Elke kwekeling die in de jaren vijftig en zestig op de kweekschool in Oudenbosch heeft gezeten, heeft met het fenomeen te maken gehad. Broeder Bernardus, onze natuur- en scheikundeleraar, had het genoegen om elk schooljaar in het laatste semester een proefwerk te organiseren dat bestond uit het benoemen van planten, struiken, bomen en grassen. De kennis en test werden 'zorgvuldig' opgebouwd met in het eerste jaar planten, tweede jaar kwamen daar struiken en bomen bij, en in het derde jaar de grassen.
Een hele klus om datgene dat wij in het dagelijkse leven onkruid noemen van de juiste naam te voorzien en ook nog te herkennen. Ergens op een maandag in de laatste maand van het schooljaar vond dit 'evenement' plaats. Het totale lesrooster stond op z’n kop en alle leerlingen verschenen in groepjes van 10 à 15 man voor Bernardus. Hier kregen ze een 15-tal plantjes of andere zaken voorgeschoteld waar je enkele minuten naar kon kijken en dan de naam kon opschrijven. Dat was dan het proefwerk dat ook nog erg bepalend was voor het eindcijfer op het laatste rapport. Elkaar informeren had geen zin want elke groep kreeg iets anders voorgeschoteld.
Determineerboek
In de aanloop naar dit festijn was het in de weekenden op het internaat een drukte van je welste, want de internen begonnen op zaterdagmiddag (na de lessen) met het verzamelen van plantjes, takken en dergelijke. Deze werden zorgvuldig uitgestald en voorzien van de juiste naam. Een onmisbaar object hierbij was het determineerboek waarin je alles zorgvuldig kon opzoeken. Dit gebeuren herhaalde zich op de volgende weekenden tot dat de maandag van het “plantenfeest” was geweest.
'Alwetende'
Omdat niet bij alles de juiste kon worden gevonden of er twijfels bleven bestaan werd dan (meestal op zondagmorgen) de hulp ingeroepen van, jawel, de “alwetende” zelf, broeder Bernardus. Normaal een norse grote stille man beter bekend onder de naam Den Bok.
Maar hij kwam graag zijn hulp aanbieden en ontpopte zich dan tot een zeer aangename en spraakzame man die ruim de tijd nam om uit te leggen hoe hij tot zijn besluit kwam. Hij genoot zichtbaar van het werk van de internen en op deze wijze konden wij ons goed voorbereiden op het laatste proefwerk. Onze externe medeleerlingen moesten dit ontberen of toch maar proberen om een paar weekenden naar de school te komen. Op zondagavond was alles weer keurig opgeruimd zodat de leslokalen op maandag weer gebruiksklaar waren. In elk geval een gebeurtenis die mij die tijd helder is bijgebleven.
Mooi verhaal, Karel! En het rode boekje is tevens van de hand van beroemde Jac. P. Thijsse, zie ik. Dat spreekt helemaal tot de verbeelding! (hoewel ik me realiseer dat dat weinig uitmaakt als je dat allemaal uit je hoofd moet leren ;)
johannes krens
zei op 29 mei 2020 om 14:12
Hoi Karel
Wat een leuk verhaal! Bernadus was mijn favoriete leraar. Her plantenfeest was in het begin een crime, want zoveel planten leren herkennen en dan uit je hoofd leren was ondoenlijk en ik herinner mij nog goed dat vooral bij het 'feest' over de grassen bij ons internen de spanning hoog opliep. Solidariteit stond op het spel, elkaar helpen bij het leren was een. Met Bernardus langs de tafelopen moest ook. Maar.....welke grassen zou 'de bok' dit jaar uitkiezen? Iemand kwam op het idee om hem 'te stalken' wanneer hij op de pagnevaartweg de grassen ging uitzoeken. Dat lukte! Op voldoende afstand werd hij gevolgd en kon een glimp worden opgrvangen waar hij bukte. Snel terug naar het internaat om samen de grassen te determineren en van buiten te leren. Onze punten waren nog hoger dan ze al waren. Ik had dat jaar een 9 voor biologie. Nooit eerder gehaald en het maakte veel van de frustratie goed. Ik heb het de grassen nooit kwalijk genomen, in feite heb ik planten en grassen leren waarderen. Ik kijk met plezier naar dovenetels, wikkes, muurbloempjes en ander 'onkruid'. Misschien is was dat wel het belangrijkste dat 'de bok' ons heeft meegegeven....hij deelde met ons zijn liefde voor de natuur, dat dwong respect af. De kweekschool was
streng, het verblijf op het internaat onuitstaanbaar, en waar veel broeders (die dat verdienden) onder onze wraakacties hebben moeten lijden was dat bij Bernardus bij mij weten nooit het geval. Bernardus was een grote aardige man, die vooral aanzien kreeg door zijn liefde voor de natuur en respect voor ons als zijn nog van niets wetende leerlingen. Zijn didaktiek was dan ook uitmuntend. Zo moesten wij de tak van een paardekastanje op ons bureau zetten en per dag het ontstaan van de blaadjes tekenen en beschrijven. Het bleek een onvergetelijke ervaring te zijn. Bernardus 'dwongd ons pubers op een speelse manier tot respect voor de natuur dat respect kreeg hij van ons terug, hoewel ik niet weet hoe de externen over hem denken. ;-)
Joost Scheifes
zei op 3 september 2020 om 17:04
Juist Karel,
Zo was het. Veel van geleerd. Ik kan nog steeds ringelwikke van voederwikke onderscheiden en ook de blaartrekkende boterbloem behoort tot mijn favorieten.
Bedankt voor je verhaal!
Een hele klus om datgene dat wij in het dagelijkse leven onkruid noemen van de juiste naam te voorzien en ook nog te herkennen. Ergens op een maandag in de laatste maand van het schooljaar vond dit 'evenement' plaats. Het totale lesrooster stond op z’n kop en alle leerlingen verschenen in groepjes van 10 à 15 man voor Bernardus. Hier kregen ze een 15-tal plantjes of andere zaken voorgeschoteld waar je enkele minuten naar kon kijken en dan de naam kon opschrijven. Dat was dan het proefwerk dat ook nog erg bepalend was voor het eindcijfer op het laatste rapport. Elkaar informeren had geen zin want elke groep kreeg iets anders voorgeschoteld.
