De St. Theresiakerk in Breda

Het was voor mij een verrassing toen ik deze oproep zag. Deze kerk roept bij mij vele herinneringen op. Wij woonden vlak bij het station en behoorden tot deze parochie toen wij van Tilburg naar Breda verhuisden in 1955. Eerst ging ik naar de kleuterschool die bij de meisjesschool achter de kerk was. Later ging ik naar de Tarcisiusschool de parochiale lagere school voor jongens in de Lunetstraat. Nu staat daar de brandweerkazerne, die indertijd achter de school was. Op 27 mei 1957 deed ik mijn eerste communie in deze parochiekerk. Daarvan heb ik nog een herinneringsprentje, gemaakt bij foto drukkerij LUX op de Haagdijk 99a. Daarop sta ik, heel devoot geknield, afgebeeld in mijn communiepakje met korte broek, kniekousen en lakschoentjes. Als achtergrond was Christus afgebeeld die een kelk vasthoudt waarboven Hij, uitreikend, een hostie houdt. Twee jaar later een zelfde prentje voor mijn broer maar die mocht blijven staan. In de derde klas werden er misdienaars gevraagd en daar gaven heel wat jongens zich voor op, maar na een selectie bleven er maar een paar over, waaronder ik. Na schooltijd moesten we vier dagen per week naar de nonnen op de meisjesschool om de Latijnse teksten te leren uitspreken maar ook uit je hoofd te leren. Je moest ze kunnen opdreunen voor aleer je de praktijk in mocht. Een van de eerste missen die ik diende was de eerste communie mis van mijn (hiervoor genoemde) broer.
Kapelaan van Mechelen was een van de priesters die vast in de pastorie woonde. Het was een hartelijke man die ook wel wat kon hebben en ook de koster kalmeerde als we weer eens de ampul met miswijn hadden leeg gedronken. Of de op de tafel klaarliggende albe voor de eerstvolgende mis aan de kapstok hadden gehangen, zodat de koster moest opdraven om dat kledingstuk alsnog te voorzien. De kapelaan had dat ding wel zien hangen, maar deed net alsof hij van niks wist. Als de koster dan weg was lachte hij hard mee en zei tussendoor dat we dat niet meer mochten doen. Maar tijdens de mis was hij heel stipt en strikt. Wel doen zoals het hoort en op het juiste moment. Ook niet te zuinig zijn met de wijn als je die over zijn vingers in de kelk moest gieten. Van andere kapelaans kan ik mij niet zoveel herinneren en ook van de pastoor niet. Die was niet zo erg groot en was ook wel aardig, maar het was de pastoor en dus een trapje hoger dan de kapelaans. Tussen de pastorie en de meisjesschool lag een flinke tuin waar enkele fruitbomen stonden. Tegen de tijd dat de vruchten rijp waren voor consumptie waren de kraaien ook op het feest aanwezig. Dat was niet zo moeilijk, want ze hadden hun nesten boven in de bomen gemaakt. De pastoor, door de ervaringen van vorige jaren slim geworden, vroeg ons in het voorjaar om die nesten uit de bomen te halen. Dat deden we toen met plezier, want we hoefden dan niet naar school en kregen van de pastoorsmeid na gedane arbeid wat lekkers en een glas gazeuse (priklimonade).
We hadden in de kerk tijdens de missen ook een Suisse (spreek uit als: swies) rondlopen. Gekleed als een soldaat van de Zwitserse Garde compleet met een soort hellebaard liep hij statig rond en riep ceremonie verstoorders tot de orde met een klop op de grond van zijn lans en zijn immens strenge blik. Ook mensen die achteraan bleven staan werden door hem met sterkte aandrang naar een vrije plaats begeleid, al was het helemaal vooraan.
De kerk zelf was niet echt groot en had een ronde vorm, terwijl de meeste kerken in Breda een kruisvorm hadden. Aan de voorkant was een entree met aan beide zijden een toren waar de kerkklokken in hingen. Als die moesten luiden vroeg de koster, als ie overliep van het werk, ons misdienaars wel eens om de klokken te luiden. Dat was niet tegen dovenmansoren gezegd, en al in vol ornaat voor de mis gekleed lieten we ons aan het touw omhoog en omlaag zwieren totdat de koster ons kwam aanmanen niet al te enthousiast te doen.
Na mijn lagere school ging ik naar een internaat en was ik weg uit Breda. Toen ik terug in Breda kwam, was de kerk niet meer in gebruik. Ik werd toen acoliet in de Sint Jozefkerk aan de Oranjesingel. Met weemoed heb ik aan de overkant van de Tramsingel staan kijken hoe de sloophamer zijn werk deed.

