skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Stef Uijens
Stef Uijens RA Tilburg
Menu
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Stef Uijens
Stef Uijens RA Tilburg

Hard werken maar prachtig tegelijk

Als jongste in een gezin van zes kinderen werd in een ‘ouwe boerderijke’ André Koenen geboren. We schrijven 14 juli 1937; dokter Kanters kwam met de auto. Die was gewaarschuwd door de buren die op de fiets naar Grave waren gegaan, want telefoon was er nog niet.

Het waren de jaren dertig. Er was ook nog geen elektriciteit en er werd bijgelicht met petroleumlampen. Water werd uit de put gehaald, een loden pijp ging naar binnen in het huis en dan kon je pompen. Er werd gekookt op een fornuis die met briketten werd gestookt en daar werd ook brood in gebakken. Aan de zijkanten werd de was gedroogd en als er bezoek kwam, ging iedereen eromheen zitten en legde je je voeten op de standaard van de kachel. Je had iedere avond bezoek van de buren en dan werden de verhalen verteld. Iedereen hielp elkaar ook altijd, bij de slacht en op het land.

André vertelt: “Naar school gingen we te voet. Eerst om half acht naar de kerk in Langenboom en daarna naar school. We liepen zomer en winter op klompen en toen ik zes was, ging ik voor het eerst naar school. Dan liep je drie kilometer, de kerk was een eindje verder. Mijn moeder deed ’s morgens (in de winter) warme as in de klompen zodat onze klompen voorverwarmd waren. Vader ging alleen op zondag naar de kerk, mijn moeder ging elke ochtend op de fiets naar de kerk. Schoenen hadden we niet want na drie jaar brak de oorlog uit maar aan het einde van de oorlog kregen we leren schoenen. Ik kreeg een paar schoenen met een driekwart hak, wat had ik daar een hekel aan, maar schoenen liepen makkelijker dan klompen.”

“Eten hadden we altijd zoals eieren, groente, aardappelen en vlees. De slager kwam in november het varken slachten. Ze kwamen met twee man op de fiets; met het gereedschap, een masker, een schraper en een brander. Dat masker had een pin en werd op de kop gezet. Die schoten ze in de kop, daarna werd er in de hals naar het hart gestoken waarna het bloed opgevangen kon worden. De anus werd eruit gesneden met een stuk dikke darm eraan en werd in de schuur opgehangen en daar werd het gereedschap mee ingevet. De blaas werd gebruikt op Vastenavond voor de foekepot. De blaas werd over een blik gespannen en er werd een rietje in gestoken en dan kon je lawaai maken en er werd bij gezongen: 

Foekepot, foekepot, foekepotterij,

geef me een centje en dan ga ik voorbij”

“Heel dikwijls kwamen de buren helpen om het varken aan de kant te maken. Was alles klaar, bloedworst gemaakt en leverworst en dergelijke, dan werd er een hutspot (vleespot) naar de buren gebracht met worst en vlees erin. De buren deden dat ook na de slacht van een varken.”

“Kippen slachten deed mijn moeder altijd. We hadden er wel een paar honderd want de eieren werden verkocht aan de eiermijn in Roermond. We deden ze in een grote kist en eens in de week werden ze opgehaald. Ze werden overgeheveld naar een kist van de eiermijn. Ze zaten in rekken van honderd en ze werden meteen gewogen. Het geld werd de week erna betaald in papieren zakjes, dan waren de eieren geschouwd en geteld.”

“Toen we wat ouder werden, acht of tien, hielpen we mee op het land. Bijvoorbeeld met aardappelen rapen. Vader haalde ze eruit met de riek en wij raapten ze. En koren binden, eerst met een kleine zeis (zigt) en een pikhaak bij elkaar halen en wij bonden er stro omheen. Later kwam de maaimachine met paard ervoor. Er zat twee man op: een menner en de andere legde de stro af met een stok, in een bos (garf) bij elkaar en wij konden dan binden. De vrouw des huizes kwam met een grote pot thee en brood met gebakken eieren want tijd om te lunchen hadden we niet.”

“In de oorlog hadden we een onderduiker, want Nijmegen was platgegooid en de mensen hadden geen huis en eten meer. Eerst was er een gezin en daarna bleef een jongen over, het gezin ging naar andere mensen. De Engelsen van Market Garden lagen in onze buurt gelegerd. Allemaal tenten en de munitie, die lagen bij het Huukske. Ze hadden een aggregaat en dan hadden we overdag stroom maar ’s avonds als we het licht nodig hadden dan ging de aggregaat uit vanwege het lawaai. Het einde van de oorlog weet ik nog wel, de bevrijding. Ik ging bij m’n vader achterop de fiets naar Grave en daar heb ik de gliders zien liggen (in Overasselt) en daar heb ik ingezeten.”

“Elektriciteit kregen we in 1950. Alle apparaten stonden al klaar zoals een wasmachine, een radio, een stofzuiger en zodra de stoppen erin gingen deed alles het. Gas kregen we pas in de jaren zeventig maar we kookten toen allang elektrisch. Als jongste heb ik de boerderij overgenomen, want de oudste broers hadden al werk gevonden als timmerman en smid.

We hebben een klein huisje erbij gebouwd voor mijn ouders maar mijn vader bleef liever in de boerderij wonen, dus ging ik met mijn vrouw in het kleine huisje wonen. Het was hard werken maar prachtig tegelijk.”

