In de bibliotheek van het BHIC liggen nogal wat “oude drukken”, boeken die gedrukt zijn voor 1800. Er zitten heel uiteenlopende werken tussen, maar één groep is goed vertegenwoordigd: de optekening van stadsprivileges, rechtsgebruiken, procedureregels, zeg maar teksten die met het bestuur van stad en dorp te maken hebben.
Op de titelpagina van dit soort werken wordt het allemaal opgesomd. Het gaat over ‘Costumen, usantiën, ordonnantiën, privilegien, reglementen, statuten ende manieren van procederen’, of ‘Handvesten, privilegiën, vrijheden, voorregten, octrooijen en costumen’, gevolgd door de naam van het dorp, de stad of de regio waarop de teksten betrekking hebben.
Ook voor het Land van Ravenstein bestaan er dit soort teksten. Onder het plaatskenmerk K 94.6 staat er een boek in de BHIC-bibliotheek met de titel Landt-charter der Rechten ende Statuten des Landts van Ravenstein. Het is in 1682 in Antwerpen gedrukt en uitgegeven door de boekdrukker Michiel Knobbaert en bevat allerlei regels die de heren van Uden, Herpen en Ravenstein in de loop der eeuwen hebben uitgevaardigd voor hun heerlijkheid.
De bekendmakingen van de heren dateren uit 1339, 1464, 1522, 1631, 1632 en 1651. Zij regelen hoe de schepenen benoemd moeten worden; dat de drosaard niet zomaar mensen mag vergeven (remissie schenken) voor zware misdrijven die ze begaan hebben, zoals doodslag; hoe de financiën verantwoord moeten worden; waar de schepenen naar toe moeten als ze te weinig kennis hebben om in een rechtszaak te kunnen oordelen; hoe hoog bodelonen mogen zijn; hoe de administratie gevoerd moet worden en nog veel meer.
Zo kondigt Philips van Kleef in 1522 onder veel meer ook het volgende af met betrekking tot de overlast die konijnen aanrichten, die blijkbaar welig tieren op zijn jachtterrein (artikel 27). Om te voorkomen dat die beesten schade berokkenen aan zijn onderdanen door het graven van holen en gangen in hun akkers en velden, geeft Philips opdracht aan zijn drossaard, rentmeester en schout van de plaats waar het om gaat, om samen met de pachter van het jachtterrein een inspectie uit te voeren van de plek waar volgens de klagende inwoners de konijnen hun holen en gangen hebben gegraven.
Als zij dan tot de conclusie komen dat de konijnen de inwoners daadwerkelijk veel schade berokkenen, dan moeten de genoemde functionarissen de konijnen verjagen en de konijneholen en -gangen repareren, maar wel met zo min mogelijk schade aan het jachtterrein en zoveel mogelijk profijt voor de inwoners.
Het geeft maar aan dat deze teksten geen systematische beschrijving van het bestuur uit die tijd geven. In onze moderne ogen is het een samenraapsel van principiële uitgangspunten, procedureregels en incidentele beslissingen op actuele situaties, zonder veel systematiek bijeengebracht. Maar alles bij elkaar geven ze wel een mooi beeld van de manier waarop onze voorouders hun zaakjes regelden.
Op de titelpagina van dit soort werken wordt het allemaal opgesomd. Het gaat over ‘Costumen, usantiën, ordonnantiën, privilegien, reglementen, statuten ende manieren van procederen’, of ‘Handvesten, privilegiën, vrijheden, voorregten, octrooijen en costumen’, gevolgd door de naam van het dorp, de stad of de regio waarop de teksten betrekking hebben.
Het geeft maar aan dat deze teksten geen systematische beschrijving van het bestuur uit die tijd geven. In onze moderne ogen is het een samenraapsel van principiële uitgangspunten, procedureregels en incidentele beslissingen op actuele situaties, zonder veel systematiek bijeengebracht. Maar alles bij elkaar geven ze wel een mooi beeld van de manier waarop onze voorouders hun zaakjes regelden.
