skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Saskia Green
Saskia Green Bhic
Menu
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Saskia Green
Saskia Green Bhic

De N.S.B. burgemeester van Etten en Leur

In december 1943 benoemde de commissaris-generaal voor Bestuur en Justitie van het Rijkscommissariaat een nieuwe burgemeester in Etten en Leur, over wie weinig bekend is. Wie was eigenlijk deze van herkomst Zeeuwse onderwijzer met fascistische voorkeuren en Groot-Nederlandse idealen?

Nieuwe Tilburgsche Courant, 11 december 1943P.J.G.M. Broos en M.S.M. Hendrikx schrijven in “Er heerschte een ernstige oorlogstoestand” het volgende over hem: “In december 1943 werd burgemeester Hamilton ontslagen. Hij werd opgevolgd door Gerard Theodoor Schuerman, een N.S.B.-er. Desondanks was hij volgens menigeen geen kwade vent. Hij was afkomstig uit Tilburg en in zijn studententijd in België lid geworden van ‘Verdinaso’. Deze van oorsprong Vlaamse beweging die zich sterk maakte voor ontvoogding van Vlaanderen, groeide gedurende de Duitse bezetting steeds meer uit tot een pro-Duitse organisatie.

Vanuit deze beweging was Schuerman lid geworden van de N.S.B. Onder hem werden in het gemeentelijk bestuursapparaat een aantal ‘betrouwbare’ mensen, eveneens N.S.B.-ers aangesteld. Volgens sommigen was het onder burgemeester Schuerman gemakkelijker werken dan onder Hamilton, omdat duidelijk was aan welke zijde Schuerman stond. Op Dolle Dinsdag (5 september 1944) nam deze burgemeester de benen. Later vestigde hij zich in Goirle, waar hij in de jaren tachtig overleed”.

Gerardus Theodorus Clement Schuerman was de zoon van het hoofd van de dorpsschool in een klein dorpje in Zeeuws-Vlaanderen. Zijn vader overleed aan de Spaanse griep toen Gerard 3 jaar oud was. Hij werd net als zijn vader opgeleid voor onderwijzer, maar kon moeilijk werk vinden. Via zijn lidmaatschap van “Verdinaso” in België kwam hij in contact met de N.S.B. waarvan hij uiteindelijk lid werd. De organisatie zag wel toekomst in deze jongeman en stuurde hem naar de Universiteit van Leuven. Daar studeerde hij af in de sociale en economische wetenschappen.

De Tijd, 16 november 1939Bij zijn verhuizing naar Tilburg, in 1935, gaf hij als beroep onderwijzer op. In januari 1939 vertrok hij naar het R.K. Gemeenschapsoord Drakenburg in Baarn. Voor de bouw van dit oord werd een werkkamp opgericht, waar jongeren tussen 19 en 24 jaar werkervaring konden opdoen zodat ze meer kans maakten op de arbeidsmarkt. Hier zat hij als staflid in het bestuur.

Nadat het gemeenschapsoord grotendeels afgebouwd was, keerde hij in november 1939 terug naar Tilburg. In 1941 trad hij in het huwelijk.

In 1940 werd hij ingeschreven in het ledenregister van de N.S.B. In mei 1941 vertrok hij naar Zeeland, waar hij als rijksambtenaar werkzaam was. Hier bevorderde hij de propaganda voor deze beweging door te fungeren als “hoofdopsteller” van het terreurblad “De Zeeuwse Stroom”.

Zeeuwsche CourantOok was hij districtsvormingsleider van de N.S.B. en later leider van de Dienst Sociaal Economische Zaken op het Provinciaal Bureau Zeeland van het N.A.F. (Nederlands Arbeidersfront, de nationaal-socialistische vakbeweging opgericht op 30 april 1942). Hij werkte ook voor de Nederlandsche Landstand. In december 1943 ging een droom voor hem in vervulling en werd hij burgemeester van Etten en Leur.

Zijn burgemeesterschap in Etten en Leur was maar van korte duur. Op Dolle Dinsdag, 5 september 1944, nam hij de benen en verdween naar het Oosten, waar hij na de bevrijding nog geruime tijd in de Amerikaanse zone verbleef. Op 21 december 1944 schorste de waarnemend Commissaris van de Koningin Schuerman als burgemeester.

Op 8 maart 1948 moest hij voor het Tribunaal in Middelburg verschijnen. Schuerman betoogde dat een Groot-Nederland zijn ideaal was en dat hij slechts één doel had, dit uit te dragen. Daarom was hij lid geworden van de N.S.B.

Twee weken later volgde de uitspraak: 2½ jaar internering met een proeftijd van 3 jaar; ondertoezichtstelling van de Stichting Toezicht Politieke Delinquenten en ontzegging van zijn rechten. In november 1948 veroordeelde de perszuiveringscommissie hem voor zijn hoofdredacteurschap van de Zeeuwse Stroom tot 15 jaar ontzetting uit elke journalistieke functie.

Bronnen:
P.J.G.M. Broos, M.S.M. Hendrikx, J. van Dijkman, “Er heerschte een ernstige oorlogstoestand” : Etten-Leur in de Tweede Wereldoorlog. Etten-Leur, Heemkundekring Jan uten Houte, 1994).
Website Delpher (krantenberichten van de Koninklijke Bibliotheek).
Krantenbank Zeeland, geraadpleegd op 3 en 4 oktober 2017.
Regionaal Archief Tilburg, Bevolkingsregister en Burgerlijke Stand.

Reacties (1)

Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman bhic zei op 17 januari 2018 om 13:23
Bedankt Cor, voor deze mooie inkijk in het leven van Burgemeester Schuerman

Reageer op dit verhaal

Heb je al een account? Log in met je gegevens.

Heb je nog geen account? Plaats zonder inloggen, of Registreer een account

Help spam voorkomen en los de volgende som op:
Geef mij een andere som.