Op zaterdagavond 20 mei 2006, rond half elf, maakte een flinke storm een einde aan het Prilleke, de kenmerkende oude dorpslinde die de Markt van Uden domineerde en het echte middelpunt van het dorp was. Johan Huisman was ter plekke en maakte meteen deze foto’s.
Met foto's van Johan Huisman
In 2004 schreef boomkenner Han van Meegeren nog op zijn bomenkaart van Brabant: “Uden is niet een van Brabants mooiste. Het is een beetje een allegaartje van van alles en nog wat. Maar Uden heeft wel een echte dorpslinde, het levende middelpunt.”
Zo werd een aantal jaren een concours hippique gehouden op het marktplein, dat voor dat doel overkapt was met een grote witte tent. Midden in de tent stond dan het Prilleke. En in de decembermaand werd er rond de boom een ijsbaan aangelegd waarop de Udense bevolking naar hartelust kon schaatsen. De boom leefde ook cultureel. Zo werd in 2001 in Theater Markant met veel succes de Udense musical ”Waar een prilleke is....” opgevoerd.
Het was dan ook niet verwonderlijk dat de volgende zondag de hele dag door mensen kwamen kijken naar de trieste restanten van de bijna 140 jaar oude lindeboom. Verbazing over de holle stam en wisselende emoties: een enkeling plengt een traan, een ander zaagt een stukje af ter herinnering, een derde vindt dat “die boom al geld genoeg heeft gekost”.
Wethouder Marnix Bakermans ziet meteen de positieve kanten: “Er is nu wel ruimte gekomen om toekomstige evenementen meer kansen te geven.”
Dat laatste wordt hem op de site Gekkermoethetnietworden bepaald niet in dank afgenomen. In de jaren na de val van het Prilleke komen ze in minstens 32 berichten telkens weer terug op de verdwenen lindeboom, die ooit in het hart van de gemeenschap stond: “Wij willen dat er op die plek weer een echte lindeboom wordt geplant, zo'n hele grote!”
Dat hardnekkige pleidooi voor een nieuwe linde heeft niet gebaat. Het enige wat nog aan de boom herinnert, is een kunstwerk dat burgemeester Henk Hellegers op 28 mei 2009 onthulde. Genoveef Lukassen ontwierp een kunststofplaat van ruim twee bij twee meter, ingelijst in een roestvrij stalen lijst.
Daarin bevindt zich, in allerlei kleurschakeringen groen, een aluminium silhouet van het Prilleke, dat ’s avonds door leds verlicht wordt. Eroverheen staat een gedicht van de Udense stadsdichter Maarten van den Elzen, Een houten bloem met duizend bladeren.
Cor van den Broek, "Bruukske,"
zei op 5 januari 2020 om 20:27
Ónder de Linde.
We gaon èfkes zó'n 150 jaor trug in de tijd, Úje waor, as handelsdùrrep 't middelpunt van de Peel èn de Maoshorst.
Aon de Schafstraot lâg de Meent, (mèrt), 'n oope vèldje mi jong lijndebeeum d'r umhinne èn in 't midde 'ne wotterput.
Smóndigs waor 't óp de Meent 'n drukte vab jewelste.
Dan kwâme de boere van wijd en zijd hun bagge, kalvere èn schaop aonbieje.
Ók gewiekste handelaore booje vùr goei gèld, smeerselkes èn drènkes aon die alle pijntjes èn kwaoltjes zó geneeze.
Iedereen rieep um 't hardst um hun waor te verkoope.
De boere spaauwde in de hând èn nao wa hèndjesklap, ginge de bagge van de één nor de ânder mând.
Èn krèk nao de middig, wier 't stil óp de Meent, dan verplaotste de boere èn handelsleij naor Café ‘De Gloeiïgen Hoeed.’
Daor wier mi veul kabaol, mi in de hând 'n borreltje èn 'n siegaor, geproost èn naogehandeld.
