Ondanks de enorme puinhoop was iedereen enthousiast. Op de witgekalkte ramen werd met grote letters 'Vrouwenhuis' geschreven en daarmee was het Bossche Vrouwenhuis een feit. Er volgde een periode van klussen en poetsen en op 4 juni 1978 was de feestelijke opening.
Vanaf die tijd bruiste het van de activiteiten. Er was een coördinatiegroep, een bar- en gastvrouwengroep en er werden huisvergaderingen georganiseerd waarop iedereen kon meepraten over het beleid.
Er werden thema-avonden en koffieochtenden georganiseerd, de praatgroepen en FORT-groepen vonden er onderdak, er werd een taalcursus gegeven, een timmercursus en de vrouwenkrant Rosa werd er gemaakt. Fem-Soc, een zelfhulpgroep, ontstond, er werd een kindercollectief opgezet en op zondag kon er worden gegeten.
De actiegroep 'Vrouwen tegen seksueel geweld' werd opgericht alsook de actie- en hulpverleningsgroep 'Vrouwen tegen verkrachting'. Om het verspreiden van informatie in eigen hand te houden werd er naast de Rosa op andere locaties dan het vrouwenhuis ook nog vrouwendrukkerij De Doordrukster opgericht en een Vrouwenradio.
Net als bij Brood en Rozen aan de keukentafel ontstonden er in het Vrouwenhuis aan de bar heel wat ideeën die tot nieuwe projecten leidden. Vrouwen uit de bloeiende Bossche kraakbeweging werden ook actief in het vrouwenhuis. Dat gaf een enorme impuls aan de Bossche autonome vrouwenbeweging. De belangrijkste functie van het huis was dan ook: het bieden van een plek waar vrouwen elkaar konden ontmoeten en ideeën uitwisselen.
De eerste jaren overheerste de gelijkheidsideologie: onderlinge verschillen in ervaring, huidskleur, klasse en politieke ideeën bleven onder de oppervlakte. Het vrouw-zijn was de bindende factor en de vrouwenstrijd werd als gezamenlijke strijd benoemd. Op het gebied van seksualiteit lag dat iets anders, daar kwamen wel verschillen boven water. Heteroseksualiteit werd als norm aan de kaak gesteld, wat weer als gevolg had dat heterovrouwen het idee kregen dat je pas echt feministisch was als je lesbisch was. Je ging tenslotte niet met je onderdrukker naar bed! Lesbisch zijn werd een politieke keuze met ‘Liever Lesbies’ als leus. Maar verder bleef vooral de nadruk liggen op het gemeenschappelijke van vrouwen.
Dat brak de beweging op, juist op het moment dat er een front naar buiten moest worden gevormd. Het kraakpand waar het vrouwenhuis in zat, moest plaats maken voor een kantoorgebouw. Omdat de gemeente kort daarvoor nog verzekerd had dat het vrouwenhuis niets had te vrezen en er geen geld was voor een ander pand, werd besloten om het vrouwenhuis tot het uiterste te verdedigen.
In de zomer van 1980 werden als gevolg van deze situatie de onderlinge verschillen pijnlijk duidelijk. Er kwamen grofweg twee groepen tegenover elkaar te staan. Aan de ene kant de groep die het accent legde op het anti-patriarchale karakter van de feministische strijd. Deze groep kwam min of meer uit de hoek van Brood en Rozen. Aan de andere kant stond de groep (meest jongere) vrouwen die het verdedigen van het vrouwenhuis zagen als onderdeel van de anti-kapitalistische strijd. Zij waren veel later actief geworden en hadden deels banden met de kraakbeweging. Het leidde tot harde en emotionele discussies over de te volgen strategie. Daarbij liepen beide zijden veel pijn op.
Concreet botste het op twee vragen: barricaderen of niet en samenwerken met mannen of niet. Uiteindelijk werd het wél barricaderen en alleen op afstand met mannen samenwerken. De ontruiming op 23 augustus 1980, rond 6.00 uur, luidde een moeilijke, dakloze periode in. Een periode van evaluaties op felle toon, van algemene vermoeidheid en van moedeloosheid.
Maar op 26 november 1980 werd er in de Verwerstraat een prachtig pand gekraakt. Ook dit was echter tijdelijk en er waren intensieve onderhandelingen met de gemeente voor nodig om permanente huisvesting en de financiering daarvan voor elkaar te krijgen. In oktober 1982 verhuisde het vrouwenhuis naar een in verhouding tot de vorige panden, vrij kleine ruimte. Toch vond Brood en Rozen ook daar een plek evenals de lesbische werkgroep en het vrouwendocumentatiecentrum ‘De Spinster’.
Vanaf dat moment groeide de ontmoetings- en caféfunctie van het vrouwenhuis. Er werden steeds meer culturele activiteiten georganiseerd, terwijl de vroegere thema-avonden en andere bewustwordingsactiviteiten van het programma verdwenen. Bij Brood en Rozen verschoof de nadruk van vormingswerk naar hulpverlening. De overheid oefende steeds meer druk uit op vrouwenprojecten om te integreren in de reguliere instellingen en hun werkwijze over te dragen. Dit ging gepaard met vermindering van subsidies of de stopzetting ervan. Veel vrouwen vonden betaald werk bij reguliere instellingen. Onderlinge contacten verwaterden en ook het vrouwenhuis was op een gegeven moment niet meer de ontmoetingsplek van vroeger. Begin jaren negentig sloot het zijn deuren.
Zie ook:
Anita Koster, 'Een stuk geschiedenis', in: Vrouwenkrant Rosa, jrg. 4, nr. 1 (december 1980) 2-5.
Anita Koster, 'Van bewustwording en aktie naar informatie en cultuur. Tien jaar het Bossche vrouwenhuis', in: Lisa. Tijdschrift van de Linkse Samenwerking, jrg. 2, nr. 4 (september 1988) 5-7.
Hoofdpagina Rebellerende vrouwen
Deel verhalen en foto's!
Reageer hieronder, deel je herinneringen aan de vrouwenbeweging en vul deze pagina aan! Foto's kun je sturen naar info@bhic.nl. Wij voegen ze dan hier toe. Vragen en opmerkingen kun je ook plaatsen op het forum.
Lees meer over:
