Hij schreef zelf over dat begin: “In 1832 Pastoor dezer parochie geworden zijnde, besloot ik een Gesticht van Liefdadigheid op te rigten, uitsluitend in het belang der arme kinderen mijner parochie, die geene gelegenheid hadden eenig onderrigt te ontvangen. Ik had niets anders op het oog, dan het oprigten eener school, waarin die arme kinderen zouden onderwezen worden in lezen, schrijven, naayen en breyen”.
De Zusters van Liefde streven ernaar te leven en werken vanuit Barmhartigheid, Eenvoud en Godsvertrouwen met als voorbeelden hun patrones Maria en hun tweede patroon Vincentius a Paulo. Officieel heet de congregatie dan ook Zusters van Liefde van O.L.V. Moeder van Barmhartigheid SCMM (Sorores Caritatis Matris Misericordeae), maar gezien de grote invloed van Mgr. Zwijsen kennen we ze ook als “Zusters van Zwijsen”.
Begonnen als zuivere onderwijscongregatie, richtte de congregatie zich in de praktijk in de loop der tijd ook op ziekenverpleging, bejaardenzorg, maatschappelijk werk en pastorale zorg.
Voor het opstellen van de leefregel ontleende Zwijsen een groot aantal paragrafen aan de constituties van de Barmhartige Zusters uit Münster. Hoewel de statuten in 1838 door het bisdom werden aanvaard, volgde pauselijke goedkeuring pas in 1848, na een lange en moeizame weg.
Zwijsen dacht aanvankelijk aan een groep van niet meer dan dertien zusters. Het aantal aanvragen uit het gehele land en uit alle lagen van de bevolking werd echter zo groot, dat Zwijsen zich kon permitteren om aan postulanten te vragen geld mee te brengen.
De congregatie vestigde zich spoedig in vele plaatsen; bij de dood van de stichter in 1877 hadden de Zusters van Liefde van Tilburg vestigingen tot ver over de grens. In 
Noord-Brabant hadden ze kloosters in:
- Aarle-Rixtel, Klooster O.L. Vrouw Visitatie;
- Asten, Klooster H. Bartholomeus;
- Budel, Klooster O.L. Vrouw van Overwinning;
- Cuijk, Klooster H. Johannes Evangelist;
- Diessen, Klooster H. Theresia;
- Dussen, Klooster H. Petrus Stoel;
- Eindhoven, Huis van den Zoeten Naam van Jezus (Stratum); Klooster Tivoli; Huize Miriam; Huis van het H. Hart van Jezus of R.K. Binnenziekenhuis; Klooster H. Paulus;
- Geertruidenberg, Klooster H. Agnes;
- Geffen, Klooster Sint Petrus Banden;
- Grave, Klooster De Wijnberg en Gesticht H. Johannes Nepomucenus, klooster De Wijnberg;
- Hank, Klooster Sint Jan Evangelist;
- Helmond, Klooster van de H. Aloysius; Klooster Sint Antonius van Padua; Huize Sint Jozefzorg;
- ‘s-Hertogenbosch, Huis van de H. Antonius van Padua; Zusterhuis (Hinthamerstraat 204); Huize Sint Agnes;
- Heusden, Sint Antoniusgesticht;
- Hilvarenbeek, Sint-Adrianusgesticht;
- Leende, Sint Catharinagesticht;
- Liempde, Sint Albertusgesticht;
- Made, Klooster-pensionaat Sint Jozef, voorheen H. Maria Magdalena;
- Moergestel, Klooster Sint-Stanislaus;
- Oerle, Klooster van de H. Paulus van het Kruis;
- Oss, Klooster H. Alphonsus de Liguorio, Sint Leonardusgesticht; Klooster in het Sint Annaziekenhuis;
- Rosmalen, Huize Maria-Oord;
- Sint-Michielsgestel, Klooster huize Sint Adrianus;
- Stiphout, Klooster HH. Driekoningen in Kasteel Croy; Klooster O. L. Vrouw van ’s-Hertogenbosch;
- Tilburg, Klooster O.L. Vrouw Koningin van de Vrede; Klooster Kievitshorst; Klooster en Ziekenhuis Sint Elisabeth (Jan van Beverwijckstraat); Klooster en Sint Elisabethziekenhuis (Gasthuisring 58); Klooster H. Ignatius; Klooster O.L. Vrouw Hulp der Christenen; Sint Rochusgasthuis; Sint Annahofje; Klooster H. Alphonsus Rodriguez, Sint Jozefgasthuis; Moederhuis van de Zusters van Liefde; Sint Leonardusgesticht, Klooster Heikant; Klooster H. Johannes Maria Vianney;
- Udenhout, Huize Sint Felix de Valois;
- Vught, Huize Steenwijk.
De Zusters van Liefde van Tilburg hadden buiten Noord-Brabant vestigingen in onder andere Amsterdam, Arnhem, De Bilt, Delft, Deventer, ’s-Gravenhage, Kerkdriel, Kampen, Leeuwarden, Medemblik, Utrecht en Venlo. Buiten Nederland kende de congregatie vestigingen in Duitsland, Italië, de Verenigde Staten, Brazilië, Suriname, Zimbabwe en Indonesië.
Foto’s
Joannes Zwijsen (1817-1877). Bron: KRO, Katholiek ABC, lemma Joannes Zwijsen.
Tilburg, wachtkamer van de polikliniek in het St. Elisabethziekenhuis, met een zuster van Liefde aan de telefoon, 1930. Bron: Regionaal Archief Tilburg, fotonr. 010897.
Tilburg, Zusters van Liefde van O.L.V. Moeder van Barmhartigheid in de tuin van het succursaalhuis op Korvel, 1952. Fotograaf: Fotopersbureau Het Zuiden. Bron: Regionaal Archief Tilburg, fotonr. 050400.
Oss, kleuterschool aan de Torenstraat, 1954-1955. Bron: BHIC, fotonr. DCOSS-000008.
Tilburg, zr. Josephina moeder overste van de Zusters van Liefde aan de Oude Dijk, 1956. Fotograaf: Fotopersbureau Het Zuiden. Bron: RAT, Fotonr. 050850.
Cuijk, diamanten kloosterjubileum van zuster Bernardina, 1968. Fotograaf: Fotostudio Jan Waarma. Bron: BHIC, fotonr. CUI0892.
Bronnen
Jan Smits, Vademecum van religieuzen en hun kloosters in Noord-Brabant. Alphen a/d Maas, 2010.
Website Zusters van Liefde.
Erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven, Database Kloosters in Nederland, Kloosterorganisatie: Zusters van Liefde (Tilburg) (Z153).
