Watermolenweg
De oudste molen dateerde van 1849, dat wil zeggen: in 1849 werd aan de Watermolenweg een molen gebouwd ter vervanging van een oudere molen, vermoedelijk een standerdmolen, die al in 1540 genoemd wordt. De molen van 1849 was van het zogenaamde grondzeilertype (een molen waarvan de wieken vlak over de grond scheren en de zeilen vanaf de grond bediend moeten worden).
Hij diende als hulpkracht voor de watermolen op de Aa (gesloopt in 1897). Op het kaartje zijn zowel de windmolen als de watermolen te zien. Van 1883 tot 1897 was de molen eigendom van de gemeente Erp. In dat laatste jaar nam molenaar Franssen het over, totdat op 3 december 1949 een hevige storm een einde maakte aan de molen.
Vijf jaar later werden de restanten definitief opgeruimd.
Molentiend
Deze molen werd in 1866 gebouwd. Het was een zogenaamde stellingmolen. De naam van dit type molen is afgeleid van de stelling (zeg maar het plankier) die halverwege rond het molenlichaam loopt om de molen te kunnen bedienen (in tegenstelling tot een ‘grondzeiler”, waar dat vanaf de grond kan).
Binnen de bebouwing moest de molen namelijk extra hoog zijn om voldoende wind te vangen. De stelling van de Erpse molen was aanvankelijk van hout (zoals gebruikelijk), maar werd later vervangen door een constructie van stalen T-balken.
Tot 1924 werd de molen door de brouwersfamilie Van Grinsven gebruikt. Vervolgens werd de molen bemalen door Nicolaas de Bije. Vanaf 1949 gebeurde dat zo nu en dan door J. Fransen, die uiteindelijk in 1954 de molen moest slopen vanwege te hoge herstelkosten. Het molenhuis bestaat nog op het adres Molentiend 14.
Veerstraat (Boerdonk)
In Boerdonk stond veertig jaar lang een windmolen in de buurtschap “het Pontveer”. De molen werd hier in 1898 opgebouwd. Voordien was hij in Dordrecht als watermolen gebruikt.
In 1897 had molenaar Toon van Brussel de molen gekocht en hem in gedeelten per schip naar Boerdonk laten vervoeren. Van Brussel maalde hier tot 1938 de gewassen van de boeren uit de omgeving. In 1939 is de molen
gesloopt.
Cruijgenstraat
Aan het eind van de negentiende eeuw, in 1898, werd De Nijverheid, een stenen stellingmolen aan de Cruijgenstraat gebouwd. (Volgens de Molendatabase was dat overigens al in 1897).
De Nijverheid was een van Brabants schoonste molens. Helaas is hij tussen 1958 en 1960 gesloopt, zonder dat er directe aanleiding toe was: de molen was niet ernstig vervallen of zwaar beschadigd, zoals bij veel andere molens vaak het geval was als het einde kwam. De molen werd achtereenvolgens bemalen door J. Kruisen, A.J. van Grinsven en Jo Sondag.
De Roost (Keldonk)
De “jongste” van de Erpse molens, de achtkantige graanmolen De Hoop aan de Roost in Keldonk, komt oorsponkelijk uit het Groningse plaatsje De Wilp (gemeente Marum). Lang is gedacht dat de molen afkomstig was uit de Zaanstreek, maar die vergissing kwam waarschijnlijk voort uit het feit dat de molen geleverd is via de Zaanse molensloper en –handelaar De Boer. De Keldonkse molen is in 1903 in Erp opgebouwd door molenaar Chr. Raaijmakers uit Aarle-Rixtel, in opdracht van Tinus van Lith.
De Hoop was een betrekkelijk kleine molen, misschien wel de kleinste graanmolen van Nederland. Op 25 november 1908 verkocht Raaijmakers de molen aan L. van Lith, die de molen blijkbaar voor zijn zoon Martinus kocht. Na Martinus bemaalde diens zoon Sjef de molen. Sjef van Lith verkocht hem uiteindelijk aan landbouwer W.E. van Lankveld.
Vanaf de jaren zestig zijn pogingen in het werk gesteld de molen te behouden. Op 28 september 1962 beraadslaagde de gemeenteraad over een plan om de molen met 650 m2 grond van Van Lith te kopen voor een prijs van ƒ 8.000,-. Op de restauratiekosten van ƒ 17.500,- zou een subsidie van 40% te verwachten zijn. De gemeente bleek echter niet in staat de nodige financiën bij elkaar te krijgen. Burgemeester Cappetti merkte tijdens de raadsvergadering op: "Naar alle waarschijnlijkheid zal de molen binnen twee jaar in elkaar ploffen".
Die voorspelling kwam niet helemaal uit, maar in oktober 1972 werd de molen dan toch vanwege het doorzettende verval gedeeltelijk gesloopt. Na de sloop is de molen opgeslagen op de werf van molenmaker Adriaens uit Weert.
In 1991 werd een tweede poging gedaan tot herbouw van de molen. Ook deze poging bleef in goede bedoelingen steken. Opnieuw in 2002 toonde het molenbouwbedrijf Adriaens volop bereidwilligheid om de herbouw van de molen in Keldonk te steunen. In zijn vrije tijd heeft Adriaens de molen gerestaureerd. Alleen de plaatsing levert nog vele problemen op.
Op 31 december 2007 werd de "Stichting korenmolen De Hoop Keldonk" opgericht met als doel de herbouw van de molen op de nog aanwezige onderbouw (het witgeschilderde deel op de foto). Met behulp van vele vrijwilligers en ondersteuning van gemeente en provincie is in 2011-2012 die onderbouw gerestaureerd. In een tweede fase moet ook de bovenbouw met het maalmechaniek in oude staat worden teruggebracht. De stichting heeft een website, waar je de actuele stand van zaken kunt volgen.
