skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Astrid de Beer
Astrid de Beer RA Tilburg
Menu
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Astrid de Beer
Astrid de Beer RA Tilburg

De Veghelsche Schroefstoomboot Maatschappij, 1861-1962

De aanleg van de Zuid-Willemsvaart in de jaren 1825-1827 betekende voor een aantal plaatsen langs het traject, zoals Veghel, Helmond en Eindhoven, een ingrijpende verandering: de nieuwe scheepvaartverbinding leidde tot een toename van werkgelegenheid, handel en nijverheid. Veghel profiteerde volop van het nieuwe kanaal dankzij het initiatief van een aantal notabelen en kooplieden die tijdig het belang van een haven inzagen.

de haven van VeghelOp hun verzoek werd de Veghelse haven gelijk met het kanaal aangelegd. Ondernemende schippers richtten in 1861 een rederij op, die het -  zij het onder een andere naam  - tot 1962 heeft volgehouden.

Op 24 augustus 1826 voeren officieel de eerste schepen over de nieuwe Zuid-Willemsvaart. In deze eerste jaren sloten individuele schippers meestal een vervoersvergunning af met de gemeente, zoals leden van de schippersfamilies Van Asperen uit Veghel, Baas uit Dussen en De Graauw uit Ammerzoden dat deden.

De families Baas en De Graauw vestigden zich op een gegeven moment ook te Veghel. Het waren beurtschippers met vaste routes. Zo werd Hendricus van Asperen in 1841 benoemd tot beurtschipper van de volks- en pakschuit op ’s-Hertogenbosch, die eens per twee dagen heen en weer voer. Hendrikus Gevers verzorgde de beurtvaart van Veghel op Amsterdam en Zaandam en Gijsbert Baas het beurtveer van Veghel op Rotterdam. Baas vertrok met zijn paviljoenpoon “Vrouw Johanna” iedere veertien dagen op zaterdag naar Rotterdam. Schip en beurtveer had hij in 1837 overgenomen van Johannes Bosch, die vervolgens beurtschipper werd van de volks- en pakschuit van Veghel op ’s-Hertogenbosch.

het kantoor in VeghelAl deze schepen waren nog traditionele zeilschepen, maar in de tweede helft van de negentiende eeuw deed de stoomvaart zijn intrede.

Het lukte de beurtschippers Baas en De Graauw om een aantal vooraanstaande bestuurders en zakenlieden uit Veghel en omgeving te interesseren voor de mogelijkheden van stoomvaart. En zo werd op 29 november 1861 de Veghelsche Schroefstoomboot Maatschappij opgericht.

De nieuwe rederij nam in 1862 twee gloednieuwe stoomschepen in de vaart: schipper De Graauw ging met de Zuid-Willemsvaart I (van 118 brutoregisterton) varen, en schipper Gijsbertus Baas met de Zuid-Willemsvaart II (117 brutoregisterton). Beide schepen waren voorzien van een stoommachine van 20 pk. De schepen waren allebei 29 meter lang, 5 meter breed en hadden een diepgang van 1.90 meter.  (Ter vergelijking: tegenwoordig vaart men op de Zuid-Willemsvaart met zogenaamde Kempenaars, die tussen de 400 en 600 ton vracht kunnen vervoeren en een maximale diepgang hebben van 2.50 meter. Een originele kempenaar is 50 meter lang en 6,60 meter breed.)

Baas en De Graauw vervoerden werkelijk van alles: passagiers, jenever, meel, winkelgoederen, textiel, raapkoeken en granen. De VSM kreeg ook vergunning voor het vervoer van vee, waardoor de  benaming “kalverenboot” ingang vond.

Aan het personenvervoer kwam een einde door een nieuwe technische ontwikkeling in de jaren ’80 van de negentiende eeuw: het spoor. In 1873 opende de NBDS de spoorlijn Boxtel-Wesel als onderdeel van de treinverbinding Londen-Berlijn-Wladiwostok.

