Een poëziealbum uit Roosendaal (1941-1944)

Wat moet ik hiermee?

Fotoboek voor fotoboek bladerde ik door. Twee mensenlevens kwamen in fotovorm voorbij. De jeugdfoto’s van mijn oom had ik nooit eerder gezien. Enkele jeugdfoto’s van mijn tante wel (omdat mijn moeder er ook een identiek exemplaar van had bewaard). Wel jammer dat ik veel foto’s niet kon plaatsen v.w.b. datum en/of locatie.  De rol en naam van de gefotografeerden (waren dit ooms, tantes, neven en nichten?) en gebeurtenissen (bij welke gelegenheid is deze foto gemaakt?) bleven zo verborgen. Voor altijd? Waarschijnlijk wel.

Een geborduurd boekje

Een klein boekje met stoffen kaft trok mijn aandacht. Het bleek een poëzie-album te zijn. Al bladerend en de kleine rijmelarijen lezend kreeg ik oog voor de bijzondere inhoud. 

• Het album (gedateerd 8.1.1941) was een verjaardagsgeschenk van mijn moeder aan haar zus die op deze dag 8 jaar oud was geworden.
• “Niet knoeien svp” en “Niet met potlood in schrijven svp”  was zorgvuldig in sierlijke letters op de binnenzijde van het kaft en blz 1 geschreven. Ze was er dus zuinig op!

In dichtvorm is het volgende vastgelegd:

Dit boek behoort aan mij zolang ik hoop te leven
Egbertdina is mijn naam mij door de doop gegeven
Blok dat is mijn vaders stam
Dedemsvaart is de plaats waar ik ter wereld kwam.

De gedichten van haar vader en moeder op blz. 1 en 2 tonen veel genegenheid en godsvertrouwen. De dichtwens van mijn moeder dat haar zusje 100 jaar oud mocht worden is niet uitgekomen.  Wat wel uitkwam waren haar wensen voor “een ventje met een goed tractementje”  en “een huis wondermooi, ‘s-morgens vroeg uit de kooi”.  Mijn tante en oom hebben vele jaren in de zorg gewerkt. Zij maakten lange dagen van vroeg tot laat en ook in onregelmatige diensten. Toen zij huwden was er geen geld voor hun huwelijksreis, maar daarna is alles goed gekomen.

Ter herinnering

De familie was in 1941 in Roosendaal woonachtig. Vanaf 9 januari 1941 schreven navolgende Roosendaalse “kennisjes en vriendinnetjes” een gedichtje met hun naam (ter herinnering!):  M. Niekerk, J.F. de Heer, Maatje de Jonge, Nelly de Jonge, Jannie van Sabben, Jannie van Sluijs, Jantje Westerhof, Anna Willems, Nelly Minderhout, Basje en Adri Rietveld, Kaatje Leys, L. Oostendorp (die noteerde dat zij op 31 mei in de wieg was geworpen!), Betsy Boeren (geboren 19 november), E. Kloosterman (in de wieg gesmeten op 7 maart) en Mien Bredewolt.

Ook in de zomer 1942 werd er gedicht door Riet van Giels en later dat jaar door Joke Renu. T. Oostdijk uit Oud-Gastel gaf een goed raad: “Als je nog eens trouwt, zorg dan goed voor kachelhout”.

Nellie Klink uit de van Gilzestraat 18 in Roosendaal schreef in juni 1944 in het album. Het poezie-album ging in het oorlogsjaar ook mee naar Apeldoorn. In augustus 1941 schreven nicht Femmy en vriendinnetje Antoinette Tiemessen hun rijmpjes in het album.

Oorlog

Tot 7 november 1944 lijkt in het album de oorlog ver weg. Plots duiken de namen, registratienummers en Engelstalige gedichtjes op van de ingekwartierde Engelse militairen Sam, John, Ken en E. Braithwaite en twee onleesbare namen van soldaten van het 1st battalion Leicestershire Regiment. Er is zelfs een tekst in de Duitse taal van de hand van Hans Klamper (een Oostenrijker in dienst van het Britse leger). Hierna stopt het dichten. Het poëziealbum is tot de laatste bladzijde volgeschreven.

Inmiddels heb ik contact opgenomen met het historisch archief van de het Leicestershire regiment en hen een email gestuurd. Voor Roosendalers die in contact willen komen met de beheerders van dit archief hierbij hun e mailadres: remember@wartimememories.co.uk

Oproep

Bijna 80 jaar later lees ik op een zondagmiddag nogmaals alle teksten en gedichten en bekijk de poezieplaatjes. Het is inmiddels een historisch tijdsdocument geworden. Zou er nog een Roosendaal’s vriendinnetje in leven zijn die destijds een gedichtje in dit album heeft geschreven?

Ik hoor het graag via het BHIC!

Met als aanvulling het gedichtje dat Jannie van Sluijs heeft geschreven in het poezie-album: