te verkrijgen
Jan Lange. Nw.Vennep
zei op 8 december 2009 om 22:08
Info geeft de site www.watwaswaar.nl onder gemeente Mill en St. Hubert kaart D 01 en de daarbij behorende kadastrale legger (anno 1830), het Bevolkingsregister vanaf 1811 (Streekarchief BHIC te Grave) en vóór 1800 de archieven van de Nassause Domeinraad in het Nationaal Archief te Den Haag.
De eerste vermelding dateert van 1560. Zoals je in bovenstaand artikel kan lezen waren bewoners vóór 1850 pachters van de Kroon/Domeinen en vóor 1600 van de Abdij van Marienweerd. In 1613 wordt onder Mill Derick Kersten op de Neije Hoef bijv. aangeslagen als pachter door de Prins van Oranje.
Een en dezelfde familie wisselde nogal eens van pachtboerderij: Lambert Peters van de Vorle (1688-1765) was bijv. een zoon van Peter Hendriks van den Nieuwenhof (1658-1738); zijn vrouw Wendel Egberts Lamers overlijdt in 1694 als Wendel Peters op den Nieuwenhof. Haar vader Egbert Lamers (ca. 1620-1694) woont in 1665 met een bouwerij, 2 paarden, een huis vol kinderen en met grote schulden op de hof De Vorle. Een andere Peter Hendriks op de Nieuwenhof uit Mill trouwt in 1660 met de Beerse Joanna Hendriks Meulepas. In 1738 wordt Jan Peters Nuenhof genoemd. De wisseling van hoeve is er, omdat om de zoveel jaar de pacht van een hoeve opnieuw gegund werd aan de dan hoogste bieder.Ook in het archief van de abdij Marienweerd moet wat te vinden zijn.
Dus zoeken maar !
Jan Lange. Nw.Vennep
zei op 16 november 2012 om 20:18
"Een andere Peter Hendriks op de Nieuwenhof uit Mill trouwt in 1660 met de Beerse Joanna Hendriks Meulepas", schreef ik eerder.
Nader onderzoek heeft opgeleverd, dat het de Beerse Peter Hendriks Jacobs betreft, want ook in Beers is er een hoeve De Nieuwenhof !.
Daarnaast zijn er wat kleine landerijen: de Klingelskamp ( 2 morgen) en de O.L. Vrouweweide (1 morgen). Als de koning zijn staat laat opmaken zijn deze bezittingen al ruim 200 jaar eigendom van de Kroon.
De huidige Domeinenstraat, de Vorleweg, de Nieuwenhofseweg en de Vloetsestraat geven in het huidige stratenbeeld nog goed de oorspronkelijke posities van deze domeinen weer. De Weemhof en Ten Hove lagen in de nabijheid van de kapel van O.L.V. ten Hove.