Sanderendaogs, kwâme 'n por werkluij van de geminte de âchtergelaote stront èn strój ópruime zodè de Meent d'r wir skón bij laog.
Èn dan, smiddigs nao skooltijd wier de Meent 't domein van de kijnder.
D'r wier mi klèibollekes geknikkerd, kieriejemolle of pieperke verbêrige gespuld.
Mientje, waor 'n olijk èn ut innigste kiendje van d'n bakker, ze ha veul vriendinnekes.
Óp d'r verjaordag mochte alle kijnder uit d'r klas 'n slagroomgebakje komme eete.
Zo ók óp diejen noodlottige dijnsdig, 18 mèi 1868.
Naodè de kijnder ut gebakje mi veul smaok ópgegeete ha'n, rende ze naor buite um óp de Meent te gaon speule.
Ut waor 'ne skónne dag, de kijnder vroege Mientje wa ze wó speule.
“Pieperke verbèèrige,” riep ze. “Ik zal 'm zijn.”
Ze ging mi d'r hând vùr de ooge vùr 'n bom staon.
“1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, wie nie weg is gezien.” Riep ze hard, weil ze umdrèijde.
Ze keek óvver de Meent, “Keesje èn Hanneke, gezien.”Riep ze weil ze óvver 't vèld rende.
Ze kwâm bij de wotterput aon. Èn ók ha'n d'r aauwluij ut heur verbooje, ging ze óp de rând van de put staon um bètter óvver de Meent te kunne keeke.
Èn toen sloeg ut noodlot toe...
De rând van de put waor verraoderlek glad, Mientje gleej uit èn viel in de put.
De kijnder skrèuwde èn jankte.
De moeder van Mientje hùrde 't kabaol èn rende hard naor buite.
Vaoder kwâm mi 'ne ladder èn zette die in de put.
Rap klom ie naor beneeje èn èfkes laoter kwâm ie mi 't leevenlooze lijfje van z'n dochter naor boove geklauterd.
“Gao d'n dokter roepe,” skrèuwde ie in peniek, weil ie huilend 't lieve kiendje tigge zich aondrukte.
Pas 'n hallef uur lotter kwâm d'n dokter maar die kon niks mir vùr 't kijnd beteekene.
Hil ut dùrrep waor in groowte rouw...
Mientje waor mar 8 jaor meuge worre.
Bij de uitvaart zât de groowte Pieterskerk hillemól vol, d'r moesse zèllufs mènse blijve staon.
In ut naojaor van 1868 wier de wotterput gedèmpt èn wier d'r 'ne Lijndenbom geplant.
Ter naogedachtenis van dit jonge, prille kind werd de boom 't “Prilleke,” genoemd.
Mi 'ne harde stùrm óp zotterigaovend, 20 mèi 2006, hi dizze markante lijndenbom 't leeve gelaote èn is ók hij nog slèchts 'n herinnering aon 't noodlottige ongeval, anderhalve eeuw geleeje.
Wánne...
Bruukske
Marilou Nillesen
bhiczei op 6 januari 2020 om 10:32
Dank voor je indrukwekkende reactie, Bruukske. Wat tragisch om te lezen over het lot van Mientje, en de paniek en het verdriet van haar ouders. Maar prachtig verwoord, dank daarvoor!
Het was dan ook niet verwonderlijk dat de volgende zondag de hele dag door mensen kwamen kijken naar de trieste restanten van de bijna 140 jaar oude lindeboom. Verbazing over de holle stam en wisselende emoties: een enkeling plengt een traan, een ander zaagt een stukje af ter herinnering, een derde vindt dat “die boom al geld genoeg heeft gekost”.
Dat hardnekkige pleidooi voor een nieuwe linde heeft niet gebaat. Het enige wat nog aan de boom herinnert, is een kunstwerk dat burgemeester Henk Hellegers op 28 mei 2009 onthulde. Genoveef Lukassen ontwierp een kunststofplaat van ruim twee bij twee meter, ingelijst in een roestvrij stalen lijst.
