Als bemesting van de akker en weidegebied gebruikte de boer de verzamelde inhoud uit de gierput. Vloeibare ontlasting van zijn veestapel het paard, de koeien, de varkens maar ook het ‘huiske’ het huiselijk toilet was er op aangesloten.
Familie van de Voort beheerde op het Udensche buurtschap Eikenheuvel een boerenbedrijf. Op m’n vraag kreeg ik juni 1965 een telefoontje dat er die middag de gierkelder werd geleegd, een ideale dag om te gieren: bewolkt, droog en een temperatuur van 14 graden. Ik bezocht de locatie en bekeek de bespannen ertkar waarop de 600 liter inhoud gegalvaniseerde gierton; door twee zoons werd het mestvocht met de ‘kattekop’ vanuit de verzamelput overgeheveld. Bij het sluiten van de opening vormde zich rond het deksel een schuimlaag. Bij ons thuis werd voor het overpompen de twee meter hoge gierpomp gebruikt.
Vader van de Voort beklom met behulp van het stalen uitstekend opstapje het voertuig en nam plaats op de gierton, voortgetrokken door letterlijk één PK naar de enkele honderden meters verder gelegen wei op Wilsfoort. In de weide aangekomen trok de begeleider aan de achterzijde van de ton een handel over en verspreidde de vloeistof via een waaier de groene ondergrond, maar tegelijkertijd ook de geur van de gier, die vader zoei noemde. Op de terugweg nam ik ook plaats op de stalen ton en keek naar de kont van het paard lopend met een rustige pas. Zonder een commando wist hij de weg terug naar zijn stal, voor de volgende rit.
Van de 2-wielige kar, voornamelijk gebruikt op de zandgronden van dit type, de lage- of ertkar genoemd, is de bak kantelbaar. Eerder werd voor het vervoer van de vloeibare mest een speciaal daarvoor gebouwde kar gebruikt, een houten bak bevestigd tussen de twee karwielen. In het voorjaar werden vóór het vullen van de eerste rit eerst de kieren van de bak met de mattenbies gedicht.
De gierlucht wordt nu als vies ervaren, vroeger hoorde dat bij het platteland, een middel tegen verkoudheid. Mij irriteert de geur niet zo erg als die van knoflook. Een Duitse boer schreef eens achterop de ton met grote cijfers het getal 4711, de merknaam van de Keulse Eau de Cologne fabriek.
Het Boerenblog augustus 2017 van Halbe Rosema melkveehouder in Bretagne (FR.). ‘In Bretagne is mest uitrijden op zaterdag verboden. In de vakantiemaanden juli en augustus is vrijdag ook taboe. De mensen uit de steden gaan naar het platteland om van hun plekje te genieten en daar hoort geen strontlucht bij. Als je het geld nog op zaterdag moet verdienen, is het te laat.’
Vloeibare mest is nog steeds populair. Akkerbouwers op Texel kunnen op het ogenblik moeilijk aan drijfmest komen nu vanwege de coronacrisis de boot minder frequent vaart. 'Drijfmest uitrijden is beter voor het land. Minder afvaarten werkt kostprijsverhogend voor boeren, en gaan daarom over op het gebruik van extra kunstmest. Maar we kunnen niet meer afwachten. De grond droogt snel uit', stelt akkerbouwer Klaas Lap uit Den Hoorn.
Gefeliciteerd Rini! Ik hoorde van Paul Huismans dat dit het 250ste verhaal is dat je hebt ingezonden. Chapeau, hartstikke goed! Ik hoop dat je ons nog lange tijd met deze mooie verhalen blijft verrassen. Ik ben er in elk geval erg blij mee, ook voor onze nieuwsbrief. Dank je wel.
Paul Huismans
bhiczei op 29 april 2020 om 11:44
En dan heb je voor deze mijlpaal ook nog een 'passend' verhaal gekozen, Rini! Was dat bewust? De foto's zijn prachtig!
Mariët Bruggeman
bhiczei op 29 april 2020 om 11:50
Van harte gefeliciteerd Rini met deze mooie 250-ste ! Het onderwerp is inderdaad mooi gekozen. Leuk om weer een verhaal van jouw hand te mogen lezen. Dank.
Margot America
bhiczei op 29 april 2020 om 12:12
Ja, dat onderwerp is inderdaad goed gekozen!
Gerard Veltman
zei op 17 mei 2020 om 15:04
Beste Rini, gefeliciteerd het gaat je nog goed af. Het is ook smakelijk om te lezen.
Wij weten nog om over dit onderwerp te praten of dat het een broodje smeren is.