In 1883 ging de tramlijndienst Den Bosch-Helmond-Veghel-Oss van start. Dat betekende ernstige concurrentie voor het vervoer per schip van Veghel naar den Bosch en omgekeerd. De boot deed er meer dan twee uur over, terwijl de tram het in minder dan 1,5 uur kon. Daarbij was de boot ook duurder: een enkele reis 1e klas kostte ƒ 0,40 met de boot en maar ƒ 0,24 met de tram. De prijzen voor de 2e klas waren respectievelijk ƒ 0,25 en ƒ 0,15. De VSM koos de wijste weg en besloot het personenvervoer af te stoten.

Het vrachtvervoer daarentegen bloeide. Het oorspronkelijk woonhuis van de familie De Graauw aan de Noordkade werd in 1917 beneden tot kantoor verbouwd. De VSM kreeg een eigen scheepsagent, die aan de wal werkte en voor de scheepspapieren zorgde. Hij regelde de vracht en zorgde dat de boten op tijd vertrokken. Ook dat het vee op tijd voor inscheping voor de veeboot aanwezig was, viel onder zijn verantwoordelijkheid.

En als er tijdelijk geen boten klaar lagen, zorgde de agent ervoor dat de aangeboden goederen veilig werden opgeslagen in de pakhuizen. De VSM was ook een van de eerste firma’s in Veghel met een telefoonaansluiting. In 1906 kreeg men telefoonnummer 12.

Een grote klant voor de VSM werd de de CHV die zich in 1918 in Veghel vestigde. Weliswaar voerde de Boerenbond de meeste graantransporten uit met hun schepen, de NCB I en de NCB II, maar de ontwikkeling van de CHV ging zo hard, dat die twee schepen het werk alleen niet aan konden. De VSM breidde zijn vloot dan ook behoorlijk uit in deze jaren: in 1918 kocht de VSM in Rotterdam stoomschepen van de NBDS op.

De spoorwegmaatschappij, die ook bootdiensten onderhield, stopte daarmee. In 1919 kocht de VSM zes schepen van de noodlijdende rederij Bergerboot uit Venlo.

Door deze groei was een reorganisatie en een heroriëntering nodig. In hetzelfde jaar 1919 maakte de voorzitter van de Raad van Commissarissen bekend dat de Veghelsche Schroefstoomboot Maatschappij voortaan door het leven zou gaan als de N.V. Koopvaart. Vanaf 1920 hield de VSM dus op te bestaan.

Tegelijk met deze reorganisatie verhuisde het hoofdkantoor van Veghel naar Rotterdam, al bleef de band met Veghel wel bestaan: er bleef een kantoor en in 1924 nam de N.V. Koopvaart de twee motorschepen van de Boerenbond over. En boven het Rotterdamse kantoor aan de Maaskade 64 woonde als “walbaas” een telg uit het Veghelse schippersgeslacht Van Asperen.

In 1920 verleende de gemeente Veghel vergunning voor de bouw van een scheepssmederij ten behoeve van het onderhoud van de schepen. Deze smederij aan de Noordkade 2 is tot 1939 in gebruik geweest. Daarna is het gebouw pakhuis geworden.

In 1928 nam de rederij de Venlose Bergerrederij over. Van 1928-1940 werden dagelijkse bootdiensten gevaren van de Zaanstreek-Amsterdam-Utrecht-Roermond v.v. en van Rotterdam-Dordrecht-Roermond v.v. Na de economische stilstand van de Tweede Wereldoorlog, kreeg de rederij in de naoorlogse jaren te maken met concurrentie van andere vrachtvervoerders zoals Van Gend&Loos en de spoorwegen. Uiteindelijk betekende dat het einde van de N.V. Koopvaart in 1962, een eeuw na de oprichting van de eerste en enige Veghelse rederij, die op zijn hoogtepunt wel 75 schepen in de vaart had.

de Koopvaart 1 in de haven van Veghel de Koopvaart 22 in de haven van Veghel

 

Ben Schilder stuurde ons de volgende illustraties toe (met dank, Ben !)

