“Ik heb vrouwen apostelen nodig om de Afrikaanse vrouw te ontmoeten in haar dagelijks bestaan”, luidde de noodkreet van kardinaal Charles Lavigerie (1825-1892). Hij was aartsbisschop van Algiers en verrichtte sinds 1868 met zijn Witte Paters missiewerk onder de Arabieren in Noord-Afrika.
Lavigerie was één van de eersten die het belang van zusters onderkende, omdat zij contact konden maken met vrouwen en gezinnen in bijvoorbeeld islamitische gebieden. Op 9 september 1869 kwam een eerste groep, bestaande uit acht jonge, Bretonse vrouwen, aan in Algiers. Nog datzelfde jaar stichtte Lavigerie de congregatie van de Witte Zusters, ook bekend als Witte Zusters van Kardinaal Lavigerie of Zusters Missionarissen van Afrika.
Net als bij de mannencongregatie werd ook bij de vrouwen groot belang gehecht aan de gerichtheid op Afrika; daarbij kwam bij de zusters speciaal aandacht voor vrouwen en hun positie in de samenleving. Net als de Witte Paters ging het bij de Witte Zusters natuurlijk ook om de opbouw van de kerk, internationaliteit en het uiten van naastenliefde.
Moeder Marie Salomé (Marie-Renée Roudaut), de eerste algemene overste, verruimde het werkterrein van de zustercongregatie tot heel Afrika. De zusters werkten meestal in de missiegebieden van de Witte Paters, maar hielden hun werkterreinen wel strikt gescheiden, om geen aanleiding te geven bij de bevolking tot opmerkingen over het celibaat. Zij zorgden onder meer voor de opvang van en onderwijs aan vrouwen en meisjes, waarbij het opleiden van autochtone religieuzen een prioriteit was. De eisen die aan het religieuze leven van de zusters gesteld werden, waren aangepast aan het actieve missieleven.
De congregatie kwam in 1887 naar Nederland, toen er in Wijck bij Maastricht een huis geopend werd om vrouwen op te leiden tot religieuze. In 1895 werd het Nederlandse moederhuis te Esch gebouwd. Op dit moment zijn zusters van twintig nationaliteiten lid van de congregatie. Het werkgebied strekt zich uit over veertien landen in Afrika. Er is nog één Nederlandse zuster actief in Tanzania, maar die komt waarschijnlijk in 2019 terug naar Nederland.
Bejaarde zusters woonden en wonen tegenwoordig in verschillende kloosterbejaardenoorden in Brabant, zoals tussen 1980 en 1994 in Biezenmortel bij de Zusters van Etten in Beukenhorst, in Boxtel (Molenwiek), Etten-Leur (Kloosterverzorgingshuis San Francesco), Eindhoven (Terhaghe) en Nuland (Kloosterverzorgingshuis), zoals Marina van Dalen hieronder al heeft aangegeven.
In de rest van Nederland leven inmiddels geen Witte Zusters meer. .
Graag voeg ik enige wijzigingen toe aan dit verhaal. Het lijstje met kloosters klopt nl niet. Er heeft nooit een Klooster St anna bestaan in Boxtel. De Missiezusters van Onze Lieve Vrouw van AFrika (MZOLA afgekort) oftewel de Witte Zusters in de volksmond, hebben van 1930-1966 in Villa Phaf (Huize Lavigerie) en Villa Crols, beiden in de Rechterstraat, gewoond en gewerkt (Provincialaat en Rusthuis). Daarna in de Prins Bernardstraat van 1969-2012, waar het Regiokantoor was gevestigd. Momenteel is het Bestuur en het Economaat gevestigd in Kantoor Molenwiek, Achterberghstraat 20 te Boxtel. De zusters wonen in het Wereldhuis (van Zorggroep Elde) of in het appt complex Molenhof, beiden in Boxtel.
OOk is San Francesco niet van ons, maar van de Zrs Franciscanessen van Etten Leur en valt het nu onder Zorggroep Avoord. Wel hebben er lang Witte Zrs in deze communiteit gewoond, nu echter nog maar 1.
Het huis in Nuland, St. Jozefoord, is ook niet van ons, maar van de Zrs. Dochters van de Choorstraat geweest, inmiddels in handen van de Stichting Jozefoord. Er wonen nog 3 Witte Zrs daar op de verpleegafdeling.
In Klooster Terhaghe, dat van de Zrs van Liefde van Gent is, in Eindhoven op Park Glorieux wonen nog 9 Witte Zrs in een communiteit.
