Domus Aqua, Pastorie, Kerkzicht, Kerkdijk-Noord nummer 5. Dat zijn de verschillende benamingen die het huis waar dit verhaal over gaat, in de loop van tijd heeft gekregen. De benaming ‘Domo Aqua’ wordt al vermeld in het Helmonds cijnsregister van 1320.
Het huis stond en staat nu nog steeds dicht bij wat in die tijd de R.K. parochiekerk van Sint-Oedenrode was, toegewijd aan Sint Maarten (nu de Knoptoren genoemd in Eerschot) en langs de rivier de Dommel.
Rond 1510 komt het in bezit van de kerk van Eerschot en krijgt het de bestemming van pastorie. De heer Gerardus Meerschen heeft de pastorie in 1648 moeten ontruimen voor de eerste hervormde predikant Nicolaes Vogelius.
Na verschillende dominees en andere welgestelde families als bewoners te hebben gehad, is in 1830 freule Johanna Jacoba Elizabeth de Girard de Mielet van Coehoorn eigenaresse. Voordat zij in Sint-Oedenrode kwam wonen heeft zij geruime tijd in Deurne gewoond.
In Sint-Oedenrode waren haar grootouders van moederskant in de achttiende eeuw eigenaars van kasteel Dommelrode, haar moeder was er opgegroeid en haar ouders waren er getrouwd. Voordat zij overleed maakte zij voor de notaris haar testament.
Na haar dood komt het huis in handen van Mathijs Overkamp en daarna van Johannes Claessen, schoolonderwijzer en kostschoolhouder. Hij en zijn gezin verkopen het weer in 1851 aan "den hoogwelgeboren Jonkheer Pieter Jacob Baron de Girard de Mielet van Coehoorn luitenant bij de Nederlandsche Marine". Het pand koopt hij voor zijn ouders, Jean Philippe Baron de Girard de Mielet van Coehoorn en vrouwe Elisabeth Wilhelmina de Bije.
Na opnieuw verschillende bewoners en eigenaren verkoopt Gerardus van de Velden, onderwijzer, het huis in 1912 aan de familie Willem Tanis, die in 1906 aangesteld is als commies bij de directe belastingen.
Foto linksboven: het huis gezien vanaf het water
Foto rechtsboven: de heer W. Tanis met dochter Jo
Foto links: de heer W. Tanis met dochter Loes
Foto’s: Jo van der Kaaij Bronnen: Sjaak de Waal, "De verbroken trouwbelofte van J. J. de Girard de Mielet uit Leende en J. Gijsberti Hodenpijl uit Oss, 1784-1786. In: Heemkronyk 52 (2013), afl.1, p. 3-18. T. van Genugten-Habraken in Heemschild 37 (2003), afl. 2, p. 29-41.
Willie,
De Latijnse naam is DOMUS AQUA in plaats van Domo Aqua
Willie Damen van de Mosselaer
zei op 3 december 2015 om 19:58
De eerste vermelding uit het Cijnsboek van Helmond.
1406 Cijns na St. Oedenrode Heerlijkheidsarchief Helmond. Cijns betreffende St. Oedenrode
Inventarisnummer: 284 17, blz. 3, folio 18 v, no Periode: 1406/1421
Everardus dictus de Acht / Theodoricus de Acht filius Johannes Theodoricus
Hilla filia Katherina de Acht de veteri I denarii ex Domo Aqua
Robert van der Velden
zei op 19 november 2016 om 21:22
Ik heb afgelopen zomer een mooie foto van dit intrigerende pand gemaakt en vroeg me al af hoe oud het is, met die eigenzinnige vorm en die kantelen leek het heel oud. En nu zie ik hier dat het al in 1320 vermeld wordt in de cijnsregisters. Heel fascinerend.
Robert van der Velden
zei op 19 november 2016 om 21:32
Wacht even, correctie, dus niet in 1320, maar tussen 1406 en 1421 vermeld in de cijnsregisters van de Heerlijkheid Helmond.
Annemarie van Geloven
bhiczei op 21 november 2016 om 12:10
Nu ik dit verhaal te zien krijg, zie ik dat n.a.v. de reactie van Hans Hendriks de titel nog niet is aangepast. Willie, dank je wel voor je bronvermelding. 'Ex domo' (uit het huis) staat in de vijfde naamval. De eerste naamval (nominatief) is Domus.
Robert
zei op 21 november 2016 om 12:18
Beste Annemarie, als ik zoek op 'domo' op de site van het RHCE krijg ik 899 resultaten in de transcripties van de cijnsregisters, zoek ik op 'domus' slechts 29 resultaten.
Domo was ten tijde van de cijnsregisters dus veel gebruikelijker dan domus.
Annemarie van Geloven
bhiczei op 22 november 2016 om 10:47
Beste Robert, in overleg met Willie wordt in de aanhef van het verhaal het eerste Domo Aqua gewijzigd in Domus Aqua en blijft het tekstgedeelte "De benaming ‘Domo Aqua’ ... in het Helmondse cijnsregister van 1320" zo staan. Een schoolleerling en de doorgewinterde onderzoeker vinden dan beiden dit verhaal!
Robert
zei op 22 november 2016 om 16:15
Beste Annemarie, dat is mooi. Er is nog een derde groep, waar ik toe behoor. Dat is de groep die het huis voor het eerst heeft leren kennen door het tegen te komen in het echt. Boven de deur staat op de gevel 'domus aqua'. Dankzij dit artikel weet ik echter dat ik het (als speurneus) in de cijnsregisters kan vinden onder 'domo aqua'. Varianten van namen geven vaak verrassende zoekresultaten. Bijvoorbeeld: vanden Velde, van de Velde, van der Velde, van de Velden, de Campo, vanden Camp, van de Camp.
Roos
zei op 19 februari 2021 om 19:59
Beste mensen, ik ken dit huis heel erg goed, omdat mijn grootouders er van de jaren '70 tot 2004 woonden. Vele zomers heb ik er gelogeerd. Het is een prachtig en heel bijzonder huis. De naam boven de deur is door de bewoners daarna nieuw aangebracht en stond er daarvoor niet.
Marilou Nillesen
bhiczei op 21 februari 2021 om 15:58
Hallo Roos, wat leuk dat je hier reageert! Wat zullen daar veel herinneringen van je liggen... Een heel bijzonder huis, zeg je, en daar kan ik me wel iets bij voorstellen maar kun je dat nog verder toelichten? Wat maakte het zo speciaal?
Het huis stond en staat nu nog steeds dicht bij wat in die tijd de R.K. parochiekerk van Sint-Oedenrode was, toegewijd aan Sint Maarten (nu de Knoptoren genoemd in Eerschot) en langs de rivier de Dommel.