VSM opgericht in 1861 maar de statuten zijn in 1862 aangepast. Waarschijnlijk met naast de schippers de Grouw en Baas de ondersteuning van 26 industriëlen en kooplui uit Veghel en omgeving. Dit is vastgelegd in de Nederlandsche Staats-Courant van 19 maart 1862 (zie hieronder)

 

Reacties (50)

p.g ijzelenberg zei op 24 november 2009 om 21:02
Hoi, Mijn naam is Ijzelenberg mijn Vader heeft op de Koopvaart 16 gevaren als schipper ik zoek een foto van dat schip
Janus de Goeij zei op 4 december 2009 om 11:13
Geachte heer IJzelenberg,

de vereniging de Binnenvaart is een maritieme heemkundekring, die zich specifiek op het gebied van binnenvaartschepen uit oudere tijden richt. Zij hebben een website met een zeer uitgebreide database van binnenvaartschepen. Hier kunt wellicht een foto van de Koopvaart 16 kunnen vinden
jan van rijswijk zei op 31 januari 2010 om 16:14
Dag, lezers van dit verhaal.
ik ben op zoek naar de 'Bossche Boot', lijndienst Den Bosch v.s. Dordrecht
op deze voer mijn opa Straver.
Er was een stop bij De Rip in Andel.
Misschien behoorde dit schip ook tot de VSM ??
Henk van Wanrooij zei op 31 januari 2010 om 18:25
Geachte heer p.g ijzelenberg,
mij buurman Leo Franssen oud schipper van de Koopvaart heeft zijn hele verzameling van de koopvaart overgedragen aan het BHIC. Dit was een zeer uitgebreide collectie van gegevens en foto’s van en over de Koopvaart. Leo is helaas overleden, maar zijn collectie is bewaard gebleven.
F. Jungerius zei op 16 februari 2010 om 21:03
@ Jan;
Volgens mij legde de Jan van Arckel regelmatig in Andel aan (of bij de Rib of de Zwaan). Vaart nu rond als De Tijdgeest
De gegevens vind je hier: http://www.debinnenvaart.nl/schip_detail/4664/
Dus niet de Veghelse mij., maar de Bossche rederij Schuyt
H. van Dijk zei op 16 november 2010 om 11:57
Op 3 januari 1849 trouwt te Rotterdam:
Jan van Ouwerkerk, geb. Gorinchem, oud 28 jaar, van beroep Kapitein bij de rivierstoomvaart, wonende "te dezer stede aan boord van de stoomboot Jan van Arkel" met: Maria Lammerdina Weemhoff, geb. Engelen, oud 17 jaar, wonende te Veghel. (akte no. 667 van het Aangift Register , nr. 7 van het Huwelijks Register). Is verder iets over deze personen en dit schip bekend?
Mylene Rutten, namens BHIC bhic zei op 30 november 2010 om 15:11
Hallo,
Van Maria Lammerdina Weemhoff heb ik gevonden dat ze is geboren op 14 september 1831 te Engelen. Aangifte is gedaan op de 15e september 1831. Een verbetering van de akte heeft plaatsgevonden op 31 december 1831, hetgeen een wijziging qua naam opleverde namelijk van Johanna Petronella tot Maria Lammerdina.
B.Korporaal zei op 25 juli 2011 om 15:12
Ben Korporaal oud beurtschiper van de Koopvaart zoekt kontakt met ijzelenberg ik heb met zijn vader samen bij de Koovaart gevaren ik heb het laatste gevaren op de Mobil 3
de groeten van Ben Korporaal.
Re De Veghelsche Schroefstoomboot Maatschappij 1861-1962l zei op 25 juli 2011 om 15:27
Mijn naam is B.Korporaal oud beurtschipper van de Koopvaart en
zoek kontakt met IJzelenberg jr
Ik heb het laats op de Mobil 3 gevaren
dat weet hij wel de groeten van mijn
B.K.....ps ik heb nog met zijn vader
bij de Koopvaart gevaren............
P.G.Ijzelenberg zei op 31 oktober 2011 om 20:26
Mijn naam is Ijzelenberg ik wil graag in kontakt komen met Ben Korporaal.
Marilou Nillesen, namens BHIC bhic zei op 1 november 2011 om 10:36
@B. Korporaal en P. IJzelenberg: We gaan jullie via de mail met elkaar in contact brengen. Dan kunnen jullie onderling verder gegevens uitwisselen.
B. Korporaal zei op 24 januari 2013 om 11:25
B.Korporaal oud schipper bij de VSM, zoek een foto van de Koopvaart 17 daar heb ik op gevaren met mijn vader op de Maas Rotterdam Venlo Roermond v.v.
Annemarie van Geloven namens BHIC bhic zei op 15 maart 2013 om 18:46
Als we jou niet hadden, Rini!
Sjanie van der Pluijm zei op 1 april 2013 om 19:56
Zoek dhr. B. korporaal nog een foto van de Koopvaart 17? Mijn vader A. van der Pluijm was schipper op de Koopvaart 17 en ik heb een foto van de 17. Ik kan wel een kopie daarvan laten maken. Inmiddels is de 17 verbouwd voor plezier/visvaart. Maar hij vaart nog steeds.
B.Korporaal. zei op 1 mei 2013 om 21:43
Sjanie van der Pluijm heb je voor mijn een foto van de Koopvaart 17 ik heb daar ook op gevaren, 52 jaar geleden.
alvast bedankt,
Ben
B.Korporaal.. zei op 1 mei 2013 om 22:16
Hoe kom ik in kontakt met Sjanie van der Pluijm voor een foto van de Koopvaart 17?
Mariët Bruggeman, namens BHIC bhic zei op 2 mei 2013 om 09:46
Beste B. Korporaal,

