In Terheijden stond al in vroegere eeuwen een openbare school, zoals nog te zien op een plattegrond uit 1820, waar de school was ingetekend in de latere Markstraat.
Het was een combinatie van school en een onderwijzerswoning met de naam ‘Dorps Schoolhuis’. In 1842 werd op die locatie een nieuwe school gebouwd, die in 1877 werd vergroot en toen een nieuwe voorgevel kreeg. Vier jaar later, in 1881, werd het gebouw helemaal vernieuwd
Het onderwijs werd gegeven in een zogeheten openbare lagere school, een gemengde school voor jongens en slechts enkele protestantse meisjes.
Met de komst van het klooster St. Thomasgesticht en de bijbehorende scholen voor meisjes werd het katholieke onderwijs daar ondergebracht (1884). Voor de jongens werd in 1903 de katholieke Antoniusschool geopend. Een openbare school, De Windhoek, keerde pas terug in 1967.
Een gedeelte van het huis in de Markstraat was ingericht als Vincentiuskamer. Daar kwamen de leden van de Vincentiusvereniging regelmatig bij elkaar. Deze vereniging was actief op het terrein van de armenzorg en hielp de armen door hen bonnen te verstrekken waarmee men bij winkeliers boodschappen kon doen. Ook werden door hen communicantjes aangekleed. De Vincentianen gingen ook rond om geld in te zamelen om zo hulp te kunnen bieden. Er waren er mensen die niet wilden weten dat zij arm waren en die gaven 25 cent. Maar nadat de Vincentianen weg waren huilden zij, omdat zij hun armoede niet wilden tonen. Deze vereniging is in Terheijden in de zeventiger jaren (1975) ter ziele gegaan. De grote stimulator in de laatste jaren was de toenmalige burgemeester van Terheijden Jhr. Lodewijk Eduard Diederik Sebastiaan Von Bönninghausen tot Herinkhave, die ook lid was van het hoofdbestuur.
In de zeventiger jaren van de vorige eeuw was er ook een bibliotheek in gevestigd, alsook het maatschappelijk werk. Nadat het leeg kwam te staan, is het enige jaren in gebruik geweest bij de Stichting Ouderenwerk Terheijden (SOT)
In 1996 werd het gebouw ‘Dorps Schoolhuis’ gesloopt en op die locatie werden aanleunwoningen voor senioren gebouwd, verbonden aan het Woonzorgcentrum Antonius Abt.
Bronnen
Johan van der Made, Schoolboek (archief Heemkundekring De Vlasselt) Pastoor P.J.M. Rombouts, Het geloofsleven in de parochie H. Antonius Abt te Terheijden (archief Heemkundekring De Vlasselt) BN/DeStem, auteur Jan van Vliet
Een citaat uit het boekje door pastoor P.J.M. Rombouts is in die tijd anno 1964 begrijpelijk:
“In het voorjaar van 1964 is begonnen met de bouw van 252 woningen in de Molenpolder. Aangezien bijna alle nieuwe bewoners van elders komen, zal dat zeker een merkbare invloed hebben op het parochieleven. Met de drie H. Missen in het weekend kon niet meer worden volstaan. Met een vierde Mis werd verwacht de nieuw aangekomenen te kunnen opvangen. Maar daarin vergiste men zich: de deconfessionering kwam binnen de grenzen van Terheijden. Een nieuwe lente en een nieuw geluid, of niet!”
Marilou Nillesen
bhiczei op 2 december 2020 om 14:57
Zo zie je maar weer hoe dingen kunnen veranderen, Jan. Bijzonder om dat citaat van de pastoor te lezen... vier missen in één weekend: hoeveel mensen zouden er dan wel niet in de kerk zijn geweest? Fascinerend hoor.
Ik herinner me deze plek nog goed. In de jaren 1958-1964 ging ik vaak door de poort over het plein naar de jongensschool die aan het eind van het plein stond.
Het was een oud schoolgebouw, de vroegere openbare school, die in 1933 was omgezet in een rooms-katholieke jongensschool. De eerste hoofdonderwijzer van de katholieke jongensschool was J. Rommens, meneer Rommens, die in 1933 als zodanig was benoemd.
Het witte huis aan de ene kant van de poort was in mijn lagere schooltijd de woning van de groepscommandant van de politie en tevens politiepost.
Niet dat op de jongensschool politie nodig was, meneer Rommens was mans genoeg om samen met de andere onderwijzers, meneer Oprins, meneer Schuurmans, meneer van der Made, meneer van Elshout de tucht te handhaven.
Later zou emeritus-pastoor van Hooydonk (1891-1977) met zijn huishoudster Adrie Vrolijk een gedeelte van het pand bewonen.
Jan van Vliet
zei op 11 december 2020 om 15:48
'Voordat het in 1933 een school werd voor bijzonder onderwijs, een katholieke school, mocht er op die school geen godsdienstles gegeven worden. Daarom werd er door het kerkbestuur een huis, eveneens in de latere Markstraat, aangekocht. Het was een oud huis van C. Cornelissen die suisse was (een kerkbaljuw of ordebewaker in de kerk). Daar werd toen catechese gegeven in de catechismuskamer. Daarin stonden lange banken. Bij pastoor Mies (1903 -1932) kregen de kinderen groene en roze kaartjes naargelang ze de les wel of niet konden. En als een kind in die lange bank onder de les iets zei, vroeg hij wie er gepraat had. Als allen ‘nee'; zeiden, dan moest 'heel de bank' voor straf staan. 's Morgens gingen al die kinderen om 7 uur naar de kerk en direct na de mis, om kwart voor acht, naar de 'lering'. Als je dan hard liep , kon je vóór schooltijd nog even naar huis.'
Bron: Het geloofsleven in de parochie H. Antonius Abt te Terheijden door pastoor P.J.M. Rombouts.
Pierre Gruca
zei op 27 maart 2022 om 04:42
Voordat de openbare school in de Dreef/ Markstraat in 1933 een katholieke jongensschool werd, waren er toch al wel katholieke hoofdonderwijzer.Deze heren waren bijvoorbeeld als dirigent of organist verbonden aan het herenkoor van de Antonius Abtkerk.
Voorbeelden: De Kroon, de Bie en van Loon.
Zeer vermoedelijk had de openbare school dan ook al een katholiek tintje.
Marilou Nillesen
bhiczei op 27 maart 2022 om 21:27
Dat lijkt inderdaad aannemelijk, Pierre. Mooie aanvulling, dank daarvoor!
Marilou Nillesen
bhiczei op 27 maart 2022 om 21:27
Dat lijkt inderdaad aannemelijk, Pierre. Mooie aanvulling, dank daarvoor!
