skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman Bhic
Menu
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman Bhic

Diefstal uit de Lieshoutse korenwindmolen

Henk Beijers
Henk Beijers
vertelde op 4 december 2017
bijgewerkt op 5 december 2017
Francis van de Ven werd aangeklaagd in een rekest van de schepenen van de baronie en heerlijkheid Lieshout in kwartier Peelland. De dader woonde voorheen binnen dat dorp, maar werd er uit verbannen nadat hij in 1776 een inbraak had gepleegd in de korenwindmolen van Lieshout.

Hij werd gesnapt en moest die diefstal bekopen met een stevige geseling, één van de lichtere lijfstraffen, en het vonnis van 10 november 1776 luidde bovendien dat hij zich sindsdien nooit meer in de jurisdictie van Lieshout mocht vertonen. Hij was ook niet meer gewenst binnen de grenzen van de generaliteit. Men had hem ook nog te verstaan gegeven dat hij bij een volgende overtreding een zwaardere lijfstraf kon verwachten als hij wederom in handen van de justitie zou vallen.

Francis tilde er kennelijk niet zo zwaar aan en na verloop van tijd vestigde hij zich toch weer metterwoon binnen Lieshout. Je moet maar lef hebben! De drossaard kreeg daar lucht van en voelde zich verplicht alles in het werk te stellen om die dekselse Francis achter de tralies te krijgen. Probleem daarbij was dat Francis bekend stond als een onverschrokken persoon die geweld niet schuwde en min of meer lak had aan justitie.

Hulp door derden

De drosaard was zich daar terdege van bewust en wist dat Francis een type was die men niet met fluwelen handschoentjes kon aanpakken. Je wist immers nooit hoe hij zou reageren. Eenmaal in handen van justitie gevallen zijnde mocht hij natuurlijk onder geen beding ontsnappen was de overweging van de drossaard Johannes Jacobus Ribbius. Hij nam contact op met de hoogschout van stad en Meierij en vroeg of hij in dit bijzondere geval assistentie zou kunnen krijgen van de zes dienaren van justitie die in dienst waren van de hoogschout.

Die hellebaardiers kwamen over vanuit ’s-Hertogenbosch naar Lieshout en de arrestatie was een kwestie van het juiste moment afwachten. Ze hadden vrij snel de dader opgespoord, maar toen ze hem wilde vastgrijpen bleek hij de beschikking te hebben over een sabel. Francis zag zelfs kans om een van de justitiële dienaars dreigend tegemoet te treden en zou hem zelfs doorstoken hebben, mits die niet door de anderen in veiligheid gebracht was. Na de nodige schermutselingen gelukte het toch Francis definitief bij de kraag te grijpen en te arresteren.  

Kameraden van Francis in actie

via RijksstudioOp dat moment verschenen plotseling hulptroepen die probeerden om Francis uit zijn gevangenschap met geweld te ontzetten. Eén van hen had een snaphaan in de hand en bedreigde zowel de drossaard als de justitiële dienaars. Het plan mislukte en uiteindelijk kon Francis overgebracht worden naar de gevangenpoort in ’s-Hertogenbosch. Hij onderging zoals hem destijds was aangezegd een zwaardere lijfstraf. Intussen schreef de drossaard enen remonstrantie over alles wat was voorgevallen en overhandigde die aan de regenten van Lieshout. Die bogen zich over de inhoud ervan en schakelden maar liefst drie advocaten in om die remonstrantie serieus te bestuderen en daarna hun oordeel bekend te maken.

De zwaardere straf was naar hun oordeel volkomen correct. Daarna was het volgens die rechtsgeleerden helemaal verantwoord om Francis van de Ven voor een aantal jaren te laten opsluiten in een tuchthuis op kosten van de dorpskas van Lieshout. Het laatste woord was aan de Haagse heren die belast waren met de Meierijse zaken en die gingen akkoord met de voorgestelde zwaardere straf en opname in een tuchthuis. Welk tuchthuis het uiteindelijk zou worden staat in de akte niet vermeld. 

bronvermelding

BHIC 178 inv.nr.115 Resoluties van de Staten Generaal dienstjaar 1777 op folio 432 – maandag 23 juni 1777

Reacties (8)

Stefan van de Vin zei op 22 augustus 2022 om 22:14
Dag meneer Beijers,

Ik ben sinds een tijdje bezig met een stamboom onderzoek van mijn familie.

Francis van de Ven is een directe voorvader van mij.

Heeft u hier nog meer informatie over.