Wij zijn met stront aan ons klompen groot gebracht. a`s we uit de hennenkooi, varkens of koeienstal kwamen er zat altijd van dat spul aan! Geen probleem het hoorde bij ons bezigheden......weer een paar schonen aan en we mochten weer binnen komen. Ons moeder hè wel eens gezegd, schraapt uw klompen op stal af, want daar hoort het geld thuis en niet op het erf!!
toon willems
zei op 7 juli 2020 om 04:35
ok ik. orspronkeluk kommende van aolst. bij eindove, heb da strond kar geval mi gemakt . pirke janse , van ut aagterend kwam ok bij ons tuis de beer put leeg maoke . mer mi unnu emmer. en da moes sie dan van aagter ut huis nur de straot brenge wor zun hitje (klein maoger , 32 jaor aawd perdje) ston mer as sie dur teveul in gooide , ging da perdje de lugt in,, zoo dan ging die dur vlug op de bok zitte , en dan ginge de burries wir umlaag , en hij dur de karspoore
trug nur ut aagterend . mi de kar en dun hit
Teunis Wagemakers
zei op 1 juli 2021 om 08:11
Mooi Verhaal., bij mij thuis staat nog een kattekop in de schuur. Al 60 jaar niet meer gebruikt.
Mariët Bruggeman
bhiczei op 9 juli 2021 om 14:18
We hebben via de mail nog een reactie van Toon Willems mogen ontvangen:
"Di zen allemal moije verhaole , want zoo moesse vruuger de boerre dur kost verdiene .
mer dur de industrialisasie ,verstedelukku de mense , en burger huize worre steeds digter bij ut boereland nir ge zet en krijgde konfrontasies tusse burger en boer, as gu now over nederland vliegt , lijkt ut net een grote stad , mi bestaand boere land en wa bosse , net of ut parke zen . en ut is nie mer te vurkomme , zo da meer en meer boere dur uitskeiju of emigreere . evolusie hit da .
In de vruuge 1960 tigs. toen de ekonomie wa begon an te trekke . waar dur innu vent van de stad (eindove) die wa meer geld maokte dan de gemiddelde. en praotte unnu boer in reithove (riethove) dur in um un stuk grond an hum te verkope vur un bungalowke dur op te zette , da keuterboerke deej da , mer toen da mooi bungalowke dur al un klein jaor staon, konne in innu keer de neuze van die stadse mense nie mer tege de mest hoop die bij de boerderij lag en ok hun orre haaiju moeite mi ut kraoiju van dun haon en kiepe gekakel.
Toon Willems. “
Rini de Groot.
zei op 9 juli 2021 om 23:23
Pas na bezoek aan: ‘Praat mee’ ontdekte ik bovenstaande reactie.
Bedankt Toon en Mariët het is de taal die thuis gesproken werd en ‘Boeres benoemde maar om te lezen moeilijk vindt. Heb in m,n geboorte dorp de cursus gevolgd ‘Ujes leere skrijve’ Wij kwamen alleen in kerk school en was het moeilijk op z,n ‘Burgers’ de Mister antwoord te geven.
Maar het is zoals je schrijft, wie woonde er als eerste! Hoeveel boerenland wordt niet prijs gegeven voor bebouwing, ondanks, gelukkig, de kleinere gezinnen. Terug denkend was ik als het als zevende kind niet geweest. We leefde er mee en waren toch gelukkig!
Familie van de Voort beheerde op het Udensche buurtschap Eikenheuvel een boerenbedrijf. Op m’n vraag kreeg ik juni 1965 een telefoontje dat er die middag de gierkelder werd geleegd, een ideale dag om te gieren: bewolkt, droog en een temperatuur van 14 graden. Ik bezocht de locatie en bekeek de bespannen ertkar waarop de 600 liter inhoud gegalvaniseerde gierton; door twee zoons werd het mestvocht met de ‘kattekop’ vanuit de verzamelput overgeheveld. Bij het sluiten van de opening vormde zich rond het deksel een schuimlaag. Bij ons thuis werd voor het overpompen de twee meter hoge gierpomp gebruikt.
Vader van de Voort beklom met behulp van het stalen uitstekend opstapje het voertuig en nam plaats op de gierton, voortgetrokken door letterlijk één PK naar de enkele honderden meters verder gelegen wei op Wilsfoort. 
Van de 2-wielige kar, voornamelijk gebruikt op de zandgronden van dit type, de lage- of ertkar genoemd, is de bak kantelbaar. Eerder werd voor het vervoer van de vloeibare mest een speciaal daarvoor gebouwde kar gebruikt, een houten bak bevestigd tussen de twee karwielen. In het voorjaar werden vóór het vullen van de eerste rit eerst de kieren van de bak met de mattenbies gedicht.
De gierlucht wordt nu als vies ervaren, vroeger hoorde dat bij het platteland, een middel tegen verkoudheid. Mij irriteert de geur niet zo erg als die van knoflook. Een Duitse boer schreef eens achterop de ton met grote cijfers het getal 4711, de merknaam van de Keulse Eau de Cologne fabriek.
Vloeibare mest is nog steeds populair. Akkerbouwers op Texel kunnen op het ogenblik moeilijk aan drijfmest komen nu vanwege de coronacrisis de boot minder frequent vaart. 'Drijfmest uitrijden is beter voor het land. Minder afvaarten werkt kostprijsverhogend voor boeren, en gaan daarom over op het gebruik van extra kunstmest. Maar we kunnen niet meer afwachten. De grond droogt snel uit', stelt akkerbouwer Klaas Lap uit Den Hoorn.
