Haat, nijd, jaloezie, afgunst, wraak, vergelding

Haaren vs Unent

Ik heb eens gehoord van een oom uit 1878 dat ze zaten te kaarten bij herberg `t Ankertje in Haaren toen er Unense mannen (uit Udenhout) binnenkwamen die vroegen om ook een potje mee te mogen kaarten.

“Nee,” werd er gezegd, “gullie goan niet met onze centen slepen.” Dit was al voldoende om de stoelen en kaarten door de lucht te laten vliegen. De strijd werd gestaakt nadat ze door de herbergier buiten gezet waren en hadden afgesproken dat het ‘s zondags erop na het lof op straat in Haaren wel uit gevochten zou worden. “We kommen verdomme terug,” riepen ze, “mér dan mee meer!”

Zondag. Haaren stond op scherp, veel mannen lagen van de oude toren tot het kruisbeeld gewapend achter de heggen te wachten, zodat de tegenstanders niet zouden ontsnappen. Op een gegeven moment hoorden ze uit de rooibossen tegenover het kruisbeeld iemand naderen.

De haren gingen overeind staan en ze waren klaar om aan te vallen. Piet den Baltus nam zijn haarpin met de punt naar beneden. Op het moment dat hij door de heg heen wilde duiken riep Marines Boons: ”Piet niet doen went des onze Dries, die is wè loater went d`r moest een koe kalven!” Na nog een uur gewacht te hebben werd de strijd afgeblazen want vermoedelijk durfden die zeikers uit den Unnent niet te komen!

Haaren vs Helvoirt

Maar Haaren en Helvoirt lagen elkaar ook niet. Het begon al op school met Paaseieren ophalen. Ieder met een mooie besneden Paasstok en eierkorf aan de arm gingen ze op pad. Als ze bij de voordeur aanklopten begon de jeugd te zingen: “Vrouwke, vrouwke doe-t -oe best, haolt de eieren uit oewe nest, van die witte henne, god zal ze kennen, een ei is gin ei, `t twidde is `n half ei, `t derde is `n paosei!“ En as ze nie open deden zongen ze: ”Er zit een gotje in de deur en dor kekt den duvel deur,” en gingen weer verder!

Als ze bij het laatste huis in de Molenstraat waren met een goed gevulde eierenkorf en ze zagen daar de Haarense jeugd aankomen, dan gingen van weerskanten de eieren door de lucht en ging de jeugd van beide kanten gekleurd naar huis, maar met legen korven, blauwe plekken en een gebroken paasstok! Er werd gevochten! Als de jeugd weer op school aankwam werden de eieren, snoep en centen onder de jeugd verdeeld.

Zie `t menneke van Van Baartwijk eens naar zijn bezit kijken, hij hai vier aieren, twee snupkes en drie centen wor hij snoeppapier van kos kopen en hai al zen botterhammen nog in z`n brodzekske.

Ik zat bij de Bijenhoudersvereniging in Haaren in het bestuur, wij waren uit Helvoirt met een goed gevulde kas en vier leden samengegaan met Haaren. Bij de eerste kennismakingsvergadering werd er al gezegd dat de bestuursvergaderingen om zijn beurt bij een van de bestuurders thuis gedaan zouden worden op een voorwaarde: we gaan niet de rijksweg over naar Helvoirt, want als die aan de beurt zijn moeten ze maar naar Haaren toe komen. Daar begon het al mee, `t is mer degge `t wit!

Als we naar het koolzaad reisden moesten we de bijenkasten naar Haaren brengen, terwijl ze langs Helvoirt kwamen en het een kleine moeite was om even te stoppen. Bij heen en terugkomst werden de kasten gewogen. De kast die de meeste kilo`s aangekomen was, was kampioen. Jaar op jaar was dat natuurlijk een Haarense.

Ik (uit Helvoirt) was nog maar beginnend imker en ik imkerde op mijn eigen manier, zoals ik het geleerd had van Januske Witlox en deed mijn bijen in het NAJAAR verenigen om in het voorjaar een groot volk te hebben en om suiker te besparen.

Dat kon niet en dat mocht zo niet volgens Haaren, maar ik had wel het volgende jaar een groot bijenvolk en nam het meeste koolzaadhoning mee naar huis. Daaruit volgde…. de eerste prijs! Een imkersfamilie uit Haaren was het hier niet mee eens en ondanks dat er neutrale Haarense wegers waren gekozen, wilde die familie dat mijn kast op eventueel lood gecontroleerd werd. Maar na stemmen ging dit niet door en ging de beker toch mee naar Helvoirt! Dit konden ze niet verkroppen.

Frater weet raad

In Udenhout krulde het ook zo af en toe met de jeugd onder elkaar, zoals de Groenstraat en het Eindeke. De Stationsstraat en de Krijtenmolenstraat, maar in de Slimstraat zaten de grootste en meeste schatjes, daar had je den Bestert, de Zwartegruis en het Boerenverdriet samen met de Kuil en als dat tegen elkaar ging was het echt kermis! Dat nam soms wel vormen aan die leek op oorlog zonder kogels, maar wel met een katapult of een grote kiezelsteen in een rode zakdoek aan een stukje Engelse draad met op het einde een houtje voor een goede houvast om mee te kunnen slaan of met alle keien die langs de straat te vinden waren.

De ouders waren al naar veldwachter Rooimans geweest, maar die zei dat de ouders beter contact met de school op konden nemen. De fraters namen dit hoog op en Den Bieboer (frater Albertus), een frater als een boom met kolenschoppen van handen die eigenlijk geen vlieg kwaad deed, zou deze grootste vechtbazen wel even onder zijn hoede nemen. Op de speelplaats deelde hij mee dat de kinderen van de Slimstraat en verder op bevel van één keer fluiten allemaal netjes twee aan twee in de rij moesten gaan staan op volgorde van thuis aankomen en in volledige stilte. Zo niet: terug naar de klas en beginnen met 200 regels te schrijven “Ik mag niet praten.” "Hebben jullie dat begrepen? Dan gaan we nu na twee keer fluiten in een mooie rechte rij twee aan twee in een gestrekte draf richting huis." Passeerde je dan je huis, dan mocht je na je hand op te steken uit de rij gaan.

Dit heeft zo geen twee maanden geduurd of er werd gevraagd: “Frater als we geen ruzie meer maken mogen we dan voortaan alleen naar huis?” “Oké jongens,” zei frater Albertus, “ik wil het proberen, op voorwaarde dat als ik nog een klacht krijg er zo weer twee maanden bij komen!” De frater kon zijn fiets weer opbergen.

Het had geholpen, de spelletjes van de jeugd werden weer gedaan navenant het de tijd van het jaar was, zoals knikkeren, hoepelen, haktollen of bokspringen. De klachten waren voorgoed voorbij!

Noot

*) Een haarpin is een onderdeel van een haargetouw en is compleet als er de hamer bij is. Dit wordt gebruikt om het snijvlak van een zeis te haren (scherp te maken.