Aanleg van het landgoed
Met de aanleg van het landgoed werd in 1806 begonnen. Het bos aan de achterzijde van het landhuis werd aangelegd op oude akkers, het park aan de voorzijde op de vroegere Halsche Heide. De Eikenhorst is in Engelse landschapsstijl ontworpen door de bekende tuinarchitect Louis Paul Zocher.
Centraal in het park is het landhuis gesitueerd, vermoedelijk ook ontworpen door Zocher. In 1827 werd begonnen met de bouw van het huis en de schuur en in 1859 volgde de zolderverdieping van het landhuis. Rond 1900 realiseerde architect J. Dony de tuinkamer-bibliotheek. Het hoofdgebouw telt twee bouwlagen met een zolderverdieping onder een met blauwe pannen gedekt schilddak. Op het voorschild een grote dakkapel met geprofileerde gootlijst en fronton, waarin een klok met wijzerplaat, anno 1827; op de nok een luidklokje onder een helmdak, bekroond met een windvaan met drakenfiguur. Noordwestelijk van het hoofdgebouw staat een grote schuur ook onder een met blauwe pannen gedekt zadeldak. Deze schuur is momenteel in gebruik als architectenbureau van H. Henket. Het landhuis, gebouwd in Empire – Classicistische stijl, vormt samen met bijgebouwen, artefacten, tuinaanleg, beplanting en het historische ontginningspatroon een markant en karakteristiek ensemble.
Ontginning van de Halsche Heide
Den Eikenhorst is het oudste gedeelte van de in ca. 1800 ontgonnen voormalige Halsche Heide, gelegen tussen de beekdalen van Essche Stroom en Dommel. Het gebied werd in cultuur gebracht door de gebroeders Josephus en Antonius de Wijs uit ’s-Hertogenbosch, van beroep branders. Zij oefenden het beroep van distillateur uit in het huis “In de Twee Gapers” aan de Vughterdijk te ’s-Hertogenbosch. Met de afval van de branderij maakten zij de grond vruchtbaar. Waarschijnlijk waren de gebroeders J. en A. de Wijs in 1835 reeds geruime tijd eigenaars van het tegenwoordige landgoed “Sparrenrijk”. Deze gronden vormden toen een geheel met Eikenhorst wat thans nog aan het beloop van de lanen is te zien.
Josephus en Antonius waren zonen van de Bossche wijnhandelaar Cornelis de Wijs die gehuwd was met Anna Maria van Someren. Uit dit huwelijk werden zes kinderen geboren. Josephus was lid van de Bossche gemeenteraad en lid van Provinciale Staten. Hij was gehuwd met Petronella Loutermans. Anthonius was gehuwd met Hendrina Frederickx, die in 1835 hertrouwde met Jan Diepen. Broer Franciscus A. de Wijs was de bekende pastoor-deken te Boxtel. Een andere broer Henricus (Hein de Wijs) was wijnhandelaar en brander en eveneens lid van Provinciale Staten en Gedeputeerde Staten. Hij huwde Maria Havermans. Zij hadden twee kinderen. Hun enige dochter Anna Maria Cornelia trouwde met de advocaat mr. Carolus J.A. van Rijckevorsel. Deze was lid van de Eerste Kamer der Staten Generaal. Later werd hij eigenaar van Eikenhorst. Mr. Alphons J.M.B. van Rijckevorsel volgde zijn vader als erfgenaam op. Hij verkocht het landgoed Den Eikenhorst in 1907 aan de heer G. Windstosser en in 1910 het thans genaamde “Sparrenrijk” aan J. N. van Lieshout.
De heer G. Windstosser en zijn vrouw Virginie Geelen hadden een dochter Hetty. Door haar huwelijk met Hubert A. Henket kwam het landgoed in handen van die familie. In 1984 verkocht de familie Henket het landgoed aan Brabants Landschap. De huidige bewoner van het landhuis is de bekende architect Hubert-Jan Henket. Hij realiseerde o.a. het Paviljoen Van Beuningen - De Vrieze van het museum Boijmans Van Beuningen te Rotterdam.
Hal 11 voormalige dienstwoning
Bij de ingang aan de Esscheweg ligt de voormalige dienstwoning die deel uitmaakt van de historische bebouwing op landgoed Den Eikenhorst. Dit chalet is in 1909 in opdracht van de familie Henket gebouwd als dienstwoning. Rechts naast de voordeur bevindt zich een gevelsteen met de tekst: ‘De eerste steen gelegd door Nico Henket 5 jaar en Georgel Henket oud 3 jaar’. Hun grootvader G. Windstosser was afkomstig uit Beieren, vandaar een bouwstijl die aan die landstreek doet denken. Het huis heeft een schilddak en is gedekt met pannen. Aan de voorgevel een open veranda met een tegelvloer en een houten hekwerk. Er bevinden zich diverse vensters in de gevels die voorzien zijn van hardstenen lekdorpels en halve klampluiken. Het huis is in 1933 en 1962 verbouwd en is daarna aan diverse mensen verhuurd. De laatste bewoner die het huis in erfpacht heeft gehad, was H. J. de Man. In 2015 verkocht Brabants Landschap het pand aan R. van Os en T. Claassen die het momenteel nog bewonen. Zij hebben de voormalige dienstwoning zowel van binnen als van buiten grondig gerestaureerd. In 2018 is er een nieuwe schuur gebouwd met zonnepanelen en een warmte pomp zodat het huis momenteel helemaal energie neutraal is.
Bron:
Brabants Landschap nr. 127 j.g. juni 2000
Archief van de gemeente Boxtel, Landgoederen te Boxtel, Den Eikenhorst.
Archief, N. v.d. Langenberg-Scheepers
De Monumenten van Haaren Helvoirt Esch Biezenmortel, 2002
Bijgewerkt door N. v.d. Langenberg-Scheepers augustus 2020
Foto’s, F. v.d. Langenberg
