“Het oorlogsgeweld van de bevrijding begon voor ons, toen in de middag van maandag 25 september 1944 het huis van Antoon Verstegen in de Hoogstraat afbrandde. Vervolgens brandden er huizen aan de Osseweg af. Allemaal in brand geschoten door de Duitsers.” Aldus Heeschenaar Tien van Haaren, ooggetuige van de Slag om Heesch.
Voormalige noodwoning aan de Wijststraat in Heesch (foto: Henk Buijks)
Het begon allemaal zo mooi: op zondag 17 september de grote geallieerde aanval richting Grave, Nijmegen en Arnhem en één dag later is in Heesch al geen Duitser meer te zien. Dus is het dorp in feeststemming – op de Rijksweg wordt zelfs gedanst. En ‘s middags arriveert vanuit Nistelrode de eerste Engelse tank bij het Kruispunt. Ook de rest van de week lijkt het beeld rooskleurig. Ongehinderd door oorlogsgeweld fietsen Jan Vos en veel van zijn dorpsgenoten langs de Rijksweg naar Reek, waar de colonnes van de bevrijders langs trekken.
De eerste Engelse sigaretten worden opgestoken! Maar de Duitsers zitten nog in Den Bosch en bereiden van daaruit een aanval voor op de Corridor Eindhoven-Grave, die bezet is door de geallieerden. Die zien het strategisch belang in van het Kruispunt bij Heesch, dat zeker niet in Duitse handen mag vallen. Dus trekt op maandag 25 september vanuit Nistelrode een Engelse verkenningspatrouille met Sherman tanks naar het Kruispunt, waar een Duitse tank in brand wordt geschoten. Ondertussen rukken Duitse troepen op over de Rijksweg vanuit Den Bosch. In Heesch aangekomen gijzelen ze een groep van negen mensen die stond te praten bij de hoek Schoonstraat – Rijksweg. Een van hen is Piet van Herpen. Als een levend schild moeten zij voor de Duitsers uit lopen in de richting van het Kruispunt, waar zij worden opgesloten in een oud kippenhok. Wonder boven wonder overleven zij de vernietigende strijd, die nog enkele dagen zal duren.
Op 29 september keert Jan Vos, die drie dagen eerder met tientallen dorpsgenoten naar Loosbroek vluchtte, terug in Heesch, dat nu echt bevrijd is. Hij ziet “veel afgebrande huizen, takken van bomen, dood vee en hier en daar gesneuvelde soldaten.” Langs de Rijksweg staan enkele Engelse tanks met de vuurmond richting Geffen, dat nog in Duitse handen is. Maar Heesch betaalt een zware tol voor de bevrijding: in totaal komen 13 burgers om en zijn 113 panden verwoest. Honderden dorpelingen moeten nog jarenlang wonen in kippenhokken, schuren en noodwoningen.
Deze opgeknapte noodwoning is ook een monumentale herinnering aan die Slag om Heesch. Het staat op de Hoge Wijst langs de Wijststraat en werd gebouwd omdat de boerderij vlak er naast teon af is gebrand door het oorlogsgeweld. Ik heb hier nog met mijn ouders en vier broers, één zus en grutje van Moeders kant een tijdje gewoond in 1951. Ons oude boerderijtje (Groes C35) werd toen namelijk afgebroken in het kader van de krotopruiming! Wij jongens sliepen achter het rechtse raam in de kopgevel.
Marilou Nillesen
bhiczei op 20 februari 2017 om 09:49
Bijzonder om te lezen, Bert! Zijn er toevallig foto's gemaakt dan wel bewaard gebleven van de boerderij? Het zou mooi zijn als we die hierbij zouden kunnen tonen.