Beste Michel, hartelijk dank voor je prachtige aanvulling. Met veel plezier gelezen! Als parochiaan van toen vertel jij daar heel beeldend over. Neem nou die imposante Suisse... wat zijn de tijden veranderd! Ook bij andere bezoekers komen er nu vast allerlei herinneringen bovendrijven over dat rijk rooms leven. Misschien ook wel de minder leuke, zoals van de sloop. Met zulke mooie en grappige herinneringen kan ik me de emotie goed voorstellen. Mocht je nog meer te binnen schieten, aarzel niet het hier te laten weten!

Michel, wat een mooi tijdsbeeld zet je onder dit verhaal zeg. Leest bijna als een 'jongensboek'. Maar het is ook nog eens echt gebeurd. Maar goed dat je dit verhaal ontdekt hebt. Zulke reacties zijn 'goud'waard' bij wijze van spreken.

Dag Thijs en Gerard,
Dank je wel voor jullie compliment. Het doet deugd als iemand je bijdrage waardeert. Thijs, ik kan over die Suisse nog aanvullen dat hij het meer gemunt had op de arme lieden die in slaap waren gesukkeld. De missen konden wel eens flink uitlopen en iedere zondag was er een hoogmis. Het merendeel van de kerkgangers begreep toch geen bal van hetgeen gezegd werd.

Nog bedankt voor die aanvulling op je verhaal, Michel! Zo te horen waren die missen voor sommige kerkgangers een kleine beproeving. Aan de andere kant: er weinig van snappen en toch iedere keer in de banken, én tot de orde geroepen worden door een man met hellebaard. Met de discipline zat het wel goed : )

De Theresia was ook onze parochiekerk. In de 1e 3 jaar van de lagere school ging ik naar de Tarcisius. In het 4e jaar naar de Theresia school achter de kerk. Waarom ? De Tarcisius werd geofferd aan de vooruitgang en moest plaats maken voor de Lunetstraat. Op de Theresia werden we ook voor het eerst confronteerd met gemengde klassen. Eenmaal in het 4e jaar op de Theresia elke dag lopen vanaf mijn huis naar de school. Ik woonde op de Dijklaan, dat was best een eindje. Tussen de middag niks overblijven, gewoon lopend naar huis de hele Tramsingel af en 's middags gewoon weer op tijd op school. Das tegenwoordig wel anders geregeld. Omdat de school achter de kerk lag, werden ook de misdienaars daar gerecruteerd. Vaak moesten we dus opdraven voor een rouw- of trouwmis. Bij de trouwmis snel naar de ingang ( er werden daar foto's gemaakt ) om het bruispaar te feliciteren en misschien nog 2 kwartjes of een gulden te krijgen. De koster kreeg meestal meer, maar die was niet zo happig met delen. Wel een aardige man overigens. In mijn tijd was er inderdaad pastoor Oomen, de bouw- en slooppastoor, en kapelaan Dierckx. Een lange strenge man die later pastoor is geworden in Zegge en in die hoedanigheid nog optrad als pastoor in de TV serie over Merijntje Gijzen. Pastoor Oomen verzorgde ook de catechismus lessen op school. Ook kwam hij nog wel op huisbezoek. Mijn moeder heeft me nog wel eens verteld dat de pastoor op visite kwam en keurig meldde dat het nu al meer als een jaar gelden was dat ze in het huwelijk was getreden. Werd het niet tijd voor een stamhouder ? Mijn moeder, redelijk modern en inmiddels 88, liet hem haarfijn weten dat ze dat zelf wel bepaalde, en niet hij. Er is veel veranderd !

@ A. Maas: bedankt voor je mooie reactie! Leuk om te zien dat het roomse leven in en rondom de Theresiakerk nog zulke levendige herinneringen oproept bij de parochianen van toen. Daar doen we het allemaal voor. Naast Oomen krijgen we nu ook al een beter beeld van zijn kapelaan Dierckx bijvoorbeeld. En ook jij hoorde dus bij hun misdienaar-'rekruten', maak ik op uit je verhaal : ) Zo'n zakcentje erbij was toch weer mooi meegenomen. Vriendelijke groet,

Ik ben Jan Poppelaars, geboren 25-03-1953 op de Gildewijk in Breda. (ook wel Tuinwijk genaamd )
Ik heb mijn lagere schooljaren doorgebracht op de Tarcisiusschool.
Wij liepen vanaf Tuinwijk, over de Markkade naar school.
Wij moesten zondags naar de kerk, jawel de Theresiakerk aan de Tramsingel.

Wat leuk dat je hier dit berichtje achterlaat, Jan. Kun je meer vertellen over je schooltijd en je herinneringen aan die periode? Of aan het kerkbezoek? We zijn heel benieuwd!

