Watertorens hebben een dubbele functie: de druk op de waterleiding houden en schommelingen in de vraag naar kraanwater opvangen. Bij een groeiend waterverbruik moeten de reservoirs steeds groter worden om aan de vraag te kunnen voldoen.
In Helmond begon men al eind jaren ’30 plannen te maken om de toenmalige watertoren te vervangen. In 1941 had J. Kording de tekeningen voor de huidige watertoren aan de Torenstraat klaar. Een jaar later startte de bouw, maar die duurde langer dan gepland. Als gevolg van de oorlogsomstandigheden kon de toren pas in november 1948 in gebruik worden genomen.
De watertoren aan de Torenstraat was gebouwd op de toekomst: bijna 17 meter hoger dan zijn voorganger en een viermaal zo groot waterreservoir. Aan de vorm van de nieuwe toren kon men ook de veranderde tijden aflezen.
De eerste watertoren was iets waar Helmond duidelijk trots op was geweest, een teken van moderniteit. De nieuwe toren was gewoon een functioneel gebouw: doelmatig en sober. De toren was er om de gemeenschap van drinkwater te voorzien, niet meer en niet minder. Zo’n gedachte paste precies bij die tijd van vlak na de oorlog. De schouders moesten eronder en er moest hard worden gewerkt aan de wederopbouw van Nederland. Geen tijd voor frivoliteiten.
Al was de nieuwe toren qua grootte dus erg toekomstgericht geweest, de werkelijkheid haalde dat beeld waarschijnlijk veel sneller in dan ontwerper Kording in 1941 voor mogelijk had gehouden. Want midden jaren ’70 was de vraag naar drinkwater zo enorm toegenomen, dat het oude middel van watertorens niet meer voldeed. Overal werd hun functie overgenomen door krachtige, moderne pompen met een nieuwe techniek, waardoor verschillen in druk op de waterleiding niet meer leidden tot schade. Overal in het land werden watertorens buiten gebruik gesteld, zoöok in Helmond.
Schets van het plan Urban Light Tower
Tot op dit moment heeft de toren nog geen nieuwe bestemming gekregen. Na een aantal mogelijke varianten, lijken zelfs de recente plannen om de toren een plek te geven in het nieuwe stedelijk masterplan in een soort vacuüm terecht gekomen te zijn.
Architectenbureau M2SJ uit Utrecht (ze noemen zichzelf een "bouwkundig ontwerp- en tekenbureau") heeft in 2005 het voorstel geopperd om de toren van binnen te verbouwen tot drie woningen voor kunstenaars, met bijbehorende ateliers en een expositieruimte. De plannen voorzien ook in het benadrukken van de toren als een baken aan de noordkant van Helmond.
Als “Urban Light Tower” moet volgens het genoemde bureau de voormalige watertoren een soort oriëntatiepunt voor Helmond worden. Maar tot nu toe is er met die plannen weinig concreets gebeurd. De toren staat leeg en wordt alleen gebruikt voor de zendmasten van telecombedrijven.
De architect van de toren, J. Kording, heeft in Noord-Brabant onder andere ook nog de watertoren aan de Watertorenstraat in Oss (1935) ontworpen.
in uw artikel refereert u aan een voorstel van een architectenbureau. Nu is dit getoonde voorstel een studieproject van studenten en geen plan van een architectenbureau.. het bedrijf zelf is een bouwkundig tekenbureau.
Mariët Bruggeman, namens BHIC
bhiczei op 1 augustus 2011 om 10:59
Beste Architect,
hartelijk dank voor je reactie; we zullen de tekst over de watertoren van Helmond zo snel mogelijk hierop gaan aanpassen.
Nogmaals bedankt en met vriendelijke groeten,