ik heb Sjanie van der Pluijm even een mailtje gestuurd met het verzoek om op jouw vraag te reageren.

Met vriendelijke groeten,
B.Korporaal.. zei op 2 mei 2013 om 10:35
aan Mariet Bruggeman. Mag ik mail adres van Sjanie v.d. Pluijm of mag dat niet? ik weet niet of zij mijn adres weet.
verder mijn dank...
Mariët Bruggeman, namens BHIC bhic zei op 2 mei 2013 om 11:07
Beste B. Korporaal,

wij hebben de afspraak met onze bezoekers (zowel fysiek als via ons forum) dat wij geen adres- en email-gegevens aan anderen doorgeven, dus helaas kan ik je het email-adres van Sjanie niet doorgeven. Ik hoop dan ook echt dat ze op jouw oproep reageert.
B.Korporaal.. zei op 13 mei 2013 om 21:37
Mariet Bruggeman ik heb nog niets gehoord van Sjannie v.d. Pluym over de foto van de Koopvaart 17. hoe kom ik daar aan?? ik weet het niet gr van mijn ...
Sjanie van der Pluijm zei op 16 mei 2013 om 10:34
kunt u mij het adres van dhr. Korporaal geven dan kan ik de foto's van de Koopvaart 17 naar hem toesturen.
gr. Sjanie van der Pluijm
Mariët Bruggeman, namens BHIC bhic zei op 16 mei 2013 om 13:17
Beste B. Korporaal (en Sjanie), ondertussen heeft Sjanie haar emailadres op ons forum gezet bij haar bijdrage van 16 mei. U kunt dus via dit emailadres rechtstreeks met haar contact opnemen om zodoende de foto's uit te wisselen.
Veel succes en met vriendelijke groeten,
B.Korporaal . zei op 16 mei 2013 om 15:49
Aan Mariet Bruggeman van B. Korporaal ik heb je mail van 16 mei ontvangen maar waar vind ik het mailadres van Sjanie v.d. Pluijm mijn mailadres kan ik ook niet vinden geef anders mijn adres even door groeten van mijn
B.Korporaal zei op 16 mei 2013 om 20:00
aan mariet bruggeman ik heb een mail gestuurd aan sjanie van der der pluijm mail:la1sd32@kpnmail.nl, is dat goed maar ik krijg hem terug ik heb een brief naar haar gestuurd wil je even voor mijn kijken mijn dank
Mariët Bruggeman, namens BHIC bhic zei op 21 mei 2013 om 12:37
Beste Meneer Korporaal,
zou u zo vriendelijk willen zijn om via onze gewone email (info@bhic.nl) uw emailadres aan mij door te willen geven. U heeft namelijk uw emailadres bij uw bijdragen niet vermeld en daardoor kan ik dit ook niet doorgeven aan Sjanie.
Met vriendelijke groeten,
b.korporaal........................... zei op 21 mei 2013 om 17:03
aan mariet bruggeman .hier
b.korporaal mijn mail adres is
tuin1930@hotmail.nl ik heb
kontakt gehad met sjaniev.d.
pluijm dat is goed geregeld

