Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.
Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)
Meer informatie over de chat-service? Klik hier
Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.
Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)
Meer informatie over de chat-service? Klik hier
Mijn broers verzamelden de onderdelen van de uit 1800 daterende hijsstelling die in de houtschuur lagen opgeslagen. Op de begane grond werd daarna met behulp van ingekerfde Romeinse cijfers het staketsel samengesteld. Sporten werden tussen de twee staanders gespied en boven het kopblok ertussen geklemd en geborgd met een bout.
Overeind gezet kreeg het gevaarte steun van een paal. Het zag er nu uit als een tapse ladder en een gelijkbenige driehoek. Tussen de onderste twee sporten werd het 18 cm doorsnee rondsel geplaatst, dat één geheel vormde met de twee tamboeren aseinden, en dat was voorzien van twee stalen ringen.
Bij het aanbrengen van het 25 meter lange en 4,5 cm dikke touw werd eerst de oogspits, de lus, aan de haak van het rondsel gestoken, het staketsel beklommen en aangebracht over vier rollen van twee katrollen.
Vader gaf aanwijzingen en genoot van de bouw. Hij was zuinig op het hijstouw, het mocht met geen korreltje zand in aanraking komen en daarom in een kist opgeslagen. Met het touw dacht ik aan de schreeuwende Genuaanse zeeman in Rome: Aqua alle funi! (water op de touwen), toen de touwen dreigden te breken en de obelisk zou vallen.
Het meer dan 5 meter hoge gevaarte stak ver boven onze hoofden uit, een kolosaal werktuig, een ‘vierloper,’ met een overbrenging van 4 op 1. Met een ketting werd een gezaagde boom als last aan het ‘vliegend blok’ (bewegend katrol) gehangen. Twee broers bedienden het werktuig door in de gaten van het rondsel om beurten een handspaak te steken en door telkens een kwartslag te draaien werd het touw opgewikkeld en de last getild.
Vroeger werd bij windmolens samen met Via werktuig terug in de tijd de stelling gebruikt en ook bij de reparatie in de vijftiger jaren aan de boerderij van familie Dortmans, buurtschap Rakt.
Enkele jaren geleden legde Dr. Gerard Rooijakkers de bouw van de stelling vast voor het Meertensinstituut, mijn broer zette het op tekening en ik heb het werktuig onlangs opnieuw in de verf gezet.
Volgens het kasboek deed vader in 1927 een beroep op Kinderen Gaffert, vrachtrijders, buurtschap Hezelaar in Veghel. Het historisch moment in 1947 werd met een box vastgelegd. Trots poseert vader met zijn jongste zoon tijdens het ophijsen, aan hun voeten de waakhond Tommy, maar óók de datum ontbreekt hier weer niet.
Het werd een dag met een ontdekking dat vader veel geschiedenis in huis had èn de laatste maand dat het gezin (11) voltallig was.
Het ene eind van het in drie strengen gevlochten touw heeft een oogsplits, op zich een kunstwerk, dat ‘kattenrug’ werd genoemd. Die naam vond ik onlangs in het Scheepvaartmuseum van Sneek, met deze ingeving werd het verhaal compleet. Nu rest de wens het historische werktuig nogmaals in stelling te brengen.
Noot van de redactie: dit verhaal is aangepast op 24 maart 2021 door toevoeging van een foto, ingezonden door Rini de Groot (waarvoor dank).