In deze kerk ben ik gedoopt in 1962
We woonden schuin tegenover de kerk, aan de Nijverheidssingel

Ik ben ook jaren misdienaar geweest in de theresiakerk.
Het leukste was altijd een huwelijks mis.
Kregen meestal een fooi voor het dienen van hun huwelijks mis.
Pastoor Oom en was wel streng maar wel rechtvaardig.
KapelaanDiercks was voor ons een joviale man, hij kwam uit het zelfde zeeuwse plaatsje als mijn moeder en kwam daardoor regelmatig bij ons thuis , vooral als mijn oma bij ons was.
Ik heb destijds een leuke tijd gehad als misdienaar.
Het hoogte punt vond ik de kerstnacht dienst met de oosterhoutse nachtegalen.
Het was toen een bomvolle kerk, had ik nog nooit meegemaakt.
Nadat kapelaan Diercks weg was is er toen tijdelijk pastoor Beijnen van het Elisabeth als vervanger gekomen.
Een jaar later werd zoals verwacht de kerk gesloten. Moseigneur Oomen ging met pensioen en heeft nog een paar jaar op de academiesingel gewoond waar hij ook is overleden .

Wat leuk die verhalen! Ze schetsen mijn jeugd. Ik ben geboren in 1957 in de Etnastraat en woonde er tot 1980. In deze kerk werd ik gedoopt door Pastoor Oomen en deed er mijn eerste communie. Ik speelde in de buurten ging er naar de Theresiaschool bij de nonnekes. Zo vreselijk zonde dat de kerk, maar ook de prachtige pastorie met zijn mooie tuin is verdwenen. Wij mochten nooit in die tuin komen. Maar wel konden we via de cour van de school stiekum over de betonnen schutting hangen om uit die tuin peren te bietsen. Ook het hele blokje Tramsingel, Markkade en Etnastraat moest wijken voor een nieuw kruispunt.

Ben in deze kerk ook misdienaar geweest, en op het koor gezongen.
Ook ben ik in deze kerk gedoopt, communie gedaan en getrouwd.

Mijn is piet van Althuis ja wat moet ik nog vertellen gedoopt en communie gedaan inde teresia kerk
En misdienaar natuurlijk en ook op zondag middag het lof natuurlijk en de vroeg mis, uitvaarten ,huwelijken en ik heb ook de Latijnse hoogmissen meegemaakt en guus ook ik was er bij de Oosterhoutse nachtegalen dierix was een prima Kapelaan enoomes ja wat moet ik daar van zeggen respect voor die man

Wat leuk om te lezen dat er no zo veel en levendige herinneringen zijn aan deze kerkgemeenschap - van doop en communie tot misdienaar zijn en 'peren bietsen' in de tuin van de pastorie. Iedereen bedankt voor het reageren!

Ik heb er ooit met een paar collega’s alle buitenschilderwerk gedaan, dat zal in 1961 geweest zijn , pastoor Oomen z,n stem was een zware brom tijdens de mis , en de kapelaan was een jonkie, de naam weet ik niet meer. Toen wij bezig waren was er een duif de kerk ingeslipt , en de pastoor wilde hem eruit hebben want binnen drie dagen had hij een trouwerij , ik was 17 en lid van een schutterij , ik bood aan om de duif dan maar om te leggen ,want een andere oplossing op korte termijn kon niemand bedenken. Een buks had ik thuis wel,
Maar schieten met een luchtbuks zou het glas in lood kunnen beschadigen aldus de kapelaan . Wij zijn verder gegaan met het schilderwerk , maar we hoorden twee dagen lang het knallen van een buks in de kerk , vrijdags , net voor de trouwmis keek de kapelaan triomfantelijk mijn kant op en meldde dat het drie duiven waren i.p.v. 1
Hij had de deuren vergeten dicht te doen, en het doosje van 500 kogeltjes was bijna leeg, en hij heeft zich 3 dagen kostelijk geamuseerd naar ons idee.

Wat een verhaal : ) Bedankt voor deze bijdrage Ad. Een beste prestatie trouwens dat er met zo'n hoog munitieverbruik geen enkel raam is gesneuveld!

Fijn wat anders, ik woonde om de hoek in de etnastraat en wij hadden als kinderen tussen 1955 en 1965 geregeld de pastoor of de kapelaan achter ons aan omdat we uitgevonden hadden dat in het voorpoortaal van de ingang heet fijn te rolschaatsen was en aan de achterkant kon je mooi klimmen wat wij ook deden. Ook aan pastoor Oomen heb ik een leuke herinnering en dat is: dat tijdens het previeren ( de dagelijkse gebeden van een priester) wat hij regelmatig deed tijdens het lopen door de Etnastraat op en neer. Wij hadden een boxer toentertijd die trouw achter hem aan liep. Dit wou ik fijn delen

Bedankt voor deze bijdrage André.