Het ‘Bosch genaemt Den Ekelkamp’

Een eigenaardigheid (die overigens vanuit historisch oogpunt niet vreemd is): in de huidige gemeente Veghel komt de benaming Eikelkamp twee keer voor! Ten eerste de huidige woonwijk/bedrijventerrein te Veghel dat haar naam ontleend aan de oude Ekelkamp en ten tweede een (eveneens als gemeentelijk aangelegd) bos Ekelkamp aan de Bolst te Erp. De site http://www.stamboom-erp.nl/pages/1810_1843.html vermeldt voor 1818 in de voormalige gemeente Erp:"Verpachten hakhout...in het gemeentebos op de Bolst, den Ekelkamp genaamd." Wellicht is de oude Erpse Ekelkamp eveneens aangelegd als eikenkwekerij, zoals gebruikelijk in de achttiende-eeuwse Meierijse dorpen.

In de zeer koude maand van februari 1929 brandde het huis van mijn opa en oma Johannes van de Mosselaer en Johanna van der Heijden af. Mijn vader vertelde dat ondanks dat ze in het Havenstraatje woonde de brandweer met geen mogelijkheid de brand konden blussen ondanks dat het huis dicht bij de haven stond die bevroren was. Het huis stond op de plaats waar later de winkel van Dorus van Veghel stond. Hij vertelde mij ook dat het in een of andere blad zou hebben gestaan met foto. Na lang zoeken heb ik het uiteindelijk gevonden in de Brabantsche Illustratie van 1929. De tekst bij de foto is: Te Veghel is een bijna nieuw huis in de Havenstraat geheel afgebrand. De aangrenzende huizen bleven bespaard. (foto: Brabant Collectie, Tilburg)

Een korte aanvulling over de oliemolen aan het Hoogeinde (huidige Leeuwenbekstraat). Uit de schepenboeken blijkt dat de molen al in 1617 bestond. Op 28-04-1617 draagt Geertruij, weduwe van Hendrick Cornelisse aan haar zoon Cornelis Hendrickx en Dirck Willem Hendricks als man van Maria, haar dochter een "seekere huys, hoff, schuer & boemgaert metten oliemuelen...gelegen binne der prochie van Veghel ter plaetsen genompt dey Donck". Alhoewel de locatie hier wordt omgschreven als Aan de Donk (dit gebied grenst aan het Hoogeinde en de namen hebben elkaar in gebruik ongetwijfeld overlapt) blijkt uit de omschrijving van de ligging dat het hier gaat om de oliemolen aan het Hoogeinde. Zij bestond dus al in 1617. Op hetzelfde moment draagt Dirck Willem Hendricks zijn deel als voogt van zijn vrouw Maria over aan Cornelis Hendrikx. Het is niet in de akte beschreven, maar ik denk dat deze Cornelis Hendrikx en zijn vader behoorden tot de familie Van Deursen die in de zestiende/zeventiende eeuw aan het Hoogeinde rond de oliemolen gegoed was. Geertruijt Cornelis van Deursen en haar man Arien Aarts (Olieslagers) bezitten de molen rond 1660, waarschijnlijk als nakomelingen van Cornelis Hendrikx (van Deursen). Voor meer info zie RAV41.039.

Willie, wat een nieuws uit 1929! En dat er een foto in de Brabantsche illustratie heeft gestaan, zegt natuurlijk genoeg over de impact die de brand had. Zeker in een dichtbebouwde buurt als de Havenstraat. Ter plaatse van het huis van je grootouders ligt nu de voormalige parkeerplaats van supermarkt Van Osch.

Dat zich vroeger persoonlijke rampen afspeelden, blijkt uit oude nieuwsberichten. Een aantal voorvallen zijn vermeld in het artikel over de Eikelkamp. Ik heb nog een aantal onvermelde 'slecht nieuws'berichten gevonden die zich afspeelden in de Eikelkamp.

De Utrechtse Courant van 07-04-1943 bericht over de 100-jarige herdenking van een aardbeving met epicentrum in het oostelijk deel van Noord-Brabant in 1843 “die o.a. tot gevolg had, dat nabij Veghel de dijk van de Zuid-Willemsvaart over een kleine lengte inzakte…Een man, die bij dit verschijnsel ijlings uit zijn bed sprong, zoo heet het in een correspondentenbericht, en zich naar buiten begaf, bespeurde dat de lucht op dat oogenblik een aschgrauwe kleur had en dat er meer deining op de rivier (sic. Zuid-Willemsvaart) was dan men anders bij zoo weinig wind zou kunnen verwachten. De kanaaldijk der Zuid-Willemsvaart, op de hoogte van Veghel is op een lengte van 20 ellen niet alleen overal geweldig gescheurd en ingezakt en is daar onder de deuker bezweken, maar ook is zware schade aan de woningen toegebracht. Een groote verslagenheid en ongerustheid heerscht hier."

