Een optocht van kinderwagens

Dat vertelde cafébaas Rein Broeren in 1994 aan De Gelderlander over de Corneliusverering in Vortum-Mullem.

Dat Vortum-Mullem na 1880 kon uitgroeien tot een bescheiden regionale bedevaartplaats was het werk van pastoor Sweens, die zich sterk inzette voor de Corneliusdevotie. Waarom Cornelius? Omdat de oude kapel in Mullem al sinds de vijftiende eeuw was toegewijd aan Cornelius. Deze kapel wordt voor het eerst genoemd in een stuk uit 1424. Het eikenhouten beeld van Cornelius (86 cm hoog) is omstreeks 1500 gesneden en werd het middelpunt van de devotie. Rond 1960 is het ontdaan van zijn veelkleurige beschildering.

In 1879 werd de oude kapel in Mullem afgebroken, en kwam tussen Vortum en Mullem in een nieuwe kerk van architect J. Buijsen uit Boxmeer. Tegelijk werd Vortum-Mullem tot parochie verheven. F.J. Sweens werd de nieuwe pastoor en hij zette zich bijzonder in voor de verbreiding van de Corneliusdevotie. Het feit dat paus Leo XIII in 1880 een volle aflaat schonk, hielp daarbij enorm. Die aflaat kon verdiend worden tijdens het Corneliusoctaaf. Sweens richtte later, op 20 februari 1887, ook nog een Corneliusbroederschap op.

Op 16 september 1880, de feestdag van Cornelius, werd de neogotische kerk ingezegend. De vader van Rein Broeren, geboren Vortummer, was daar blij mee. “Het buurtschap was voor de Hoogmissen aangewezen op Sambeek. En het kwam regelmatig voor dat kerkgangers die op zondagmorgen te voet naar Sambeek moesten na de mis even een afzakkertje namen. En het gebeurde nogal eens dat de mannen pas maandagmorgen thuis weer aan kwamen sukkelen. Ze waren dan, onderweg naar huis, in de rogge langs de kant van de weg in slaap gevallen.”

De Corneliusverering zorgde aan het begin van de vorige eeuw voor veel levendigheid. “Rond de zestiende september was een hele week gemoeid, maar de zondag, dat was de hoofddag. De kerk zat dan mud- en mudvol. ’s Middags was er na de mis een enorme processie die heel plechtig was. Die trok een paar keer rond de kerk en die eindigde in de tuin van de pastorie.”

Als misdienaar heeft Broeren het allemaal van nabij meegemaakt. “Dat was hard werken. Je moest met zo’n baldakijn rondsjouwen waaronder pastoor Van Looveren liep. Die droeg een monstrans waarin een relikwie van Cornelius zat. Meer een soort broodkruimel die dan een stuk bot of zoiets zou moeten zijn geweest. Eén van de misdienaars moest dan achteruit lopend met een zwaar wierookvat de pastoor in de rook zetten.”

Ook voor de pastoor was het afzien. “Die liep in een paar centimeter dikke kazuifel met daaromheen ook nog eens een velum. Als het dan wat warm was, dan had die goeie man geen droge draad meer aan zijn lijf.” De kinderzegening, op de maandag en de woensdag van de Corneliusweek, was een bijzonder aspect van de devotie. Broeren: “De kinderen kregen dan een ‘natte’ zegen en dan waren ze gevrijwaard van de vallende ziekte. Maar een garantiebewijs kregen ze er niet bij.”

Na de oorlog kwam de Vortumse bedevaart op een laag pitje te staan. De kerk was in 1944 door de Duitsers opgeblazen en pas in 1953 werd een nieuw bedehuis ingezegend. Ook de kinderzegening trok steeds minder kinderwagens. “Daar komen voornamelijk inwoners van Vortum-Mullem op af. Och ja, het vervlakt allemaal. En dat is eigenlijk toch wel jammer”, vond Broeren. De laatste processie werd in 1962 gehouden. De broederschap is in 1966 opgeheven.