bedankt grtoeten van
Mariët Bruggeman, namens BHIC bhic zei op 21 mei 2013 om 20:56
Fijn, Meneer Korporaal, dat het contact nu gelegd is.
Veel succes en met vriendelijke groeten,
Willem Oosterlee zei op 19 januari 2016 om 18:25
Vanmiddag in een Vlaardings prentenboekje een foto van de Koopvaart 16 of 17 in het Buizengat bij scheepswerf Figee
Weet nog een heel aardig verhaal van de Koopvaart 16
Willem Oosterlee zei op 20 januari 2016 om 23:03
Mariët, als ik op de link klikt en de 3 kolommen heb ingevuld gaat het niet verder dus geef me een link voor een kleine episode in 1962,
groet Willem
Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman bhic zei op 21 januari 2016 om 09:51
Wat vervelend Willem, dat het niet lukt om via onze website bij de link een verhaal door te geven. Je mag het ook gewoon aan ons mailen hoor (info@bhic.nl) tav mij, dan zorg ik dat het bij de juiste persoon terecht komt.
marinus verboom zei op 3 december 2017 om 16:06
ik ben een zoon van arie verboom welke op div schepen heeft gevaren na een periode als zet schipper op de Hilda eigenaar h bakker wilde vaart heeft vader de Koopvaart 28 gekocht dat schip had een deutz motor 600 rpm 140 pk
en is toen IRMA gaan heten en i in de sloop regeling naar Oltgensplaat gegaan alwaar het is gesloopt
ik zelf heeft in 1964 de Koopvaart 18 gekocht welke destijds in de rederij haven lag bij de S B S . gekocht waar een 100 PK Brons in stond 290 RPM .
daar hebben we na verbouwing ca 10 jaar mee gevaren tot 1975 waarna we de Damco 217 hebben gekocht ook weer de naam dolfijn gegeven nu wonen we aan de wal in sluiskil ik ben nog van der pluim dankbaar voor zijn raad gevingen
betreffende de BRONS om daar goed mee om te gaan , koopvaart liefhebbers allemaal gegroet ik ga nu het verhaal lezen
Norah zei op 3 december 2017 om 16:32
Koopvaardij en binnenvaart, verschillende begrippen.
Daan de Graauw zei op 22 januari 2018 om 15:27
Hallo, mijn grootvader was de direkteur/eigenaar van de Koopvaart N.V., mijn overgrootvader was mede oprichter van de VSM. Mijn oudere broer Henk heeft een boek met tekeningen van alle Koopvaart schepen en nummers. Ik heb zelf nog een aantal fotos die terug gaan tot 1900 ongeveer.
Stefaan smans zei op 6 augustus 2018 om 22:35
Weet hier iemand iets over de “ N.V! Nieuwe Helmondische Schroefstoomboot Maatschappij ? Ik kom deze tegen op een oude meetbrief en kan er geen info over vinden! Alle nieuws is welkom.
Graag kom ik ook meer Marinus Verboom in contact heb voor hem vragen ivm SBS.
Dank bij voorbaat.
Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman bhic zei op 8 augustus 2018 om 12:47
Beste Stefaan, ik heb dhr. Verboom inmiddels een mailtje gestuurd en hem attent gemaakt op jouw oproep.
Ik denk dat je op de krantensite www.delpher.nl vast wel wat over de Helmondse SchroefstoombootMij kunt vinden.
Margriet Windt en Steven Hendriks zei op 2 augustus 2019 om 00:00
Franciscus Hendriks was directeur van n.v koopvaart in Eindhoven en mijn opa. We zouden graag meer willen weten uit die tijd. Wie kan ons helpen?
Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman bhic zei op 2 augustus 2019 om 11:54
Je zou je vraag ook nog eens bij het RHC Eindhoven kunnen stellen (www.rhc-eindhoven.nl).
Maar ik hoop dat Daan de Grauw ook nog op deze oproep reageert. Ik zal hem voor de zekerheid nog even een mailtje sturen om hem op jullie oproep attent te maken.
Margriet Windt zei op 5 augustus 2019 om 10:56
Dank je wel Mariet.
Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman bhic zei op 20 januari 2021 om 14:17
We hebben van Ben Schilder deze twee stempelafdrukken van de Veghelse schroefstoomboot maatschappij mogen ontvangen. Deze stonden op een omslag uit 1879 van de firma Gebroeders Rath uit Veghel naar Alblasserdam. De betreffende omslag is geveild door Corinphila veiling 225/226 op 14/17 september 2016.

