Uit Het Vaderland; staat- en letterkundig nieuwsblad van 25-11-1940:“Voorbijgangers vonden Zondagmorgen op het water van de Zuid-Willemsvaart te Veghel een klomp drijven. Toen even later een stoomboot passeerde, kwam door de zuiging van het water ook een fiets naar boven. Men waarschuwde de gemeentepolitie, die onmiddellijk daarop begon te dreggen. Korte tijd, nadat het rijwiel was opgehaald, werd het lijk van een drenkeling geborgen. Het slachtoffer bleek te zijn de 59-jarige landbouwer J. Franssen uit Veghel. Uit het door de politie ingestelde onderzoek kwam vast te staan, dat de verongelukte in den vorigen nacht niet thuis was geweest. Hij was zaterdagavond naar den notaris gegaan, waarna hij met eenige bekenden een café had bezocht. Daarop is hij per rijwiel op weg naar huis gegaan en ter hoogte van de brug bij Sluis 4 te water gereden.

Het Noordbrabantsch dagblad het Huisgezin van 30-07-1941 bericht over het verdrinken van twee Rotterdamse jongens bij de Witte Brug. De jongens die "op den eersten dag van een vacantieuitstapje in de tuin aan de Witte Brug kampeerden…”besloten kano te gaan varen. Deze kano’s lagen in de haven van de Zuid-Willemsvaart. De jongens konden echter niet zwemmen en de kano’s sloegen om. Een van beide jongens wilde de ander redden, maar sloeg zelf eveneens om.

Het Vaderland bericht op 05-11-1940, dat de 46-jarige schipper P.N. Boef in de haven verdronk toen hij door de duisternis in het water geraakte. Dhr. Boef was schipper op de Koopvaart 7.

Op 08-02-2011 hield Brabants Dagblad haar BD-café in het museum Stichting Industrieel Erfgoed Meierij aan de Noordkade. De Veghelse architect Van Asperen is een kenner van het gebied en stelde: "We denken dat we heel wat aan het doen zijn door cultuur te brengen aan de haven. Maar die is er altijd al geweest." Een mooie aanleiding om te verwijzen naar de oude culturele functies die Veghel-West kende. Ik wees in het artikel over de Eikelkamp op twee typische cultuurdragers in Veghel-West die minstens uit de zeventiende eeuw stammen: schutsboom van de Veghelse schutterij (nu De Borders) en Dorhoutse Kapel. Over de standplaats van laatstgenoemde bouwwerk gaf dhr. Martien van Asseldonk al een globale omschrijving in een nummer van Vehchele. Nu kan er door zijn indrukwekkende historische reconstructies van het gebied Hoogeinde inmiddels meer gezegd worden. Zowel Dorhoutse Kapel als de daarnaast gelegen Kapelkuil lagen ter plekke van de huidige Havenkom. Waarschijnlijk lag de oude Kapel op een perceel dat in 1793 door de gemeente is verkocht aan Johanna van Eert, weduwe Van Doorn en "gelegen aan de Hoogeynde, onder het Dorshout". De Kapelkuil lag hier naast en een deel van deze kuil is in 1701 verkocht door de Gemeente Veghel aan Gerit van Schaijck "met toestemming om aarde van de gemeint te halen om de kuil daar mee op te hogen."

Rolf,
Stond het huis van Dorus van Veghel niet aan de andere kant van het Haven straatje, dus tegenover de parkeerplaats van van Osch ?

Ja dat klopt Tony,
Daar is mijn vader geboren.
Groetjes Willie

Willie, stond het huis van je vader direct achter het latere café van Moeke Peters?

Als je foto ray 1219 van Veghel 1964 onder trefwoord Havenstraat opzoekt, is het (dat weet ik niet meer zeker) het hoge huis, dus het tweede huis achter Moeke Peters. Ik ben vroeger met mijn vader nog wel eens in de winkel geweest en kan me dat nog vaag herinneren.

Tony, bedankt voor de foto, nu is het duidelijk het is dus het huis achter Moeke Peters.