Niemand minder dan Julius Caesar verbaast zich in De Bello Gallico over het opmerkelijke fenomeen heggenvlechten. Maar met de introductie van prikkeldraad in de twintigste eeuw verdwijnen de gevlochten heggen die rond akkers en veedreven staan in rap tempo. In heel Nederland? Nee, een kleine nederzetting houdt de traditie moedig in stand: in Oeffelt vindt op de 2de zondag in maart het NK kampioenschap Maasheggenvlechten plaats.
Het is een speciale techniek: met bijl en hakmes worden de stammen en takken ingekapt, zodat ze vrijwel horizontaal gebogen kunnen worden. De heggen die op deze manier gevlochten worden, zijn vooral de wat oudere heggen waarin gaten zitten of waarvan de onderkant open is. Ter versteviging van de heg worden er om de zestig centimeter staanders in de grond gestoken. Bovenop de heg worden wilgentenen gevlochten om een strak geheel te krijgen. Wat hierdoor ontstaat, is een natuurlijke en ondoordringbare hindernis: ideaal om vee binnen het weiland te houden en bovendien goed voor de diversiteit in het landschap.
Lange tijd zijn de gevlochten heggen een alledaags verschijnsel in grote delen van Europa maar de toegenomen toepassing van prikkeldraad – met name na de Tweede Wereldoorlog - maakt een eind aan die vanzelfsprekendheid. Het ambacht van heggenvlechten blijft dan uitsluitend op heel kleine schaal bestaan. Maar met de komst van de 21ste eeuw komt er herwaardering voor deze bijzondere erfafscheiding. Met name Vereniging Das en Boom en Stichting Aarde maken zich sterk voor de terugkomst van het heggenvlechten want het zorgt voor biodiversiteit en landschappelijk schoon. Niet veel later wordt de stichting Heg en landschap opgericht (2003) en komen er demonstraties, presentaties en cursussen, uitmondend in een NK Maasheggenvlechten in 2006. Sindsdien een jaarlijkse traditie waar duizenden mensen op afkomen.
Inmiddels is er een heus Nederlands Gilde van Heggenvlechters, bestaande uit de meest ervaren heggenvlechters, die het ambacht van heggenvlechten doorgeven aan komende generaties. Een kleine groep is professioneel heggenvlechter; zij werkt doorgaans in opdracht van grondeigenaren. Ook overheden, landschapsorganisaties en wetenschappelijke organisaties als het Nederlands Instituut voor Ecologie vinden het vlechten van heggen steeds belangrijker. Oftewel: het heggenvlechten is terug om nooit meer weg te gaan. Mede dankzij het moedige doorzettingsvermogen van die kleine plaats ten zuiden van de Mosa…
Het is een speciale techniek: met bijl en hakmes worden de stammen en takken ingekapt, zodat ze vrijwel horizontaal gebogen kunnen worden. De heggen die op deze manier gevlochten worden, zijn vooral de wat oudere heggen waarin gaten zitten of waarvan de onderkant open is. Ter versteviging van de heg worden er om de zestig centimeter staanders in de grond gestoken. Bovenop de heg worden wilgentenen gevlochten om een strak geheel te krijgen. Wat hierdoor ontstaat, is een natuurlijke en ondoordringbare hindernis: ideaal om vee binnen het weiland te houden en bovendien goed voor de diversiteit in het landschap.