Ik heb al informatie gekregen via de BHIC

Alvast bedankt voor uw aandacht

Met vriendelijke groet

Stefan van de Vin
Henk Beijers zei op 23 augustus 2022 om 14:31
Goedemiddag Stefan
Directe informatie over Francis van de Ven heb ik eigenlijk niet. Ik heb naar hem nooit specifiek genealogisch onderzoek gedaan. Wat je zou kunnen doen is naar mijn website gaan waar zo'n 41.000 folio's met historische informatie over grofweg de meierij op staan uit allerlei archiefbronnen. Op de website staat rechtsboven een blokje om te zoeken en je zou dan misschien eens kunnen intikken 'lieshout' en dan krijg je op het scherm allerlei vermeldingen van akten waar LIESHOUT in genoemd wordt en mogelijk staat er dan ook ergens informatie tussen over je eigen voorouder, maar dat weet ik echt niet. Als het zo is dan kom je het vanzelf tegen als je alle aangegeven akten doorneemt, maar dat zijn er nogal wat.
Hopelijk kun je de moed opbrengen om aan die klus te beginnen. Kijk op henkbeijersarchiefcollectie.nl ....ik wil maar even aangeven dat ik nooit uitgebreid genealogisch onderzoek heb gedaan naar Brabantse families, uitgezonderd mijn eigen voorouders. Ik wens je van harte veel succes en hoop dat je in de vele Lieshoutse akten Francis tegenkomt.
Peter van de Laar zei op 15 november 2022 om 16:17
Stefan,
In d'n Effer, het informatieblad van Heemkundekring 't Hof van Liessent, is in 2017 (30ste jaargang, nr. 2) een artikel verschenen over "Cis van der Ven"., zoon van de hierboven vermelde Francis. Ook hij had een volle kerfstok....
Mogelijk hebben ze nog een exemplaar liggen dat je kunt bestellen. Ik denk dat het ook aanwezig is bij het BHIC.
Stefan van de Vin zei op 16 november 2022 om 16:28
Goedemiddag Peter en Marilou,

bedankt voor de informatie. Ik kom zeker een keer naar het BHIC
om het artikel te lezen. Een broer van deze Cis, Johannes van de Ven
is naar Kessenich vertrokken vanuit. Dit is de lijn die mijn stamboom volgt.
Henk Beijers zei op 16 november 2022 om 17:30
Zoals vaak is een artikel een mooie aanleiding om verder onderzoek te doen.
Dat blijkt dus hier ook weer het geval!
Egbert zei op 16 november 2022 om 17:42
Er is veel te vinden over de broers van de Ven in het archief van de schepenbank Lieshout aanwezig bij het Regionaal Historisch Centrum Eindhoven.
www.rhc-eindhoven.nl

Niet alleen Francis maar ook zijn broer Peter was uit Lieshout verbannen.

ORA Lieshout 48, folio 26v
Ondervraging van getuigen: Michiel v. Heertum, Wouter Clomp, Peeter v.d. Putten, Johannis Hendrik Swinkels, Johannis Jan Brouwers en Gerrit Verberne.
Op 6-2-1769 maakten Jan, Nicolaas en Francis v.d. Ven en Jan Jacob Thonis ruzie in de herberg van Dirk Swinkels, ze staken met messen naar bezoekers en bedreigden en verwondden hen. Ook aanwezig; Francis v. Heertum en Hendrik v. Osch. 1769.

ORA Lieshout 48, folio 31
Ondervraging van getuigen: Wilhelmus v.d. Cruys, Francis v.d. Weijer, Jan Francis Kuypers, Laurens Jan Maas, Willem Brouwers, Huybert v.d. Boogaart, Francis v. Hertum en Hendricus Rooyackers. In de nacht van 15-16 Dec. 1768 zijn uit het huis of schuur van Wilhelmus v.d. Cruys 11 vaten koren en 3 vaten zaad gestolen.
Er wordt gevraagd of iemand Nicolaas, Francis en Peeter v.d. Ven in de omgeving van het huis van Joost Janssen v. Hertum gezien heeft met zakken bij zich. 1769.

ORA Lieshout 48, 152v
Geertruy v. Duynhoven wed. v. Hendrik v. Deursen verklaart op verzoek van Jan de Jong, dross. dat zij, omstreeks Kerstmis, 'smorgens vroeg op haar erf Francis v.d. Ven 'n paal uit de grond zag trekken. Zij trok hem die paal uit handen, waarop hij wegliep. 1772.