Daan de Graauw zei op 21 januari 2021 om 13:39
Ik heb zo'n 24 fotos van Koopvaart schepen en kantoren, hoe kan ik die het beste plaatsen? en waar?
Marilou Nillesen
Marilou Nillesen bhic zei op 24 januari 2021 om 14:11
hallo Daan, bedankt voor je berichtje. Zou je de foto's willen mailen naar insturen@bhic.nl? Dan zetten wij je foto's (of een selectie ervan) erbij. Alvast dank!
Henk de Graauw zei op 24 januari 2021 om 14:45
Beste Marilou. Zal de foto’s sturen naar je. Heb ook kantoor Eindhoven erbij gedaan voor Steven Hendriks. Heb andere foto’s van kantoren er niet bij gedaan.
Prachtig boek wat mijn grootvader van het personeel heeft gekregen in 1927.
Groet Henk
Ben Schilder
Ben Schilder zei op 24 mei 2021 om 15:36
VSM opgericht in 1861 maar de statuten zijn in 1862 aangepast. Waarschijnlijk met naast de schippers de Grouw en Baas de ondersteuning van 26 industriëlen en kooplui uit Veghel en omgeving. Dit is vastgelegd in de Nederlandsche Staats-Courant van 19 maart 1862. Helaas lukt het mij niet een afbeelding hiervan te plaatsen
Marilou Nillesen
Marilou Nillesen bhic zei op 25 mei 2021 om 15:10
Bedankt voor je berichtje, Ben, en we zijn benieuwd naar je afbeelding. Als je die mailt naar info@bhic.nl ovv Veghelsche schroefstoomboot, dan zet ik deze er graag bij!

[aanvulling: En inmiddels hebben we het ontvangen en staan ze onder het verhaal]

Reageer op dit verhaal

Heb je al een account? Log in met je gegevens.

Heb je nog geen account? Plaats zonder inloggen, of Registreer een account

Help spam voorkomen en los de volgende som op:
Geef mij een andere som.

Lees ook deze verhalen