De naam van deze watermolen in Oostelbeers kennen we in verschillende varianten, zoals Munstermolen, Muustermolen of Muystermolen. Het eerste deel heeft waarschijnlijk te maken met het woord “munster” ofwel klooster, waarmee het verband gelegd wordt met de eerste eigenaar van de molen, de Abdij van Tongerlo.
KM is de korenmolen (1838)
Dat gaat terug tot aan het begin van de 14e eeuw. Het cijnsboek van de Brabantse hertogen vermeldde de molen al in 1340. De molendatabase van verdwenen molens geeft zelfs 1326 als eerste vermelding.
In 1559 werd het bisdom van ’s-Hertogenbosch opgericht en een deel van de goederen van de Abdij moest als inkomen gaan dienen voor de nieuwe bisschop. Ook de Mustermolen behoorde tot de bezittingen die overgingen van de abdij naar het bisdom.
Locatie van de molen op een kaart uit 2003
Dat bleef zo tot 1648 toen alle onroerende goederen van geestelijke instellingen door de Republiek der Nederlanden werden onteigend. De Staten-Generaal werden formeel eigenaar en de Raad en Rentmeester-Generaal der geestelijke goederen voerde het beheer uit.
De opbrengsten uit de verpachting van de molen in de zeventiende en de eerste helft van de achttiende eeuw liepen gestaag terug. In 1757 werd de molen dan ook verkocht aan de toenmalige pachter, Jan Heuvelmans. Na in handen te zijn geweest van een aantal particuliere eigenaars werd de watermolen tenslotte in 1884 afgebroken.
Stroomopwaarts van de plek waar de molen stond, dus ten zuiden daarvan, vinden we nog steeds het Molenbroek. De Mustermolen was een typische wintermolen, dat wil zeggen dat hij alleen ’s winters draaide en dat de molenaar daarvoor in die periode het water van de Kleine Beerze flink mocht opstuwen, zodat het gebied ten zuiden van de molen erg drassig was.
De enige andere herinnering aan de watermolen van Oostelbeers is de straatnaam Watermolenweg.
Is pachter Jan Heuvelmans eigenlijk Joannes Heuvelmans, zoon van Andries Dierck Corstiaan Heuvelmans, geboren in Riethoven in 1699?
Marilou Nillesen
bhiczei op 26 juni 2017 om 11:50
hallo Liesbet, dat durf ik zo niet te zeggen maar mogelijk zijn hier onderzoekers die dat wel kunnen bevestigen? Ik ben benieuwd!
wies kolsters
zei op 18 december 2017 om 21:48
Wel wat laat, maar zie de vraag nu pas. Jan Heuvelmans was inderdaad gedoopt te Riethoven op 10 mei 1699 als zoon van Andreas Heuvelmans en Maria Donckers.
Lisette Kuijper
bhiczei op 19 december 2017 om 11:38
Hartstikke fijn dat jij deze vraag van Liesbet kunt beantwoorden, Wies! Bedankt voor je reactie!
Liesbet Heuvelmans
zei op 19 december 2017 om 12:00
Dank je wel, Wies!
Nu ben ik zeker van de oorsprong van onze molenaarsfamilie!
Patrick Coolen
zei op 10 februari 2019 om 11:53
Ook veel te laat, en mogelijk allemaal al bekend. Maar bij deze. De bron is grotendeels Hein Vera.
Wouter Coolen, van 1707 tot 1722 (C 3540-3553), was geboren in Lagemierde, maar uit voorouders afkomstig van Oostelbeers, waar dan ook vele verwanten van hem nog woonden, toen hij daarheen terugkeerde in 1707 ; in Beers R 35, dd. 11-8-1718 en 28-10-1719, wordt hij nog genoemd als pachter dezer 's Lands-Water-én-Windmolen van Oostel-Beers ; in R 8, dd. 7-3-1724 en 30-8-1725, echter heet hij nog slechts „gewesene molenaar alhier" 4).
Overige molenaren:
1 Peeter Aertsz. Meys, al 16-11-1666 als Mulder genoemd in Beers R l ; in de jaarrekeningen van de rentmeester der episcopale goederen wordt deze uit het bezit van het bisdom , 's-Bosch, afkomstige 's Lands-Molen in pacht uitgegeven genoemd van 1678 (C 3512) tot 1757 (C 3588), toen hij in eigendom en erfpacht werd overgedragen aan Johannes van Hanswïjk ; zo wordt dan ook opgemelde Peeter Aertsz. Meys vanaf 1680 in die jaarrekeningen genoemd als pachter.
2. Louwerijns Gerritsz. Drossaerts, van 1680 tot 1698 (C 3514- 3531).
3. Cornelïs van Heeswïjk, van 1698 tot 1704 (C 3532-3537).
4.Andries van Hee^swijk, van 1704 tot 1707 (C 3537-3540)3).
5. Wouter Coolen
6. Wouter van Heeswïjk, van 1722 tot 1729 (C 3554-3560).
7. Wouter Jonkers, van 1729 tot 1732 (C 3560-3562).
8. Jan Heuvelmans, van 1732 tot 1747 (C 3563-3578).
9. Johannes Heuvelmans, van 1747 tot 1757 (C 3578-3588).
10. Johannes van Hanswijk, van 1757 eigenaar-erfpachter
Marilou Nillesen
bhiczei op 11 februari 2019 om 09:35
Toch veel dank voor deze inhoudelijke aanvulling, Patrick. Daar zijn vast toch weer veel mensen mee geholpen!
Sepp Heuvelmans
zei op 4 december 2020 om 11:44
Hallo,
Zie mijn website www.Heuvelmans.eu over de familie Heuvelmans of ons familiewapen.
Sepp Heuvelmans
PS Liesbeth, wij zijn familie!
Marilou Nillesen
bhiczei op 6 december 2020 om 17:09
Bedankt voor je berichtje, Sepp, en wat een duidelijke, overzichtelijke site. Mooi hoor!
Roger
zei op 23 december 2020 om 14:57
Beste Sepp
Spijtig genoeg heeft Liesbet Heuvelmans uw site niet meer kunnen bewonderen. Liesbet overleed op 15 oktober 2018 na een langdurige ziekte.
Marilou Nillesen
bhiczei op 23 december 2020 om 19:13
Ach, wat verdrietig om te horen, Roger, maar wel fijn dat je dat hier meldt.
Dank je wel.
Sepp Heuvelmans
zei op 3 januari 2021 om 13:51
Hallo Roger,
Ben ik even stil van... , Bedankt voor je bericht.
