Een van de onderdelen van het project tot afdichting van de Roosendaalse en Steenbergse Vliet uit 1822 was een stenen schutsluis in de Roosendaalse Vliet, vlak boven het punt waar de Vliet en de Beek samen verder stromen als Steenbergse Vliet. Hier, langs het westeinde van de Bolspolderdijk, kwam een schutsluis met twee paar puntdeuren, naar ontwerp van Adrianus Goekoop, Hoofdingenieur bij Waterstaat.
De sluis van 1914
De sluis was bijna 37 meter lang en de schutkolk had een breedte van ongeveer 7 meter. Op 12 februari 1824 was de definitieve oplevering van de sluis. De eerste sasmeester was Bernardus van Biesen, die werd bijgestaan door één knecht.
Door de verdergaande ontginningen van het gebied stroomopwaarts was de bestaande sluiscapaciteit op een gegeven moment niet meer voldoende voor de ontwatering. Dat gold zowel voor het Benedensas als voor het Bovensas. Op beide plekken werd in 1883-1884 dan ook een extra spuisluis bijgebouwd. Bij Bovensas ging het om een kleine spuisluis van 2 meter breed.
De gedempte sluis van 1823
Ook de schutsluizen moesten in het begin van de twintigste eeuw worden vergroot. Bij De Heen werd de bestaande sluis uitgebreid, bij het Bovensas besloot men een volledig nieuwe sluis te bouwen. Tussen 1912 en 1914 werd hier een tweede schutsluis gebouwd op de plek van de spuisluis uit 1884.De nieuwe sluis had dus tevens de functie van spuisluis. Na het afsluiten van het Volkerak/Zoommeer in 1987 verloren de sluizen hun functie, doordat de getijdenbeweging was weggevallen. De schutsluis uit 1823 werd in 1990 gedempt. De nieuwe uit 1914 staat nu permanent open.
De gedempte sluis van 1823 (rechtsvoor)
Bovensas is nu vooral een idyllische waterplek, ideaal voor watertoeristen die rust zoeken.
Zoekend naar de levensloop van mijn voorouders (familie Van Loenhout), kwam ik erachter dat Pieter van Loenhout (doopnaam Petrus, geboren in 1796 in Halsteren) vanaf de oplevering van die sluis in 1824, die tweede sasmeester (sluiswachter) was. In geboorte-aangiften van zijn kinderen (tot 1841) werd als beroep genoemd: 'tweeds sluiswachter van de schutsluis (het Sas) op de Roozendaalsche en Steenbergsche vliet.' (Later ook: sasknecht, sluisknecht). Eerst woonde hij in Steenbergen, maar in 1827 verhuisde hij naar Dinteloord. Hij heeft die functie kennelijk jarenlang uitgeoefend, aangezien in zijn overlijdensakte (Dinteloord, 1871) op 75-jarige leeftijd nog steeds als beroep 'sasknecht' vermeld was.
Marilou Nillesen
bhiczei op 7 juni 2020 om 19:45
Bijzonder Marcel! Dat is inderdaad een lange loopbaan, tot je 75ste, want waarschijnlijk is Pieter ook al vroeg aan het werk gegaan. Goed dat je daar hier even bij stil staat.