Inmiddels zijn alle huizen van de zrs verkocht en wonen de hoogbejaarde zrs samen met andere religieuzen en leken in zorgcentra of aanleunwoningen. Er zijn nog 40 MZOLA in NL, waarvan 1 nog werkt als missionaris in Tanzania. Gemiddelde leeftijd is 87,5 jaar.
In 2019 bestaat de Congregatie 150 jaar (1869-2019) en dit wordt internationaal gevierd samen met de M.AFr. (Missionarissen van AFrika, oftewel de Witte Paters).
Overige communiteiten (niet perse huizen!) in Brabant die hebben bestaan, kunt u vinden achterin het boekje 'Dragers van Hoop, een leven lang missie'. Uitgegeven in 2017 ttv onze expositie De Witte Karavaan, 150 jaar Witte Paters en Witte Zusters in Afrika, die 2 jaar heeft gestaan in het Erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven in St. Agatha. Prijs 10 euro, te bestellen via info@wittezusters.nl
Vers van de pers is ons wandelboekje Witte Zusters-route, dat als nr 16 is verschenen in de serie van De Paadjesmakers uit 's-Hertogenbosch. Deze wandelroute loopt van NS Boxtel via Esch naar NS Vught, langs allerlei plekken waar de WZ, de WP en tevens andere missiecongregaties zoals de Scheutisten. Assumptionisten en de Fraters van Tilburg en Zrs JMJ, aanwezig zijn (geweest). Lengte: 17,5 km/15 km. Prijs 2 euro. Ook te bestellen via info@wittezusters.nl
Momenteel zijn er in 2021 nog 31 Witte Zusters, waarvan 2 wonen in Verpleeghuis Jozefoord te Nuland. Er wonen nog 22 zrs in het Woonzorgcentrum het Wereldhuis in Boxtel, dit valt onder Zoggroep Elde/Maasduinen. En er wonen nog 7 zrs in seniorenflat Molenhof in Boxtel, aanleunflat bij het Wereldhuis. De gemiddelde leeftijd is 90 jaar en ook de laatste missiezuster is inmiddels teruggekeerd vanuit Afrika. Meer info vindt u op www.wittezusters.nl of op de website van het Jaar vh Brabants Kloosterleven: www.brabantskloosterleven.nl
Boekje over ons 150- jarig bestaan en de Witte Zuster-wandelroute van Boxtel naar Vught zijn ook te bestellen via deze websites. Nu beiden in de aanbieding!
Marilou Nillesen
bhiczei op 25 maart 2021 om 09:32
Bedankt voor je berichtje, en deze informatie. De laatste missiezuster teruggekeerd, dat lijkt me ook een einde van een tijdperk. Wat betreft je aanbeveling van de boekjes: daar ga ik onze bibliothecaris Frans op wijzen!
Marina van Dalen
zei op 25 maart 2021 om 12:10
Vlg mij hebben we Dragers van Hoop naar jullie toegestuurd al een tijd geleden. Wandelboekje weet ik niet precies, maar anders stuur maar n mailtje, dan doen we dat alsnog.
Marilou Nillesen
bhiczei op 26 maart 2021 om 13:42
Klopt Marina, die hebben we in goede orde ontvangen. Alsnog dank, ook voor je reactie!
Lavigerie was één van de eersten die het belang van zusters onderkende, omdat zij contact konden maken met vrouwen en gezinnen in bijvoorbeeld islamitische gebieden. Op 9 september 1869 kwam een eerste groep, bestaande uit acht jonge, Bretonse vrouwen, aan in Algiers. Nog datzelfde jaar stichtte Lavigerie de congregatie van de Witte Zusters, ook bekend als Witte Zusters van Kardinaal Lavigerie of Zusters Missionarissen van Afrika.
Moeder Marie Salomé (Marie-Renée Roudaut), de eerste algemene overste, verruimde het werkterrein van de zustercongregatie tot heel Afrika. De zusters werkten meestal in de missiegebieden van de Witte Paters, maar hielden hun werkterreinen wel strikt gescheiden, om geen aanleiding te geven bij de bevolking tot opmerkingen over het celibaat. Zij zorgden onder meer voor de opvang van en onderwijs aan vrouwen en meisjes, waarbij het opleiden van autochtone religieuzen een prioriteit was. De eisen die aan het religieuze leven van de zusters gesteld werden, waren aangepast aan het actieve missieleven.
In Noord-Brabant hadden de Witte Zusters kloosters in:
