Halte Helvoirt, een gepasseerd station

De plannen voor deze zogenaamde “Zuidoosterspoorweg” van Tilburg naar Nijmegen dateren uit de jaren 1870. Op 4 juni 1881 werd het gedeelte van de lijn tussen Tilburg en ’s-Hertogenbosch officieel geopend. De eerste feesttrein vertrok vanaf het station Tilburg en deed meteen ook Helvoirt aan.

Want Halte Helvoirt had vanaf die openingsrit een eigen station, waar wel 4 treinen per dag stopten. Het stationsgebouw vertegenwoordigt zelfs een apart type, namelijk het “type Helvoirt”, bestaande uit lage gebouwen met een woning en dienstlokalen.

Er zijn er maar vier van gebouwd: behalve in Helvoirt zelf was dat in Geffen, Ravenstein en Wijchen. Ze zijn allemaal tussen 1971 en 1977 gesloopt, Helvoirt als laatste.

Helvoirt mocht dan ‘maar’ een halte zijn, het bezat wel een stationskoffiehuis, waar de wachtende reiziger een verfrissing kon gebruiken. Desondanks is de halte Helvoirt eind jaren dertig al uit de reizigersdienst verdwenen, en wel op 15 mei 1938 volgens Dienstorder nr. 8 van de Nederlandse Spoorwegen (die net waren opgericht).

Tegelijkertijd met Helvoirt werden er maar liefst nog 145 andere stations en haltes in Nederland opgeheven. De Helvoirtse stationschef had al eerder, in 1936, afscheid genomen (zie foto). Overigens is station Helvoirt nog tot 1 juni 1970 in gebruik gebleven voor goederenvervoer.

Direct na de Tweede Wereldoorlog werd het gemis van een treinstation heel erg voelbaar. Het openbaar vervoer was er behoorlijk slecht aan toe. In 1945 schrijft Mr. Eduard Bloemen, burgemeester van Helvoirt, dan ook aan de Nederlandse Spoorwegen over het totale isolement, waarin zijn gemeente al meer dan een jaar verkeert.

Reed er vóór die tijd nog een bus rond in Helvoirt, nu is het helemaal mis. Doordat de Duitsers al het materiaal gevorderd hebben, zijn er weinig bussen meer en wát er rijdt, heeft geen reservemateriaal. Hoe lang kan dit nog goed gaan?
De afgelopen zomermaanden ging het nog wel met het vervoer van en naar ’s Hertogenbosch, want er kon nog gefietst worden, al waren de fietsen erg gammel. Maar nu het winter wordt, is de stad bijna onbereikbaar geworden voor de circa 2.600 inwoners en 950 evacués in Helvoirt, van wie er velen hun werk of school in ’s-Hertogenbosch hebben en afhankelijk zijn van openbaar vervoer.

Er zit een petitie met handtekeningen bij deze brief. Iedere intekenaar legt uit waarom hij of zij toch écht naar ’s-Hertogenbosch moet kunnen. De één “is van beroep reiziger en moet veel per trein reizigen”, de ander verricht werkzaamheden bij “P. de Gruijter” of moet naar “de ambachtsschool” of het “R.K. Lyceum” in Den Bosch.

Eigenlijk is er in Helvoirt sprake van een noodtoestand en de burgemeester vindt dan ook dat als er dagelijks zoveel treinen langs Helvoirt rijden, er best zo af en toe één kan stoppen in zijn dorp. Het mooiste zou zijn als dat 4 x per dag was. Zo’n verzoek is echter al twee keer eerder gedaan, en telkens zonder resultaat. Ook nu reageert de NS niet erg positief.

De chef van de Dienst Exploitatie ziet geen mogelijkheid treinen te laten stoppen in Helvoirt, vanwege bezuinigingen en gebrek aan materiaal. Hoe vaker treinen moeten stoppen, hoe meer tijdverlies, extra slijtage en een hoger brandstofverbruik. Kortom: Helvoirt moet volgens de NS zijn heil maar zoeken bij busvervoer en verwijst de gemeente naar de Rijksverkeersinspectie om daar een busverbinding te vragen.

En zo gaan tot op heden de inwoners van het dorp in een kleine 20 minuten met de bus naar de stad. Of zou de poltiek er in slagen van Helvoirt ooit opnieuw een halteplaats te maken?