ORA Lieshout 48, folio 153
Peter en Hendrik v. Deursen en Dorus Swinkels verklaren op verzoek van Jan de Jong, dross. dat zij in de nacht van 13-14 Aug. de hof van Peter v. Deursen bewaakten, omdat er onlangs gestolen was. Ze hoorden iets in de hof van buurman Peeter Rooyackers, waar zij Francis v.d. Ven en nog iemand zagen. Ook verklaarden ze, dat gen. v.d. Ven bonen geplukt zou hebben en in 1771 van 't veld van Tony Dirk Bernarts aardappelen gehaald samen met Corneelis Gerrit Corneelissen. 1772.

ORA Lieshout 49, folio 83
Johannes Baartmans, molenaarsknecht, verklaart, dat Hendrik Jacobs v.d. Wijer, broodbakker, hem vertelde, dat men bij hem ’n zak met wat koren bracht, waar zich veegsel en smeersel van de kammen van ’n rad in bevonden. Gen. Baartmans verklaart tevens dat hij op 13 Juni ’sochtends vroeg licht op de molen zag en hoorde. In de nacht van 21-22 Juni, toen hij met Antony Vlemmings, eveneens molenaarsknecht, de molen bewaakte, klommen er mensen naar boven in de molen. Ze herkenden; Francis en Peeter v.d. Ven en vermoedelijk ook Johannes v.d. Ven. 1776.

ORA Lieshout 49, folio 85v
Hendrik Jacobs v.d. Wijer, broodbakker, legt verklaring af in bovenvermelde zaak. Hij weet niet meer precies wie het koren gebracht heeft. Iemand uit het gezin van Francis v.d. Ven, Claas v.d. Ven of van wed. v. Gerit Cornelissen. 1776.

ORA Lieshout 49, folio 88
Verklaring van Pero Francis Maas, dat hij Francis en Claas v.d. Ven verschillende malen uit de velden zag komen met hout en dat Claas v.d. Ven hout kapte van de eikeboom, staande in de Horst en eigendom van getuige.
Tevens heeft hij gezien dat Cornelis Gerit Cornelissen kersen plukte van zijn boom. Bovendien zijn er aardappelen en peulvruchten en stro uit zijn schuur gestolen.
Bartel Marcelis Cluytmans werd door zijn broer Antony gewaarschuwd, en betrapte Francis v.d. Ven die hout weghaalde, ook had hij vlas of boekweit bij zich.
Johannes Jan v. Osch verklaart, dat hij enige jaren geleden 'n slagboom kwijtraakte en die in het huis van Jan Jacobs Daniëls terugzag. Bovendien heeft hij gen. Daniëls met Francis v.d. Ven op andermans terrein hout zien kappen. 1776.

ORA Lieshout 49, folio 89v
Leonardus v. Heertum en Jan Thony Houts leggen verklaring af over diefstallen, enige jaren geleden gepleegd door Francis v.d. Ven, Arnoldus Cornelissen e.a. 1776.

ORA Lieshout 49, folio 91
Ondervraging van getuigen: Francis v.d. Wijer, Dirk Spoordonk en Lourens Jan Maas over de gedetineerden Francis en Peeter v.d. Ven. 1776.

ORA Lieshout 49, folio 92v
Johannes Baartmans en Antony Vlemmings verklaren, dat de vrouw van Francis v.d. Ven hen kwam verwijten, dat zij de broers van v.d. Ven verraden hadden. 1776.

ORA Lieshout 49, folio 95v
Jan de Jongh, dross. alhier, machtigt Johannes v. Ommeren, dross. te Stiphout, en proc. te Helmond, om in zijn naam procedure te voeren tegen Francis en Peeter v.d. Ven. 1776.

ORA Lieshout 49, folio 116
Ondervraging van getuigen: Johannes Goord Clomp, Luycas Corstjaan Peeters, Thomas Hendrik Cuyten en Johannes Hendriks v. Houts i.v.m. ruzie tussen Arnoldus Gerit Cornelissen en zijn broer Cornelis Gerit met Dirk Dirk Jansen.
Begonnen in de herberg van Hendrik v. Osch. Genoemde Jansen werd later op weg naar huis aangevallen door Peeter Aarts v. d. Ven, die gebannen is uit Lieshout. 1777.

ORA Lieshout 49, folio 118v
Gijsbert de Haan, vorster en Johannes Daniël Clavel, Felix Bredesteijn, Jacob Eggeter en Wensel Marckx, gerechtsdienaren van den Bosch, verklaren dat zij Francis v.d. Ven moesten aanhouden. Deze was verbannen uit Lieshout, maar verbleef bij de wed. v. Augustinus Frilings, eerder wed. v. Aart Jansse v.d. Ven.
Bij aanhouding van Francis v.d. Ven werden ze aangevallen door Johannes, Claas en Aart Francis v.d. Ven. Ook werd op hen geschoten met hartvangers. 1777.