 

Reacties (12)

Gerard H.A.A. de Bie
Gerard H.A.A. de Bie zei op 14 maart 2015 om 01:35
Ik vind dit best 'n goed verhaal.
Er zijn fragmenten die 'n betere uitleg verdienen. maar over 't geheel genomen heb ik echt de indruk dat 't 'n goed tijdsbeeld weergeeft. Dus ik wil de Schrijver(s) van dit verhaal aanbevelen : Om meer van dit soort verhalen aan ons te doen toekomen.
Bernard zei op 19 maart 2015 om 21:38
Een skon verhaal.
Heel herkenbaar.
Volgens mij heeft de schrijver nog veel meer te vertellen.
Hoe verliep bijvoorbeeld het sociale proces van het overnemen van de boerderij? Welke rol hadden de ouders en de omgeving hierin? In hoeverre dachten ouders, omgeving en kerk mee over levenswijze, beroep en ... toekomst?
Bernard zei op 19 maart 2015 om 21:43
Het is trouwens een ouw boerderijke (en niet een ouwe).
Boerderij is vrouwelijk. net als een ouw vrouw, een ouw perd, een ouw fiets.
Mannelijk is wel ouwe: ene ouwe mens, ene ouwe stier, ene ouwe pestoor.
Rini de Groot. zei op 19 maart 2015 om 23:04
Conny,
Het is een pracht verhaal, waarin ik ook veel in terug zie.
Het gaat hierbij om de inhoud en niet over de schrijfwijze.
Gerard H.A.A. de Bie
Gerard H.A.A. de Bie zei op 20 maart 2015 om 19:10
Bernard,
Ben jij nog al taal(geschied)kundig ?
Mijn vraag is dan : zijn alle woorden op -erij- vrouwelijk ?
zoals "slachterij'-'smederij'-'bakkerij'-'weverij'-'wijnproeverij' en ga zo maar door. Volgens mij geldt in voornoemd geval "zonder -E-" alleen maar in 't dialect. Bijv. "n ouw smejerij", maar -'n oudE smederij-.
Maar Rini heeft gelijk het gaat vooral om het verhaal. Maar mocht er 'n storende fout in sluipen wat heel normaal is, dan kun je dat nog altijd laten veranderen door 'n medewerker van BHIC, heb ik begrepen.
Wat ik eigenlijk nog maar 'n keer wil benadrukken is, dat Conny 'n pracht verhaal heeft ingestuurd. En ben in afwachting van 'n volgend .......
Bernard zei op 20 maart 2015 om 23:14
Onze taal is een belangrijk stuk van onze cultuur. Brabanders hebben een vrij unieke positie dat ze aanvoelen welke woorden vrouwelijk zijn en welke mannelijk.
Daar doen we niet actief iets mee, maar als je er (taal-) gevoelig voor bent merk je dat het soms verkeerd word gebruikt.
Woorden waar je "ene" voor kunt zetten zijn mannelijk. Ene ouwe mens. Bij vrouwelijke woorden zeg je 'n ouw vrouw. Dus beide zonder 'e'.
Of woorden op -erij allemaal vrouwelijk zijn, durf ik niet te zeggen. De meeste wel, ook een ouw smederij. dat wij daar ouwe van maken komt omdat het woord smederij gewoon ABN is en dan zeg je wel "oude".
Natuurlijk gaat het verhaal vooral om de inhoud, maar we moeten ook zuinig zijn op onze mooie taal. In een historisch oude boerderij zet je ook geen kunststof kozijnen.
We hebben in onze provincie Jos Swanenberg die zich bezig houdt met onze streektaal. Als je hem zoekt op internet kun je mee gaan doen aan zijn dialectonderzoek; Vroag en Antwoord.
Norah zei op 21 maart 2015 om 01:28
Dacht dat dit toch ook gold voor Limburgers? Zo uniek is dit niet.
Annemarie van Geloven
Annemarie van Geloven bhic zei op 23 maart 2015 om 11:16
Het verhaal van boerenzoon André Koenen is prachtig verwoord door Conny. En grammaticale eigenaardigheden van het Brabantse taalgebruik zijn weer door Bernard in het geheugen opgefrist.
Het is beslist niet de bedoeling hier een taalkundige discussie op te zetten, maar ter relativering .. waarom wordt er in de Kempen vaak 'hij' gebruikt bij het verwijzen naar een vrouw/dochter?
inge koenen zei op 21 mei 2023 om 22:29
Ik zie nu pas dit verhaal op internet.. Wat een mooi verhaal wat gaat over.....mijn vader Andre koenen.
Rini de Groot. zei op 21 mei 2023 om 23:44
Een dag later werd ik geboren en lees veel gelijkkennissen. Bij het
zoeken naar de locatie van het Huukske word ik tegelijk geattendeerd,
voor een beloofd afteleggen Museum bezoek gelegen in Langeboom.
Marilou Nillesen
Marilou Nillesen bhic zei op 22 mei 2023 om 12:31
Jee Inge, wat bijzonder! Komt het overeen met het beeld dat jij van je vader hebt? Als je het nog wil aanvullen (in tekst of met foto's), dan is dat altijd zeer welkom! Dat kan via insturen@bhic.nl ovv Hard werken

Alvast veel dank!
Rini de Groot. zei op 22 mei 2023 om 15:10
Inge, óók ik ben heel benieuwd.

Reageer op dit verhaal

Heb je al een account? Log in met je gegevens.

Heb je nog geen account? Plaats zonder inloggen, of Registreer een account

Help spam voorkomen en los de volgende som op:
Geef mij een andere som.

Lees ook deze verhalen