ORA Lieshout 49, folio 121
Ondervraging van Francis v.d. Ven. 1777.

ORA Lieshout 49, folio 123v
Ambrosius Francis Swinkels geh. met Brigita Morees legt verklaring af over ruzie tussen hen en Petronella, vrouw van Claas v.d. Ven, n.a.v. het feit dat Francis en Peeter v.d. Ven uit deze heerlijkheid verbannen zijn, maar er toch steeds verblijven. 1777.

ORA Lieshout 49, folio 130
Jean Daniël Claveld, Felix Bredensteijn, Wensel Markus en Jacob Aegeter, gerechtsdienaren van den Bosch, leggen ’n verklaring af n.a.v. de aanhouding van Francis v.d. Ven. 1777.

ORA Lieshout 49, folio 133v
Jan Hemmez, jager, kamerbewaarder en eerste deurwaarder der raden van Brabant en landen van Overmaas, laat -op grond van 'n amendement crimineel- beslag leggen op de goederen van Johannes v.d. Ven. 1777.

ORA Lieshout 49, folio 135
Verklaring van Margareta v. Duynhoven, wed. v.Francis v.d. Brand, winkelierster, en Hendrina Jan Peeters, vrouw van Hendrik Maas n.a.v. bepaalde uitlatingen, geuit door de vrouw van Claas v.d. Ven, i.v.m. de arrestatie van Francis v.d. Ven. 1777.

ORA Lieshout 49, folio 136
Hendrik v.d. Bomen, molenaar en Peeter v. Gelderop, molenmeester te Mierlo, leggen 'n verklaring af over uitlatingen gedaan door de vrouw van Claas v.d. Ven en door wed. v. Aart Janse v.d. Ven. 1777.

ORA Lieshout 49, folio 138
Elardus Albertus Rovers, als sequester (bewaarder van betwist goed) over de boedel van Jan v.d. Ven, zal publiek verkopen de vruchten en ’t schaarhout op de landereijen en de landereijen publiek verhuren. 1777.

ORA Lieshout 49, folio 168v
Gijsbert de Haan, vorster en Nicolaas Bongaerts, gerechtsdienaar alhier, Hendrik Anthony ter Beek, vorster en Adriaan Simons, schutter te Beek en Donk, Bernard de Ruyter, vorster en Dirk v.d. Linden, schutter te Aarle-Rixtel leggen 'n verklaring af i.v.m. het aanhouden van Peeter v.d. Ven, die uit deze plaats gebannen is, maar steeds bij zijn moeder, wed. Aart Janse v.d. Ven verblijft. 1779.

ORA Lieshout 49, folio 185
Testament van Maria Claas Huybers wed. v. Aart Janse v.d. Ven, later van Augustinus Frilings.
Erfg. haar kleinknd. Johannes en Francis, knd. v. Francis en Hendricus en Margarita, knd. v. Nicolaas. 1779

ORA Lieshout 49, folio 201v
Verklaring van Nicolaas Bongaarts en Gijsbert de Haan. Eerstgenoemde zag op 17 Maart 1780 in het huis van Francis v.d. Ven, dat er ’n vuur gestookt werd van bijenkorven in ’n zijvertrek, grenzend aan zijn huis.
Daar hij wist, dat gen. v.d. Ven geen bijen hield en er de laatste tijd op verschillende plaatsen bijenkorven gestolen waren, is hij naar pres. schepen Johannes v.d. Heuvel gegaan. Deze was afwezig, maar Gijsbert de Haan, vorster is meegegaan.
Naderhand kwamen Johannes v.d. Heuvel en schepen Wilhelmus Brouwers en heeft men ’n onderzoek ingesteld. 1780.

ORA Lieshout 49, folio 206
Inventaris van de inbeslag genomen goederen van de huisvrouw van Francis v.d. Ven. 1708.
Stefan van de Vin zei op 30 november 2022 om 19:03
Goedeavond,

ik was vandaag bij de heemkunde in Lieshout geweest om een koppeling te zoeken.
tussen de oude huis benummering uit de Huizenlijst 1736 en de minuutplannen.
Dit blijkt door Dhr Merkelbach zijn gedaan. Gelukkig kan ik zelf de minuutplan opzoeken
en redelijk begrijpen omdat ik landmeter van beroep ben.

Verde heb ik een digitaal kopie gekregen van d'n Effer over het verhaal van Cis van de Ven.
wel een indrukwekkend verhaal.

iedereen bedankt voor de informatie

Reageer op dit verhaal

Heb je al een account? Log in met je gegevens.

Heb je nog geen account? Plaats zonder inloggen, of Registreer een account

Help spam voorkomen en los de volgende som op:
Geef mij een andere som.